Het bericht
Verloren
bedrijven
397 Musis
geluk heel gewoon' als broddelwerk afdoen. Anderson doet
geen snaar trillen, maar brengt alle synapsen tegelijk in
beweging. En zijn opmerking dat de vitrine met zijn nieuwste
aanwinst, een verzameling dinkytoys uit de jaren vijftig mét de
originele doosjes en mét de originele catalogi, elke zaterdag
rondom zwaar beduimeld en beademd is, laat -zich raden.
Maar, terug naar Vlaardingen. Anderson schetst in drukwerken,
voorwerpen en producten het beeld van die tientallen kleine
bedrijven, die het karakter van de stad bepaalden. Niet zelden
vertegenwoordigden ze de trots van ondernemers, werknemers
en bestuur en leken ze een niet stuk te krijgen economische
rots. Wie zou er immers twijfelen aan de bestaanszekerheid van
Zangkoor 'Vereeniging Sunlight (ongedateerd, collectie Streekmuseum Jan Anderson).
De lopende tentoonstelling in het Streekmuseum Jan
Anderson is van een hoog nostalgisch gehalte. Dat is ook
onontkoombaar bij het bijeenbrengen van zoveel
herinneringen aan, uit het Vlaardings stadsbeeld verdwenen
bedrijven en industrieën. Je proeft weer de vette smaak van de
in roomboter gebakken Vlaardingse sprits en het stichtelijke
zoet van de daar geproduceerde enige, echte Wilhelmina-
pepermunt.Je voelt weer hoe zwaar het was om zo'n
Vlaardingse Benzofiets door de krantenwijk te trappen en
bovenal ruik je als het ware de onmiskenbare geur van de
Sunlightzeep; deze synoniem voor de Hollandse properheid
waarmee zowel het wasgoed als de drager ervan wekelijks in
de teil ging.
Even afgezien van museale argumenten, vermag Jan Anderson
met tentoonstellingen als deze herinneringen los te weken, die
de televisie met alle vernuft en techniek in series als 'Toen was
een bus- en touringcaronderneming EVAG, die jaarlijks een
pubhek dat tweemaal zo groot was als de hele Vlaardingse
bevolking naar de Harz, de vogeltjesmarkt in Antwerpen en
naar Namen-Dinant vervoerde. Of aan de Superfosfaat, nog
voordat Remi Poppe heel Nederland alarmeerde over de mate
van vervuiling die het bedrijf veroorzaakte en Vlaardingen al
twee keer door een gifwolk was bedreigd. En wat droeg
Melkfabriek Hollandia niet bij aan de Vlaardingse trots, evenals
de Pelmolen, de spritsen van Van Dooren, de genoemde
onverslijtbare Benzofietsen en de producten van Levers Zeep
Maatschappij. Dagelijks werden busladingen nieuwsgierige
huisvrouwen afgeleverd aan de poort van de
wasmiddelenfabriek om in het bedrijf zelf te mogen
aanschouwen hoe Vlaardingen pal stond voor de witte was en
een geurende huid. Al zal vandaag de dag nog niemand precies
kunnen duiden waaraan LUX toiletzeep nu eigenlijk zijn
imago dankte van toiletartikel voor filmsterren en miljonairs.