te denken over hetgeen De Beukenhof de maatschappij
nog meer te bieden heeft dan een laatste rustplaats.
393 Musis
onafhankelijke organisaties die indertijd al zijn opgericht uit
onvrede met de bestaande, onpersoonlijke begrafenis
praktijken. Inmiddels hebben deze naam en faam opgebouwd
als begeleiders en initiatiefnemers. Ook daaraan hangt een
andere prijs dan aan de doorsnee teraardebestelling of
crematie. Je kunt er echter van verzekerd zijn dat daarvoor het
nodige aan begeleiding, hulp en inventiviteit uit de kast wordt
getrokken.
Maijan Holierhoek: 'De Beukenhof zal veel energie moeten
steken in een rechtstreekser contact met het publiek.
Daar horen wat mij betreft ook te voren gemaakte afspraken
bij over de teraardebestelling of de crematie. Dit is tenslotte de
plek waar het uiteindelijk allemaal gebeuren moet. Daar kun
je niet omheen. En dat terwijl het instituut De Beukenhof
voor het pubhek vrijwel anoniem is. Goed, er ligt een prachtig
park en er is een aula, waar we nog 'ns goed naar moeten
kijken. Alle faciliteiten bevinden zich hier en ook alle
uiteindelijke praktische handelingen komen voor onze
rekening. Dan ligt het op een gegeven moment voor de hand
datje ook een aantal begeleidende en adviserende taken op je
neemt'.
De Beukenhof zal niet proberen op te treden als begrafenis
ondernemer. Dat is voor Holierhoek een stap te ver. Maar wel
wil ze rechtstreeks met het publiek overleggen over de taken
die De Beukenhof te vervullen heeft. Desnoods vanaf de
keuze van de muziek tot aan de verzorging van de tuin.
Met etnische minderheden gebeurt dat reeds veelvuldig.
Andere culturen met andere tradities en riten, aarzelen niet
om de directie van de begraafplaats rechtstreeks aan te spreken.
Zij hebben hoegenaamd niets met de Nederlandse cultuur van
de zwarte jas, de hoge zije en ernstig vermaan. Treurnis wordt
geuit, liefde beleden, de hemel gesmeekt en de goden
aangeroepen. Daar hoort muziek bij, samenzang, preken aan
het graf en veelvuldig een hartverscheurend klagen.
Allemaal zaken die in de standaardvoorzieningen van de
gemiddelde begrafenisonderneming niet zijn opgenomen,
maar desalniettemin wel de praktijk uitmaken voor de
begraafplaats. De Rotterdamse bevolking bestaat reeds voor
veertig procent uit allochtonen. In Schiedam en Vlaardingen
maken de allochtonen bijna een vijfde van de bevolking uit.
Dat verandert de zaken.
Het toetreden tot de ONS Groep is een goede aanleiding om
het functioneren van De Beukenhof ter discussie te stellen.
Matjan Holierhoek: 'Elke organisatie neigt er op den duur toe
om taken volgens een vast patroon uit te voeren. Afspraken
lijken niet meer nodig, handelingen verlopen via vaste
gewoonten en de dienstverlening verandert in een administra
tieve vanzelfsprekendheid. Het is een proces waarvan heel wat
ambtelijke organisaties het slachtoffer zijn geworden. Want
waarom zou je willen veranderen als iedereen tevreden lijkt?
Ontplooien van activiteiten levert alleen maar problemen op'.
Toch zal het ervan moeten komen. De samenleving gaat
andere eisen stellen. Mede doordat de uitvaart voor de grote
verzekeraars een lucratief promotieartikel is geworden en
andere culturen hun invloed doen gelden groeit de aandacht
voor de laatste reis. Gedeeltelijk zoekt deze naar meer
exclusieve vormen: De eenvoudige kist en het bloemstuk zijn
niet meer voldoende en al evenmin de stijlvolle urn in
gedekte kleuren. De kalme plechtigheid van weleer wordt
opgefleurd met tal van aan de televisie ontleende elementen
rondom de rijkgeornamenteerde kist in kostbare exotische
houtsoorten.
Voor een ander deel zoeken nabestaanden naar nieuwe
tradities. Hierin kan slechts door een klein aantal ondernemers
helemaal worden voorzien. De aanpak die hierbij past strookt
niet met massale inkoop en ketenafspraken. Het is op dit
publiek dat De Beukenhof zich in de toekomst nadrukkelijker
wil richten. Holierhoek: 'Wat is eenvoudiger dan dat je je
afspraken maakt met de mensen die ze straks zullen moeten
uitvoeren.Vroeger gebeurde niets anders. Aan het begraven in
of bij de kerk, het maken van afspraken over familiegraven en
plaatsen van gedenktekens, kwam geen verzekeraar te pas.
Zulke zaken werden geregeld tussen het kerkbestuur, de
bewaarder van de begraafplaats en de familie. Grafmonumenten
werden vaak lang van te voren besteld, los van de dood van de
één of ander'. De wet op de lijkbezorging laat heel veel
ruimte om zaken individueel te regelen of te veranderen.
Daarvan is het publiek nauwelijks op de hoogte. In de loop
der jaren is de afstand tussen samenleving en begraafplaats
alleen maar groter geworden. En dat is gek, want uiteindelijk
komt toch iedereen hier terecht. Dit ontkennen heeft geen
zin. Dus kun je er maar beter iets moois van maken.
We zijn ervoor en wij kunnen dat'.
Het is mede daarom dat De Beukenhof nauwere betrekkingen
wil met een jonger publiek en kiest voor een zo mogelijk
multiculturele benadering. Want niet alleen met de lang
bestaande tradities dient in de toekomst rekening te worden
gehouden. Tussen de bomen beleven mensen op meerdere
manieren de plechtigheid dan op de in Nederland
gebruikelijke. Ook de goden uit het Hindoestaanse hemelrijk
zien tegenwoordig toe op de crematie, terwijl elders Allah
wordt aangeroepen als het stoffelijk overschot ter aarde wordt
besteld of klaagvrouwen zingend de voorspraak afsmeken van
Kwakoe als eerste vrije en in de hemel opgenomen mens van
Suriname. 'Dat kan', zegt Holierhoek, 'daar zijn we voor'.
