Die buurten zijn door gemiddelde, dus karakterloze
nieuwbouw vervangen en hebben hun oorspronkelijke
karakter verloren. Intussen is de metro doorgetrokken en
heeft het station Schiedam Centrum daarvoor ten vierde male
een gedaanteverwisseling ondergaan, tegelijk met de
bebouwde omgeving die aan een derde leven begint.
Nieuwland dat na de oorlog is gebouwd voor wat toen de
kleine middenstand heette, onderwijzers, geschoolde
arbeiders, politieagenten en kantoorbedienden, was na de
demografische revolutie van de afgelopen tientallen jaren
dringend aan herinrichting toe en heeft nu stations van de
metro. Het Land van Belofte tussen de Kreupelstraat en de
Broersvest, dat tientallen jaren braak heeft gelegen, is
eindelijk bebouwd en met Sveaparken is in Kethel een wijk
verrezen, waarvoor het Zweedse wonen als voorbeeld heeft
gediend.
Het Stadhuis op de Grote Markt heeft zijn functie verloren en
herbergt nu een restaurant, en parken als het Beatrixpark en
de groenstrook tussen de Nieuwe Waterweg en de Havendijk
zijn sinds jaar en dag in de zomer populaire picknickplekken
voor Turkse Schiedammers. Zomaar wat voorbeelden van het
veranderend stadsgezicht in de tweede helft van de 20ste
eeuw. Er zijn nog twee generaties Schiedammers die dat
hebben meegemaakt, maar voor jongeren is het
geschiedenis, waarover ze lezen in Scyedam of Musis, of
horen vertellen door hun ouders, buren of collega's, en de
nieuwkomers van overal en nergens weten niet beter of het
is altijd zo geweest.
Gelukkig zijn er ook plekken en gebouwen die niet
veranderen of tenminste niet onherkenbaar worden.
Het stadhuis is geen stadhuis meer, maar is wel
gerestaureerd en ligt in volle glorie op de Grote Markt die ook
nauwelijks door vernieuwingen is aangetast en de sfeer van
eeuwen ademt. Dat geldt ook voor de Oude Sluis en de Lange
Haven, waar de Schiedamse geschiedenis haast pand voor
pand zichtbaar is, hoewel ook daar de bestemming van veel
panden is veranderd. De Korenbeurs heeft zijn functie als
beurs en centrum van de gedistilleerdindustrie lang geleden
verloren, en staat na een periode als zetel van een
tafeltennisvereniging en een kort en mislukt intermezzo als
lifestyle-centrum, voor een onzekere toekomst. In de panden
van v/h drukkerij Roelants en de Openbare Bibliotheek, die
beide herinneren aan de culturele en economische
geschiedenis van Schiedam in de 19de en 20ste eeuw, komen
dure appartementen. De geest van de tijd kon zich niet
duidelijker manifesteren. En zo, of vergelijkbaar, is het overal.
De Grote Kerk is een onwrikbaar baken in de omringende
triestheid en van de Broersvest, waaraan in de 17de eeuw
Musis 172
Marius Jansen, ets Zijlstraat, richting Breedstsraat met de molen De Vrijheid 1924, Gemeentearchief Schiedam
