JONGE
169 Musis
Het werd daarom meer dan ooit nodig om de reclame op de
individuele consument te richten.
Hoewel het steendrukken al in 1797 was uitgevonden en al
vanaf 1750 op ruime
schaal jenever in flessen werd geëxporteerd, gingen distillateurs
niet spoedig over tot de toepassing van etiketten. Weliswaar
werden de kisten deugdelijk gebrandmerkt maar de flessen
hadden tot 1860 zelfs geen capsule. Pas in 1900 maakte
Henkes bekend dat voortaan een gestempeld waszegel zou
worden toegepast. (Hans van der Sloot:'150 jaar Henkes',
Rotterdam 1975).
Etiketten, vaak van goedkoop houthoudend papier, waren in
het begin vrijwel kleurloos,
vertoonden later veel rood en
droegen soms symbolen van
kracht, zoals olifant en locomotief,
van status, zoals een paraplu of
lieten oubollige tafereeltjes zien
van kaartende of pijprokende
mannen.
Dat begon te veranderen toen in
de jaren vijftig het gebruik van
kleurige emailetiketten in zwang
systemen werkten belemmerend op deze ontwikkelingen.
In plaats van uniforme en statische formules was er behoefte
aan flessen die hun eigen verhaal konden vertellen. Vroeger
deed de winkelier dat. Vanaf 1965 begon men dan ook het
statiegeld systeem los te laten. De glasbak kwam er voor in de
plaats.
In 1970 besloot Bols een jonge jenever onder eigen merk uit
te brengen. Tot dan toe was dat product alleen in het
assortiment gevoerd onder naam van een der overgenomen
distilleerderijen. Tijdens een marktonderzoek, voorafgaand aan
de introductie, bleken de ondervraagden echter van mening
dat zij al jaren 'Jonge Bols' in huis hadden. Er was daarom een
In 1970 opende Bols de lange rij met variaties op de standaard jeneverkruik
kwam. Daarbij werd een duurzaam effect verkregen door
glashoudende verf onder hoge temperatuur te laten
samenvloeien met de glaswand. Het was nu mogelijk om meer
speelsheid aan de dag te leggen, maar de meeste afbeeldingen
bleven toch traditioneel en de meest gebruikte verpakking
bleef de standaard glaskruik.
De jaren zestig van de vorige eeuw hebben in veel opzichten
een maatschappelijk breekpunt gevormd.
Ook voor de verpakkingsindustriefveranderde er veel.
De eerste supermarkten werden geopend met steeds meer
aanbod van buitenlandse producten. Nederlanders ontdekten
het buitenland als vakantieland. De heersende statiegeld
speciale fles nodig om het nieuwe product goed onder de
aandacht te brengen. Deze fles, inmiddels een museumstuk en
al lang opgevolgd door moderne uitvoeringen, was de eerste
bewuste variatie op de standaard glaskruik voor een specifiek
merk. Inmiddels is er vrijwel geen jenevermerk meer op de
markt zonder een eigen model fles, waarbij in het algemeen
de door Bols ingezette trend naar hogere, slanke vormgeving
is gevolgd. Sommige hebben een fraaie satinage en een email
bedrukking ondergaan, bij andere modellen is het beoogde
effect gezocht in het aanbrengen van een opvallende
ciselering. Toch hebben slechts weinig producenten van
jenever zich yer durven verwijderen van de in dit artikel
beschreven historische flesvormen. Hoewel zich smds de jaren
zestig op grafisch gebied een revolutie heeft voltrokken in
lettertypen, papierkwaliteit en vormgeving van etiketten die
zelfs de traditionele wijnhandel niet onberoerd heeft gelaten,
prijken de meeste jeneverflessen met vertrouwde vormen en
kleuren. (19 - 20 - 21 etc.)
Bokma jenever en
Cointreau likeur,
ca. 1945
