WAAROM FRAMIS
IVoardvest Be. Schiedam
telefoon {OIO] - 473 09 GS
167 Musis
Alicia Framis toont onder de
titel Remix Buildings tot 8
mei in Pand Paulus een serie
foto's waarin ze in foto-
mixages imaginaire gebou
wen optrekt vanuit de ge
dachte dat architectuur zowel
een kloof kan slaan als een
verbinding kan leggen tussen
verschillende sociale functies.
Het werk van Framis is geen
onbekende in de Europese
musea. Regelmatig neemt ze
deel aan manifestaties en
tentoonstellingen waarin haar
foto's een autonoom
onderdeel zijn. Ook met de
tentoonstelling in Paulus is dat
het geval. De expositie vindt
plaats in het kader van de
Foto Biënnale in Rotterdam.
Als het in de bedoelingen van
het bestuur van de
gemeentelijke galerie Paulus
heeft gelegen om een
wezenlijke bijdrage te leveren
aan, óf de Foto Biënnale, óf
de architectuur óf de
bekendheid van Alicia Framis,
dan is de plank zelden met
meer vertoon van onkunde
en zelfoverschatting misge
slagen. Zonder een omrin
gend en liefst verklarend
kader is een expositie van het
werk van Framis als deze in
Pand Paulus een leeg en ijdel
gebaar. Want de kracht en
betekenis van haar fotografie
is gelegen in de mate waarop
het direct een discussie voert
met andere beelden, een
lopende dialoog of een
vraagstelling met betrekking
tot in dit geval architectuur en
beleving van de ruimte. Het
werk van Framis beweegt zich
voortdurend tussen twee
polen. Aan de ene kant vraagt
ze zich af of de dingen zijn
zoals we ze waarnemen. Aan
de andere kant schept ze als
kunstenaar een nieuwe
werkelijkheid door bekende
beelden en associaties zodanig
te rangschikken dat er een
beeld ontstaat van situaties die
volledig imaginair zijn, maar
als waarheid worden verbeeld.
De fotografie biedt met de
huidige computertechniek
daartoe een schat aan moge
lijkheden. In de architectuur
is de door Framis toegepaste
methodiek zelfs gemeengoed.
Wie kennis heeft kunnen
nemen van de experimentele
vorm waarin architectuurprijs
1999 'Het Wilde Wonen' was
gegoten, zal zich ongetwijfeld
de vijftig virtuele
werkelijkheden herinneren
waarmee jonge architecten
meedongen naar de
prestigieuze Audi-prijs.
Stedenbouwkundige plannen
worden voor merendeel als
animaties uitgevoerd en waar
voorheen een maquette een
indruk moest geven van een
denkbare werkelijkheid, wordt
deze momenteel veel
indringender verbeeld door
gemanipuleerde fotografie en
videotechniek.
Indrukwekkend is ook de
wijze waarop momenteel in
het Nederlands Architectuur
Instituut een virtuele vertaling
wordt gegeven van de
revolutionaire gedachten van
Theo van Doesburg en Cor
van Eesteren uit het eerste
kwart van deze eeuw. Hier
gebeurt eigenlijk het omge
keerde van wat Framis doet:
Uit enkelvoudige verbeelding
van Van Doesburg en Van
Eesteren wordt een bewegen
de actualiteit geschapen, al
wordt deze nergens gemate
rialiseerd. In relatie hiermee
had de tentoonstelling van
Framis' werk een wezenlijke
betekenis gehad als artistieke
visie op het gebruik van een
medium dat tot dusverre
vooral in technische zin te
hulp wordt geroepen.
Moeilijk is het te doorgron
den wat het de organisatie
van de Foto Biënnale kan
hebben bewogen om Alicia
Framis te verbannen naar de
eenzaamheid van het
Schiedamse pand Paulus, waar
haar werk door weinigen zal
worden gezien en de relatie
tussen deze tentoonstelling en
de Rotterdamse fotomanifes
tatie voor iedereen verloren is.
Hetzelfde architectuurinsti
tuut heeft in samenwerking
met de Foto Biënnale een
tentoonstelling samengesteld
die het gebruik toont van
fotografie in architectuur
tijdschriften in de twintigste
eeuw. De nadruk ligt hierbij
op de ontwikkeling van de
weergave van een persoon
lijke beleving van architec
tuur, in tegenstelling tot het
gebruik van de foto als louter
documentatiemiddel.
De afgelopen vijfentwintig
jaar vervaagde langzaamaan
het onderscheid tussen de
foto als kunstwerk en de foto
als document. Hierdoor
ontwikkelde zich ook een
nieuwe vorm van architec
tuurfotografie. Sinds het begin
van de jaren negentig is in de
tijdschriften steeds meer een
persoonlijke benadering te
zien die de architectuur
interpreteert in plaats van te
documenteren. De foto's van
Alicia Framis zouden in dit
geheel een waardevolle
aanvulling zijn geweest, waar
ze in Schiedam een verloren
gehangen wandversiering zijn.
Wat het Schiedamse oogmerk
is geweest om Framis uit de
haar zo vertrouwde omgeving
te mogen halen om in
Schiedam te kunnen pronken
met de veren van de Foto
Biënnale, wordt al evenmin
duidelijk gemaakt. Onge
twijfeld zal ook in Schiedam
een discussie gaande zijn over
de rol van de
architectuur in de
ontwikkeling van
de samenleving.
Hiernaar wordt echter met
geen woord verwezen. De
vaststelling van de organisa
toren dat de 'architectuur
zowel een kloof als een
verbinding kan slaan tussen
verschillende sociale functies',
wordt door dit gebrek
gereduceerd tot een volslagen
nietszeggendheid. Waar het
met een zo geëngageerd
oeuvre als dat van Alicia
Framis om gaat is, dat naast de
fotografie - ook dit engage
ment wordt verduidelijkt.
Waarom deze tentoonstelling
en waarom nu, is de vraag die
elke conservator zich moet
stellen die deze kunstenaar in
huis haalt. Het enige dat nu
met de expositie is bereikt is
dat Schiedam met de ten
toonstelling Remix Buildings
zich voor een maandje de
muis mag noemen die het
vergund wordt om parmant
naast de olifant Rotterdam
over de brug van de Foto
Biënnale 2000 te lopen en
verheugd uitroept dat het
samen zo lekker stampen is.
Bettine Schade van Westrum
