De Artoteek en de
Leefbaarheid van Schiedam
359 Musis
De Artoteek koopt haar kunst direct van de makers, beeldend
kunstenaars in en buiten Schiedam. De aankoopcommissie
bestaat uit de kunsthistoricus Jacqueline Oorthuys en de
kunstenaars Bouchaib Dihaj, Moritz Ebinger en Jeroen van
Rijn. Julia Snikkers zeifis adviseur. Zij kent de collectie, ze
weet wat daarin ontbreekt en ook wat de leners willen.
De commissie maakt eenmaal per jaar een ronde langs een
aantal Schiedamse ateliers, maar gaat ook op de Kunst-Rai in
Amsterdam en op tentoonstellingen in galeries op zoek naar
kunst voor de Schiedamse huiskamers. De commissie koopt er
meestal ongeveer zestig, maar doordat er ieder jaar ook tien
tot vijftien worden verkocht, blijft de groei van de collectie
beperkt tot een netto gemiddelde van vijftig.Voor de
aankopen is uit het budget van de gemeente 25.000 euro
beschikbaar, terwijl de provincie Zuid-Holland ook nog eens
9.500 euro bijdraagt, een bedrag dat jaarlijks licht daalt, en
waarvan de Artoteek een deel moet gebruiken voor de
publieksparticipatie. Met haar kunstaankopen en het
inschakelen van kunstenaars bij educatieve kunstprojecten
ondersteunt de Artoteek de kunstenaars, maar de kwaliteit van
het werk en behoeften van de markt zijn en blijven voor
iedere aankoop de belangrijkste criteria. Julia Snikkers
bezoekt, om haar kennis actueel te houden, regelmatig
belangrijke tentoonstellingen in binnen- en buitenland,
waaronder de vijfjaarlijkse Dokumenta in Kassei en de
Biennale van Afrikaanse kunst in Dakar in Senegal, overigens
geheel voor eigen rekening. Die reizen kunnen boeiende
gevolgen hebben. Zo wisselen Schiedamse en Afrikaanse
kinderen tekeningen uit en krijgen volgend jaar twee
Schiedamse kunstenaars een uitnodiging voor de Salon in
Dakar. De kosten voor de tentoonstelling en voor het verblijf
komen voor rekening van de regering van Senegal.
De Artoteek kost de gemeente Schiedam 200.000 euro per
jaar. Dat is geen subsidie, maar normale budgetfinanciering,
zoals ook de medewerkers geen gesubsidieerde arbeid
verrichten, maar net zulke ambtenaren zijn als alle andere
ambtenaren bij de gemeente. De twee betaalde medewerkers
staan voor hun banen van respectievelijk 32 en 24 uur voor
55.000 euro op de begroting. De nieuwe leefbare politiek
vindt het uitlenen van kunst geen kerntaak. Dat is erg jammer,
want dat is nu juist een activiteit, die op enige termijn
inkomsten zou kunnen genereren. Geld valt ook te verdienen
met een efficiënter ruimtelijk beheer. Het gebruik van de
collecties van de Artoteek en het museum verschilt helaas te
sterk om ze ook feitelijk onder één beheer te brengen. Een
museale collectie is een bewaarcollectie en onderworpen aan
strenge regels van behoud en beheer, terwijl een
uitleencollectie juist van hand tot hand en van huis tot huis
gaat. Zo'n collectie loopt daardoor het voortdurende risico
van beschadiging en wordt aan meer verschillende
klimatologische omstandigheden blootgesteld dan verantwoord
is. Alleen huisvesting van de Artoteek in het Stedelijk Museum
zou echter direct al een besparing op de huur van 50.000 euro
betekenen, de eerste jaarlijkse bezuiniging van het college van
B&W en een kwart van het totale budget van de Artoteek.
Julia Snikkers wil graag van de Artoteek een efficiënt bedrijf
maken dat een zo groot mogelijk deel van zijn eigen
inkomsten genereert. Dat kan op een wat langere termijn dan
vier jaar, althans voor de uitleenfunctie, als de tarieven verder
gedifferentieerd worden. Nu al stijgt het aantal particuliere
abonnementen gestaag. In 1996 waren het er nog 235 en sinds
de verhuizing naar de 's-Gravelandseweg is dat aantal
opgelopen naar 385, waaronder ook de abonnementen voor
de werkkamers van de burgemeester en de wethouders. Een
abonnement kost 54 euro, maar de Artoteek kent ook een
zogenaamd juniorabonnement. Voor 32 euro per jaar kunnen
kinderen tot zestien jaar kunst lenen en net zo vaak omruilen
als ze willen. Van deze mogelijkheid wordt nog veel te weinig
gebruik gemaakt. De Artoteek moet dat met al haar educatieve
projecten kunnen verbeteren. Op dit moment zijn in totaal
730 werken uitgeleend aan particulieren junioren, bedrijven
en instellingen, wat de Artoteek in 2002 ruim 30.000 euro zal
opleveren. Natuurlijk zijn de abonnementen te goedkoop.
Door de tarieven te differentiëren of een superabonnement
aan te bieden, kan de Artoteek beslist meer inkomsten
genereren.
Het moet bijvoorbeeld mogelijk zijn de tarieven afhankelijk te
maken van de waarde van de kunstwerken die men wil lenen,
of abonnementen met een ruimere keuze en een haal- en
brengservice te ontwikkelen. Sinds 1999 is ook de verkoop
van werken uit de collectie mogelijk. Dat gebeurt sindsdien
passief en leverde in 2001 ongeveer 12.500 euro op, maar het
kan natuurlijk veel actiever. Haar educatieve activiteiten kan
de Artoteek echter nooit kostendekkend maken, omdat zij een
wezenlijk onderdeel zijn van de participatie van de stedelijke
samenleving in de cultuur. Dat zal altijd geld blijven kosten.
Hoeveel hangt af van de vraag hoe leefbaar de politieke
partijen Schiedam willen maken en houden.
Want we hebben het niet alleen over die paar honderd
abonnees. Ook over die tweeënhalf duizend andere
Schiedammers voor wie de Artoteek een open venster is naar
de beeldende kunst en kunstbeleving.
instellingen in het
pL* Gentmni
ÊmÈS IP nlet winkeliers
maakt ze plannen om
r"-* iCLjBEyBïV up? de hedendaagse kunst
ff"* i thematisch en op een
WfjÊÉÊLj+i manier maar ook met
'mÊÈÊÊÊÊË te vermijden manier
onder de aandacht van
het winkelende publiek te brengen, bijvoorbeeld via de
etalages. Zo snijdt het mes van twee kanten: de etalages
trekken extra aandacht en het grote publiek dat niet zo snel
naar een tentoonstelling zal gaan, maakt op een ontspannen en
tot niets verplichtende manier kennis met kunst. De Artoteek
doet ook actief mee met het project 'Wonen met kunst' dat
een aantal galeries en woonwinkels in Schiedam in de
weekenden van de laatste maand van het jaar organiseert.
Bezoekers van de binnenstad kunnen daar langs een uitgezette
route naar binnen lopen en met eigen ogen zien dat wonen
niet zonder kunst kan. De route en de deelnemers zijn
gemakkelijk te vinden op www.schiedam.nl/wonenmetkunst.
Allemaal plannen, waarin kunst een belangrijke maar nooit de
enige rol speelt, en die bijdragen aan het leefbaarder maken
van de binnenstad!
