11. VLOEDSTENEN
ca
"=t
Q
=3
5
ca
Uj
ca
Een stormvloed in 1916 was aanleiding tot
het instellen van een staatscommissie, belast
met een onderzoek "omtrent de oorzaken van
de buitengewoon hooge waterstanden, tijdens den
stormvloed van 13/14 januari 1916
voorgekomen op de in Zuid-Holland gelegen
benedenrivieren, meer bepaaldelijk op den
Rotterdamschen Waterweg"
Een waterramp van geheel andere aard
vond plaats tijdens de Tweede Wereld
oorlog. In maart 1944 besloot de Duitse
bezetter een waterlinie aan te leggen rond
Rotterdam. In korte tijd moesten de
betrokken polderbesturen en het Hoog
heemraadschap met man en macht nood-
dijken opwerpen om een zo groot mogelijk
gebied te vrijwaren van het water. Door de
inundatie werd de Holiërhoeksche- en
Zouteveensche polder in twee stukken
gesneden. Boeren werden met vee en al
geëvacueerd. Het duurde tot eind 1945 voor
dat de situatie weer enigszins hersteld was.
De meest recente watersnoodramp is
uiteraard die van 1 februari 1953.
Vlaardingen bleef in die nacht, waarin
springtij en een zware noordwestelijke
storm samenvielen, weliswaar gespaard voor
overstroming, maar het heeft er wel om
gespannen. Het water bereikte een
ongekende hoogte. Al spoedig stonden het
Westerhoofd en de Westhavenkade onder
water en de vrees bestond dat de spoordijk
en de keersluis het zouden begeven.
Gelukkig werd het kritieke punt niet
bereikt en bleefVlaardingen deze keer
gespaard voor een ramp.
Het verdronken land van Vlaardingen
Het zal zeker niet de laatste ramp zijn.
De zeespiegelstijging zet zich ongenadig
voort, is zelfs de afgelopen jaren
toegenomen, hetgeen wel geweten wordt
aan het zogeheten broeikaseffect, maar het
kan net zo goed een natuurlijke oorzaak
hebben. Ook de bodemdaling van West-
Nederland gaat onverminderd door.
De sedimentatie, de natuurlijke ophoging
van Nederland, is echter wel gestopt.
Het alsmaar verhogen en versterken van
dijken kent ook zijn grenzen. De enige
oplossing is het integraal ophogen van heel
Nederland, zoals men reeds in delen van de
Westwijk en de wijk Holy heeft gedaan.
De ophogingen hebben echter weer als
consequentie dat de onderliggende
veenlagen samengeperst worden, waardoor
voortdurend nieuwe ophogingen
noodzakelijk zijn. Misschien is het dan ook
wel bij voorbaat een verloren strijd tegen
het water. Hoe de Maasmond er over
pakweg 1000 jaar uit zal zien, weet
niemand. Maar wie weet spreekt men dan
wel van het 'Verdronken land van
Vlaardingen', waarbij puinresten getuigen
van een roemruchte stad en zal het een
waar eldorado vormen voor
onderwaterarcheologen.
Tim de Ridder en Erika Verloop
Zoals u aan de datum
kunt zien, gaat het hier
om dezelfde hoog
waterstand als bij de
steen in de Lijndraaier,
maar met veel
uitgebreidere informatie.
Gedenkplaat op de hoek van het Chinese restaurant aan het Westerhoofd, ter herinnering aan de stormramp van 1953.
IFotoMax Thurmer)
Vloedsteen aan de Zomerstraatzijde van het pand 'De Lijndraaier', met een peilmerk van de
waterhoogte na de vioed van op 14 november 1775. (Foto: Max Thurmer)
Van een aantal overstromingen getuigen
nog zogeheten vloedstenen in gevels.
Deze vinden we alle buitendijks, in dit
geval in de Vettenoordsepolder. Hier volgt
een korte routebeschrijving langs de
belangrijkste vloedstenen. Vanaf de Markt
neemt u de Bredesteeg en gaat u de Zomer
straat in naar het pand de Lijndraaier. Daar
bevindt zich in de gevel aan de Zomer
straatzijde een steen van 35 cm lang en
28 cm hoog, waarop de volgende tekst staat:
"HOOGE \7LOED - 17 14 11 75"
De getallen staan voor de datum waarop de
vloed plaatsvond: 14 november 1775.
De steen bevindt zich overigens niet op zijn
originele plaats en ook de hoogte klopt
niet. Hij is afkomstig van het pand
Landstraat 2, dat gestaan heeft op de hoek
Zomerstraat-Landstraat (Slijterij
'De Druiventros').
Als u, met uw gezicht naar de Lijndraaier,
rechts af gaat en de Zomerstraat in loopt,
vindt u bij nummer 14b nog een
gevelsteen, met een lengte van 75 cm en
een hoogte van 60 cm. De tekst is nog
moeilijk te lezen:
HOOGTE VAN DE IVEST OFF
SCHINKELKADE
HOOGTE VAN DE ZUID OFF
AGTERKADE BEIDE
VAN DE GROOTE
VETTENOORDSE
POLDER ZOOALS
ZY MOETEN
ONDERHOUDEN
WORDEN VOLGENS
CONSENT VAN
DEN 18 FEBRUARY
HOOGTE
VAN DE VTOEDT,
DEN 14. NOl^EMBER
1775
Wat wel vreemd is, is dat de hoogte van de
aangegeven kaden aanmerkelijk boven de
(toch wel hoge) waterstand ligt zoals op de
steen aangegeven. Waarschijnlijk werden de
kaden niet goed onderhouden en moeten
we de steen meer zien als een 'moralistische'
waarschuwing om de kaden goed te
onderhouden.
In de nabijgelegen Vóssenstraat maakte een
steen (thans helaas verdwenen) melding van
twee vloeden:
14 november 1775 en 26 januari 1682.
Als u uw weg vervolgt en de trap direct aan
uw rechterhand op gaat, ziet u in hetzelfde
pand met flink wat zoekwerk ook nog een
steen, met de tekst: "3 el 84dm boven
AP". Het gaat hier ditmaal echter niet om
een vloedsteen, maar om een peilsteen.
Als u helemaal door zou lopen tot aan de
Maasboulevard treft u nog een gedenkplaat
aan die met water te maken heeft. Aan de
westzijde van het Chinese restaurant
(voormalig café-restaurant 'De Maas') zit
een herinnering aan de Watersnood van
1953.
Max Thurmer
Musis 266
