m
Itlll
iff*
Aad Wagenaar
Jan Anderson verzamelt al zolang hij zich zijn
aanwezigheid op aarde bewust is. Hij bezit de tekeningen
nog, die hij in 1939 op de kleuterschool in zijn
geboortestad Den Haag maakte en die hij terug moest
hebben nadat zijn vader, moeder, ooms en tantes er hun
plezier aan hadden gehad. Ook kan hij de brieven
tevoorschijn brengen, die hij eind 1944 tijdens de
Hongerwinter naar huis schreef uit de boerderij in Drenthe
waar zijn ouders hem ter overleving heen hadden laten
brengen. De paar centen die hij in zijn jongensjaren met
klusjes verdiende gingen niet op aan snoep, ijsco's of
rookwaar maar werden door Jan Anderson besteed bij De
Slegte of op rommelmarkten. Zo, zorgvuldig kiezend uit de
overvloed van vaak kostelijke ramsj en dumpgoed,
vergaarde hij zijn eerste boekjes en curiosa. Al die nu meer
dan een halve eeuw in zijn bezit verkerende spulletjes
maken deel uit van de inmiddels vele tienduizenden
voorwerpen omvattende collectie van het Streekmuseum
Jan Anderson aan de Kethelweg in Vlaardingen.
4:1
I I
t:A t
WÊ. w
Musis 216
EN ANDERE BO
Jan Anderson voelt zich een
rentmeester van zijn collecties en
wil anderen in het genot laten
delen. 'Alles wat de mens gebruikt
of heeft gebruikt geniet mijn
belangstelling,' zegt hij'Je zou de hele
Tweede Wereldoorlog best in drie
bladzijden tekst kunnen behappen maar
die oorlogsgeschiedenis gaat pas echt
leven wanneer je de dingen ziet, die bij
die tijd horen. Dat geldt voor de hele
geschiedenis van de mensheid.'
Het streekmuseum viert dit jaar zijn
zilveren jubileum met de tentoonstelling
"Achter de deuren van het depot
duizend onbekende voorwerpen". Het is
een opstelling van zaken van velerlei
aard, waarvoor Anderson de afgelopen
jaren geen plaats had in zijn vitrines en
die ongezien in de duisternis van laden,
dozen en trommels rustten in een loods.
Nu zijn die tabaksdozen en sigaren
kokers uit vorige eeuwen, het klooster
servies uit een Delftse beerput, de
chocoladeketels en koffiepotten en
brilletjes uit vroeger eeuwen, het tabaks
mes van een opvarende van eenVOC-
schip, de-onbekende litho's vanToorop,
onderscheidingen en AJC-speldjes en
wat al niet tevoorschijn gebracht. Als
laatste werd een hoekige grammofoon,
zo groot als een zeepkist, aan de
tentoonstelling toegevoegd. 'Die is uit de
meidagen van 1945,' zegt Jan Anderson,
'in die bevrijdingsweken ging iemand
van het Geluidshuis Vlaardingen, een
toenmalige platenzaak, met dat ding van
het ene naar het andere straatfeest en
dan stond hij de hele avond platen te
draaien. Ik heb dit instrument op
21 oktober 1999 gekregen.'
Het was de bedoeling van de oprichter
en naamgever van het Streekmuseum Jan
Anderson dat er bij het 25-jarig bestaan
en na 100.000 bezoekers ook
uitzicht zou zijn op een ander en ruimer
opgezet instituut voor de stedelijke
geschiedenis van Vlaardingen. Anderson
stelde daar alweer vijfjaar geleden
behalve zijn gehele collectie, ook zijn
kennis, ervaring, energie én een royale
som geld voor beschikbaar. 'Helaas,' zegt
de gulle aanbieder nu, 'schijnt het de
gemeente Vlaardingen geen zier te
interesseren. Ik verneem althans niks. Als
dat zo blijft ben ik vandaag of morgen
misschien wel zo gek om dat museum
desnoods zélf te bouwen. Maar we
wachten toch nog maar even af.'
Het Streekmuseum Jan Anderson staat
aan de Kethelweg, eens een stille ver
binding tussen Vlaardinger Ambacht en
het dorp Kethel, nu tegen de geluids
contouren van rijksweg A20 aan
schurkend. Vijfendertig jaar geleden
betrok Anderson de in 1885 van gele
steentjes gemetselde en met roodblauwe
dakpannen gedekte hoeve van boer
Joost Zuidgeest. De ruime stal benutte
hij aanvankelijk voor opslag van de
waren die hij in zijn keten van zelf
bedieningsdrogisterijen verkocht. Toen
hij in 1975 elders magazijnruimte had
gevonden besloot hij het grootste deel
van de boerderij te gaan gebruiken voor
het uitstallen van de duizenden dingen
die hij in ruim een kwart eeuw
verzameld had.
Medeleden van de Vlaardingse afdeling
van de serviceclub 'De Ronde Tafel'
hielpen Jan Anderson. 'Ze adviseerden
mij om er geen typisch verzamelaar
museum van te maken, zo'n rariteiten
kabinet. Het moest het karakter van een
streekmuseum hebben. Ik moest daarom