?mse jenever in Ghana
Dat het product van slechte kwaliteit was en soms zelfs zo
giftig dat de gebruiker eraan overleed, werd op de koop
toegenomen. De rol die in het verleden werd vervuld door
geïmporteerde rum en de Schiedamse jenever, verviel in korte
tijd aan de zelfgestookte 'akpeteshie', zoals de Ghanese
huisstook werd genoemd. Deze akpeteshie moest in een
blanke - in een oliedrum gestookte - variant doorgaan voor
jenever en werd met een beetje toegevoegde suiker verkocht
als whisky. Met nog meer suiker erbij en een extra kleurtje
ging het door voor rum, al was die bruine kleur afkomstig van
de tabak die overal voor het grijpen groeit.
Het ineen zakken van de afzetmarkt door het invoerverbod
van de jaren '20, de crisis, de Geneva and Gin Ordinance en
natuurlijk de beide wereldoorlogen hadden voor de positie
van de jenever in Ghana en Nigeria een merkwaardig gevolg.
Naarmate de echte Schiedamse jenever moeilijker verkrijgbaar
en kostbaarder werd, de kust-elites in Ghana en Nigeria het
drinken van bier, whisky en gin verkozen boven de
Nederlandse borrel en het gewone volk zich tevreden stelde
met de goedkopere rum of de nog goedkopere akpeteshie,
steeg de status van de 'geldjenever' en 'vogeljenever' tot niet
te evenaren hoogte. Het valt niet moeilijk om in die
benamingen de Schiedamse jenevers te herkennen met de
afbeelding van prijsmedailles op het etiket of de eigenwijze
ooievaar van Henkes.
De tentoonstelling volgt in grote lijnen het verhaal van het
(bijna) gelijknamige boek van Dmitri van den Bersselaar
'The King of Drinks, From modernity to tradition'. Van den
Bersselaar verrichte in vier West-Afrikaanse landen een
diepgaand onderzoek naar de rol van Nederlandse jenever in
West Afrikaanse rituelen en tradities. Schiedammers kennen
de export naar Afrika mogelijk uit de veelheid van bewaard
gebleven etiketten met de meest exotische - en soms voor
ons onbegrijpelijke - symbolen, kleuren, afbeeldingen van
dieren, maar ook van attributen die ter plaatse aanzien
genoten. Zoals een parasol bijvoorbeeld, een locomotief of
301 Musis
Plengoffer door Ghanese medewerkers aan het boek The King of Drinks, foto Dmitri van den Bersselaar
