1
3
193 Musis
Henk Slechte
Foto's Jan van der Ploeg
Honderd schatten van mensen is één van de
jubileumtentoonstellingen die het Stedelijk Museum
Schiedam organiseert naar aanleiding van het 100-jarig
bestaan. De titel is intrigerend. De wijze waarop het
museum de historische collectie in de feestelijkheden
betrekt eveneens waarom Musis museumprofessional Henk
Slechte en fotograaf Jan van der Ploeg uitnodigde om de
tentoonstelling te bezoeken en elk voor zichzelf een keuze te
maken uit de Honderd schatten van mensen.
a:
g
3
SCHATTEN
VAN MENSEN
achter als vaak wordt beweerd.' Een
eveneens sociaal-historische associatie
heeft Martijn Smit gehad, toen hij de
Kennisgeving van het afgelasten van de
kermis in 1866 uitkoos, ook al geen
spannend stuk drukwerk. Die kermis
werd afgelast, omdat Nederland werd
geteisterd door de ene cholera-epidemie
na de andere en de kermis de kans op
besmetting vergrootte. Smit was
verbaasd dat nog maar ruim honderd
jaar geleden de cholera hier zo gewoon
was dat die tot dezelfde soort
maatregelen leidde die een
gemeentebestuur nu neemt als een
risicowedstrijd in de voetbalcompetitie
tot ordeverstoringen zou kunnen leiden:
verbieden. Hij veronderstelt dat het
bestuur de cholera misschien wel heeft
aangegrepen om de kermis af te
gelasten, omdat er zoveel klachten over
bandeloosheid waren. Daarin moet ik
hem tegenspreken. De Schiedamse
gemeenteraad heeft zich tot ver in de
19de eeuw juist hevig verzet tegen
iedere poging de jaarmarkt of kermis af
te schaffen. Die was een van de weinige
vormen van vermaak voor de arme
Schiedammers die zich toch al weinig
konden veroorloven, en leverde boven
dien de Schiedamse neringdoenden een
belangrijk deel van hun inkomsten. Het
niet doorgaan van de kermis kon leiden
tot rellen en felle protesten van de
honderden tappers en winkeliers in
Schiedam. Het gemeentebestuur dacht
dus wel driemaal na, voordat het de
kermis afgelaste. In 1849 verweet de
Schiedamsche Courant burgemeester en
wethouders zelfs dat die de kermis lieten
doorgaan, terwijl de cholera al veel
dodelijke slachtoffers maakte:
'Ongelukkig Bestuur! Onvoorzichtig
Bestuur! Dat aan kermis houden denkt,
als de lijkkisten zo menigvuldig zijn als
de kramen', schreef de krant op 25 juni
1849. In 1854 vroeg de commissaris des
Konings van Zuid-Holland Schiedam de
0
CD
co
CD
reglement uit 1885,
als je leest waarom
Louis Knipscheer
uitgerekend dat
saai gedrukte
stukje papier heeft
uitgekozen. Hij wilde
het cliché ontzenuwen
dat de Schiedamse
arbeiders vroeger armer
en minder ontwikkeld
waren dan die elders, en
vond dit reglement: 'Toen
ik het Zakkendragers
reglement zag ging de gedachte
door mij heen: Dit was
waarschijnlijk de eerste CAO in
Nederland. Dan hepen we toch niet zo
thans is (weg) geplaatst
heeft dan ook zeker
mijn waardering niet.'
Ontroerend wordt het