Hartstocht en Passie
Jeroen ter Brugge
Hartstocht Passie, zo heet het recent
verschenen boekje waarin de collecties
van de Vlaardingse verzamelaar en
curator van zijn eigen museum Jan
Anderson aan 'collega musea, de
verzamelaars en de bezoekers'
thematisch worden gepresenteerd.
Tussen de regelmatig verschijnende
publicaties over Vlaardingse
onderwerpen van het Streekmuseum
Jan Anderson neemt het een wat
afwijkende positie in. Gaan de andere
boekjes over specifieke historische
verschijnselen zoals de Geuzen of de
Watersnoodramp of een thema zoals
molens of de Hoogstraat, dit werk
behandelt de basis van alle
tentoonstellingen, voordrachten en
publicaties: de collectie.
Musis 282
In de 32 jaar dat het Streekmuseum nu bestaat, lag de nadruk
steeds op de tentoonstellingen en het door het hele land heen
collectioneren. Geen onderwerp heeft Anderson in zijn tot
expositieruimte omgebouwde en ingerichte boerderij aan de
Kethelweg niet aan de orde gehad en iedere kraamhouder op
rommelmarkten en antiquair in Nederland moet op zijn minst
zijn gezicht herkennen. Sinds een jaar of drie is het accent
echter wat verschoven. Het tentoonstellen is nog steeds de
passievolle praktijk, maar het hartstochtelijke verzamelen is
door omstandigheden op een lager pitje komen te staan, ook
al weten veel particulieren hem nog steeds te verrassen met
allerhande objecten die gretig aftrek bij hem vinden.
Nieuwkomer in het rijtje is het publiceren. Na enkele
succesvolle fotoboekjes in de jaren zeventig, in de aanloop van
de opening van het museum, vloeide er weinig meer uit de pen
van Anderson. Gelukkig is daar nu verandering in gekomen.
Objecten verzamelen en exposeren is natuurlijk leuk, maar het
is nog veel leuker en waardevoller als de verhalen bij die
objecten worden verteld en ook worden vastgelegd.
Zich vermoedelijk realiserend dat ook hijzelf er niet jonger op
wordt en alle in zijn hoofd besloten feitjes, anecdotes en harde
gegevens geen eeuwig leven hebben, moeten hem er toe
gebracht hebben meer met de verzamelingen te gaan doen.
De basis van de boekjes wordt steeds gevormd door de
voorwerpen en de daaromheen verzamelde documentatie en
literatuur, steeds uit eigen collectie. Tussen de regels door is de
in traditionele bronnen niet vastgelegde maar door hem
opgevangen petite histoire vastgelegd. De waarde van de
publicaties schuilt hem, naast het openleggen van de
collecties, met name hier in. De boekjes in de reeks 'Van 't Oft
naar 't Oofd' blinken niet uit door nieuwe inzichten of
onbekende feiten, maar juist door het vastleggen van
alledaagse geschiedenis, die in andere historische
verhandelingen vaak juist ontbreken. Het is alleen daarom al
te hopen dat de reeks doorgang vindt, zeker nu met Gera van
der Weijden, auteur van het laatst verschenen deeltje 6 over
Vlaardingse molens en komende nummers, een gelukkige
keuze is gemaakt. Ook het bereid vinden van sponsoren om de
uitgaven financieel mogelijk te maken, lijkt geen obstakel.
Maar nu dan is er Hartstocht Passie. De opzet is zondermeer
verrassend: een foto van een selectie voorwerpen uit een
deelcollectie, gecombineerd met een standaardwerk uit eigen
bibliotheek over het gekozen thema en dat 89 deelcollecties
lang, aangevuld met een korte toelichtende tekst. Hoewel de
fotografie een beetje de smaak van haastwerk heeft, komt het
wezenskenmerk van Anderson sterk tot uitdrukking. Je kunt
het zo gek niet noemen of hij verzamelt het wel; rijp en groen,
Vlaardings en ook heel veel niet-Vlaardings, kostbaar of
goedkoop, maar vooral veel, heel veel. Dat is dan ook de
boodschap die Jan Anderson de lezer meegeeft; wat je ook
zoekt, ik heb het en meestal ook in een grote schakering.
De inleidende tekst meldt, wellicht wat onbescheiden, maar
ongetwijfeld op waarheid gestoeld, dat de collectie tijdens het
ijkpunt 2007 35.946 voorwerpen, 25.320 prenten en 'andere
paperassen', 21.463 boeken en 16.039 foto's en
prentbriefkaarten bevat. Een recent krantenbericht, gebaseerd
op een persbericht van het Streekmuseum, presenteerde het
streefaantal van '100.000 items' als binnenkort te bereiken
mijlpaal. Hoewel het een doel op zich lijkt te zijn geworden
