tliat voor
de
hand om goed
na
Musis 392
het tij mee. Emotionaliteit was uit en hoe afstandelijker de
plechtigheid, hoe liever de familie het had.
Andere culturen en de media die uitgebreid verslag doen van
begrafenissen over de gehele wereld doen hun invloed gelden.
Westelijk Nederland telt zo'n kleine honderdtwintig
nationaliteiten, verdeelt in enkele tientallen verschillende
culturen en een veelkleurige staalkaart aan religies en
religieuze stromingen. Hindoestanen en Hindoestaanse
Surinamers, Antillianen, Soedanezen, Ambonezen, Javanen,
Pakistani, Tamils, Spanjaarden, Turken, Koerden, Marokkanen,
Peruanen en Palestijnen, om maar een willekeurige greep te
doen wensen allen volgens eigen gebruiken afscheid te nemen.
De eerste bontbeschilderde West-Afrikaanse kisten in de vorm
van een auto, een vliegtuig of een boot, al naar gelang de
wijze waarop de overledene zich in het hiernamaals wil
voortbewegen, zijn al op de randstedelijke begraafplaatsen
gesignaleerd. Hindoestanen wensen de
wacht te houden bij de oven waarin het
lichaam wordt verbrand en Antillianen
willen hun doden zingend en met een
theatraal vertoon aan verdriet ten grave
dragen. Aan de hoge zije en het plechtige
gezicht van de Nederlandse begrafenis
ondernemer hebben ze geen boodschap.
Zij regelen de zaken op hun manier.
'Het grote publiek is er niet van op de
hoogte, dat iedereen zelfstandig de
uitvaart kan en mag verzorgen', zegt
directeur van de Beukenhof Maijan
Holierhoek. 'Mits wordt voldaan aan een
paar wettelijke voorschriften, mag
iedereen als ondernemer optreden en
zich bij ons aanmelden. De begrafenis
verzekering dekt geheel of gedeeltelijk
de kosten van de uitvaart. De verzekeraar
schrijft echter niet voor hoe die uitvaart
er vervolgens uit moet zien en door wie
deze moet worden uitgevoerd'.
De gewoonte heeft de vormen
aangenomen van een verplichting.
Vanzelfsprekend willen de begrafenis
ondernemers de ontwikkelingen voor
zijn en spreken de consument bij leven
zo persoonlijk als hen mogelijk is aan.
Televisiespots verhalen van persoonlijke
beleving in suggestieve beelden van de
woestijn of de nachtclub. Wie wil kiezen
tussen Ramses II of Billy Holiday heeft
aan de verzekeraar een goede.Voor alles bestaat een polis. En
een vooraf afgesproken prijs.
Of die nieuwe consumentenbenadering voor alle begrafenis
ondernemers de beoogde bedrijfsresultaten zal opleveren, is
vooralsnog ongewis. Het marketingconcept dat Dela heeft
ontwikkeld lijkt succesvol. Anders zou die onderneming niet
zelf begraafplaatsen opkopen en exploiteren.
Maar in die Dela-benadering wordt niet het Nederlandse
publiek aangesproken dat de uitvaart graag anders en
persoonlijker geregeld wil zien noch de etnische minderheden
die een eigen grafcultuur hebben. Die halen hun schouders op
bij de mooie televisiebeelden die de belofte van exclusiviteit
begeleiden waarmee 's lands grootste begrafenisondernemer
z'n klanten een mooi, stijlvol en vooral persoonlijk einde
aanprijst. Wie wil dat de uitvaart geen gebeurtenis blijft, maar
een beleving wordt, zal het eerder zoeken bij de
