De 'chatrooms'
van Sarah van der Pols
Nico van der Windt
285 Musis
Schiedam herbergt veel kunstenaars. En één van de jongere
talenten is Sarah van der Pols. Sarah is sterk geïnteresseerd in
en misschien wel geobsedeerd door
veranderingen in menselijke
gedragingen als gevolg van snelle
technologische veranderingen. Haar
tekeningen gaan over
maatschappelijke verschijnselen.
Recent was dit het fenomeen van de
24-uurs economie. Nu gaat het om
de snelle technologische
veranderingen in
communicatiemiddelen en de invloed
daarvan op het individu. Voorwaar geen licht onderwerp. De
centrale problematiek is in hoeverre het communicatiemiddel
de boodschap en belangrijker nog degenen die
communiceren verandert. Gedragen mensen zich in een
gesprek onder vier ogen anders dan wanneer wat ze te
zeggen hebben door middel van de postbode wordt
overgebracht, of wanneer hun communicatie via draad of
satelliet verloopt? Een groot verschil is de snelheid en
reikwijdte. Met een druk op de knop is het tegenwoordig
mogelijk duizenden zo niet miljoenen vrijwel gelijktijdig een
bericht te sturen. Als ze allemaal onmiddellijk reageren krijg
je binnen enkele seconden een bericht terug. Kom daar maar
eens om bij de postbode. De huidige techniek staat het zelfs
toe op deze wijze min of meer simultaan met elkaar te
communiceren waarbij er nauwelijks beperkingen zijn aan
het aantal dat daaraan meedoet. In het jargon is dit 'chatten'
gaan heten.'Chatrooms', dat is het onderwerp van Sarahis
laatste serie penseeltekeningen.
Op 7 september gaat van dit werk een tentoonstelling van
start in Galerie Joke van Lieshout in Gorinchem. Ik kan een
ieder die ook gefascineerd is door het nieuwste
communicatiefenomeen aanraden de tentoonstelling te
bezoeken. Voor anderen die van mooie tekeningen houden is
een bezoek zeker ook de moeite waard.
Wat is een 'Chatroom'? Het is niet eens eenvoudig dit op
een eenduidige manier te definiëren. De letterlijke vertaling
van deze engelse term komt ongeveer neer op 'babbelkamer',
hoewel ik me meteen realiseer dat dit nauwelijks de lading
dekt. De 'Chatroom' zit op de grens van de virtuele en reële
wereld. Er is een virtuele ruimte gedefinieerd in een virtuele
omgeving waarin mensen elkaar ontmoeten en met elkaar
kunnen communiceren. En hoewel de taal die daarbij wordt
gebruikt soms vreemd overkomt omdat het nauwelijks
aansluit bij de gangbare grammatica, stelt het de deelnemers
wel in staat echt met elkaar van gedachten te wisselen.
Deze mogelijkheden zouden nooit tot stand zijn gekomen
zonder de technologische veranderingen (vooruitgang
volgens velen) gedurende de afgelopen jaren. Computers in
combinatie met volgens mij één van de grootste uitvindingen
van de zojuist voorbije eeuw: Internet, maken het mogelijk
met elkaar te communiceren op een wijze die tien jaar
geleden nog niet voor mogelijk werd gehouden.
Maar hoewel de mogelijkheden legio zijn blijft het de vraag
of wij als mens deze ontwikkelingen kunnen bijbenen.
Is de communicatie tussen mensen echt verbeterd nu het op
wereldschaal plaatsvindt? Want hoewel ibabbelkameri een
gezellig onderonsje suggereert participeren de deelnemers in
volledige isolatie. Ze ontmoeten elkaar niet echt, maar via de
kabel of lichtgolven. De praktijk is veelal: alleen in een
kamertje achter een computer gedachten uitwisselen met een
onbekende ergens ver weg. Vaak doen deelnemers zich
anders, en - de mens eigen - zich mooier voor dan zij in
werkelijkheid zijn.
Virtueel, werkelijkheid, identiteit en communicatie,
begrippen die zich niet gemakkelijk in beelden laten vatten.
Geen geringe opgave voor een beeldend kunstenaar.
Vooral niet als je tegelijkertijd de effecten daarvan op het
functioneren van de mens wilt weergeven. En dat is precies
wat Sarah van der Pols probeert. Het nieuwe in al zijn
aspecten en de invloed die daarvan uitgaat op het individu
weergeven in vormen. Dat leidt soms tot bizarre beelden.
Mensfiguren met hun hoofd in een box, maar dan wel een
box waar je doorheen kan kijken. Alsof je in je eigen
isolement toch voor iedereen te kijk staat. Figuren zonder
gezicht op één of andere manier verbonden met andere
figuren, soms met alleen een oor alsof je eigen identiteit is
verdwenen maar je desondanks toch een luisterend oor krijgt
