143 Musis
deze groter te maken of in de nieuwe ruimte de keuken aan te
brengen. Hoewel het gemeenschappelijke binnenterrein achter
de woningen oorspronkelijk onbebouwd moest blijven,
eigenden de bewoners zich deze ruimte gaandeweg toe,
maakten er achtertuinen van en zetten er schuurtjes neer.
Hetzelfde verschijnsel deed zich voor aan de voorkant: de
stoepen liepen aanvankelijk langs de gevels. Rozenperken
scheidden de stoepen van de straat. Langzamerhand
confisqueerden de bewoners ook deze ruimte en maakten er
kleine voortuintjes van. Het zijn over het algemeen geen
spectaculaire wijzigingen, maar al met al is er van de
oorspronkelijke inrichting met veel meer over. BIQ koos
ervoor om al deze ingrepen, zowel binnen als buiten de
woning te respecteren en daar niets aan te doen. Zo werden
zij onderdeel van het vernieuwingsprogramma.
Renovatie van naoorlogse nieuwbouwwijken staat
tegenwoordig niet hoog meer op de prioriteitenlijst. De sloop
van deze woonbuurten, die toch een belangrijke fase in de
Nederlandse woningbouwhistorie vertegenwoordigen, slaat
een gevoelige bres in de geschiedenis van de vaderlandse
stedenbouw. Om tot rijksmonumenten te worden benoemd
zijn de wijken veelal nog te jong. Dat maakt hen vogelvrij.
Tuindorp Kethel laat zien hoe de oorspronkehjke stedenbouw
en architectuur met een zorgvuldige vernieuwingsoperatie
toch in hun waarden kunnen worden gelaten. 'De fascinatie
van Kethel was voor ons ook vooral dat er iets bijzonders aan
de hand is op grotere schaal. Als bureau voelen we ons niet
specialisten in renovatie,' zegt Hans van der Heijden. Maar het
volledig gedocumenteerde proces van Tuindorp Kethel kan
voortaan een bijzonder en bewonderenswaardig voorbeeld zijn
bij de landelijke aanpak van de naoorlogse nieuwbouwwijk.
