faal tot ontmoetingscentrum
239 Musis
De bibliotheek wil duidelijk meer zijn dan een uitleen van
boeken, cd's en videobanden. Karin Visser wil de bibliotheek
meer een culturele ontmoetingsplaats doen zijn en dat kan
door samenwerking met culturele en maatschappelijke
organisaties.
Nu werd daar op het symposium van 2 juni niet het sterkste
voorbeeld van gegeven. Er was een spreker van het Riagg in
Vlaardingen, want het Riagg is zo'n organisatie waarmee de
bibliotheek samenwerkt. Zo zijn er in samenwerking
voorlichtingsavonden georganiseerd over depressiviteit, angst,
burn-out en mantelzorg en de bibliotheek kan
belangstellenden bijvoorbeeld doorverwijzen naar de
gespecialiseerde boekencollectie, die het Riagg in een eigen
bibliotheekje heeft. Riagg-preventiemedewerker Koos van Lith
stelt dat de bibliotheek laagdrempeliger is dan de ambulante
geestelijke gezondheidszorg en daarom kan de bibliotheek een
belangrijke signaalfunctie hebben: het bibliotheekpersoneel
kan zien waar bezoekers belangstelling voor hebben. Als er
vraag is naar boeken over psychische nood, kan het heel
handig zijn als er toevallig net foldertjes van het Riagg liggen.
Dat klinkt idealistisch. In de praktijk kan het aantal mensen
dat via de bibliotheek bij het Riagg terechtkomt wel
tegenvallen. Toch laat het zien dat de maatschappelijke
betekenis van de bibliotheek al op een eenvoudige manier
vergroot kan worden. Het laat zich aanzien dat relaties met
scholen, kunstenaars, bewonersverenigingen, sportclubs,
milieuorganisaties en ondernemers vergelijkbare voordelen
opleveren voor de positie van de bibliotheek in de lokale
samenleving. De bibliotheek ontwikkelt zich dan tot een
ontmoetingsplek, waar ruimte is voor debat en culturele
uitingen. Niet voor niets staat er in het filiaal in de Blauwe
Brug een podium. De bibliotheek is duidelijk geen leeszaal
meer met bordjes 'Stilte a.u.b.' maar het moet er bruisen, er
moet swing en zwier in komen. Het is een begrijpelijke
richting, die de bibliotheek wil inslaan.
Toch wrikt hier iets. Het is misschien lichtelijk overdreven,
maar je zou de bibliotheek dan al snel als wijkcentrum
kunnen zien, waar cursussen worden gegeven en
theatervoorstellingen worden gehouden en waar je overigens
ook nog een boek kunt lenen. Maar zullen de wijkcentra dat
dan niet als concurrentievervalsing zien? En laat de politiek
niet denken dat samenwerking tussen de bibliotheek en andere
organisaties niets kost. Stel dat de bibliotheek samenwerking
zoekt met milieugroepen of sportverenigingen. Dan zal dat
consequenties hebben voor de collectie. Er ontstaat dan
ongetwijfeld nieuwe vraag naar boeken over milieu en sport,
't Is maar een voorbeeld. Het organiseren van discussie- of
voorlichtingsavonden kost ook arbeidstijd. En als
samenwerking met andere organisaties dus betekent dat de
personeelslasten en de aanschafkosten omhoog gaan in een
gelijk blijvend budget voor de bibliotheek, dan draait het er
uiteindelijk op uit dat die samenwerking leidt tot sluiting van
filialen waar dan geen geld meer voor is. Kwestie van
prioriteiten stellen.
Maar moet het openhouden van filialen, ook in moeilijke
wijken met weinig leesdichtheid, geen prioriteit zijn?
Samenwerking met organisaties kan de bibliotheek ook heel
goed op wijkniveau vinden. Denk aan die schoolklassen, die
wekelijks naar de Leliestraat gaan. Er kunnen voorlees-
middagen aan gekoppeld worden. Met de vertelschool van
Paul Middellijn in Rotterdam kunnen verhalenvertellers
aangetrokken worden; dat is trouwens niet alleen voor
kinderen, maar ook voor volwassenen interessant.
De bezoekers van de ouderensociëteit zouden een heerlijke
middag hebben. Op wijkniveau kan de bibliotheek ook
samenwerken met de kerk en de moskee, met hobbyclubs, met
bewonersverenigingen. In Schiedam-Zuid zit de
bewonersvereniging in hetzelfde gebouw als het
bibliotheekfiliaal en er is een wijkdocumentatiecentrum in
opbouw, dat bepaald meer omvat dan een archief van de
vereniging, maar ook over nota's en boeken beschikt, die
bewoners kunnen inspireren tot nieuwe initiatieven in de
samenlevingsopbouw. De bibliotheek kan een vergelijkbare
doorverwijsfunctie hebben als waar het Riagg op hoopt.
Voor de goede orde zij vermeldt dat de bewonersvereniging
Schiedam-Zuid hardnekkig tegenstander is van sluiting van het
bibliotheekfiliaal, omdat het een noodzakelijke
wijkvoorziening is. 'In de samenleving ontwikkelt zich een
hang naar kwaliteit,' zei Ton de Swart op het symposium over
de positie van de bibliotheek in de lokale samenleving.
Hij noemde de bibliotheek en de Artoteek Schiedam als
voorzieningen die met die hang naar kwaliteit te maken
hebben. Een interessante opmerking, want Ton de Swart zei
het als waarnemend cultuurwethouder; inmiddels is Marius
Heyenk aan de slag gegaan als definitieve opvolger van Theo
Schoenmakers, die in tegenstelling tot De Swart de neiging
had de kunstuitleen als iets elitairs te zien. De Swart zei er wel
bij dat de Raad voor Cultuur zich zorgen maakt over de
herstructureringen in bibliotheekland (fusies, centralisatie)
omdat gemeenten er minder middelen voor over hebben.
Schiedam is geen positieve uitzondering, zei De Swart,
doelend op de bezuinigingen waar de gemeente voor staat.
Hij vond het geweldig hoe de bibliotheek erin geslaagd is het
filiaal Noord om te toveren tot een warme huiskamer,'met
beperkte middelen is een maximaal resultaat bereikt' en hij
sprak de hoop uit dat het filiaal Noord werkelijk een
ontmoetingsfunctie krijgt... maar waarom zou dat dan niet in
andere wijken nagestreefd moeten worden? Karin Visser legt
de nadruk op 'onze plek in de wijk' en het is een uitdaging
om die plek ook daadwerkelijk te veroveren. Dat kan in een
uitstekende samenwerking met wijkorganisaties, zelfs met
club- en buurthuizen die eveneens ontmoetingscentra in de
wijk zijn maar dan moet de tijd wel geboden worden om die
plek in de wijk te bemachtigen. En tijd is geld.
■V1 t
