De zoektocht naar de Oer-Vlaardingen
Tim de Ridder Harm Jan Luth
Het is vrijdagavond 6 juli 2007, even na half
tien. In de Grote Kerk zijn meer dan 600
mensen bijeengekomen voor de onthulling
van de naam van de 'Oer-Vlaardinger'.
Hieraan is een - voor Nederland - uniek
onderzoek voorafgegaan. Als de 'Oer-
Vlaardinger' de oorkonde uit handen van
burgemeester Bruinsma ontvangt, klikken en
flitsen vele camera's. Diezelfde avond
berichtten NOS, RTL4 en SBS6 over het
spraakmakende DNA-onderzoek in Vlaar-
dingen en enige tijd later maakte het inter
nationale persagentschap Reuters een korte
documentaire over de zoektocht. Hier volgt
een relaas van deze zoektocht die startte met
het archeologische onderzoek op de locatie
'Gat in de Markt' en via kiezen en wangslijm
eindigde bij een Rotterdamse tandarts.
We gaan terug naar het voorjaar van 2002. Op de hoek van de
Maassluissedijk en de Markt lag al vele jaren een groot
kaalgeslagen terrein, dat toepasselijk de naam 'Gat in de Markt'
had gekregen. Archeologen van de gemeente Vlaardingen
hadden aan de noordzijde van deze locatie een gat van circa
vijf bij vijf meter gegraven. Net op deze plek lag tot onze
verbazing de rand van een begraafplaats. Later bleek dat hier
tussen 1000 en 1050 Vlaardingers waren begraven. Dit betekent
dat het tijdgenoten van Dirk III waren en dat ze mogelijk de
'slag bij Vlaardingen' in 1018 meegemaakt hebben. Ze leefden
in ieder geval in een tijd dat Vlaardingen van een onbekende
nederzetting uitgroeide tot de belangrijkste plaats van het
Westfriese graafschap, dat vanaf 1101 Holland zou heten.
Tot circa 1000 zal Vlaardingen niet veel meer zijn geweest dan
een kleine nederzetting in het Maasmondgebied. De naam
wordt voor die tijd in geen enkele historische bron vermeld.
Daar komt rond 1000 plotseling verandering in. In 985 heeft
graaf Dirk II van de Duitse keizer Otto III het wildernisregaal in
eigendom gekregen. Dat is voor de graaf het startsein om deze
wildernis te ontginnen en het zo te gelde te maken. Hij stichtte
hiervoor zogeheten hoven, van waaruit de ontginningen
gecoördineerd konden worden. Het oudste bekende grafelijke
hof van Holland lag bij Vlaardingen, ter hoogte van de kruising
van het huidige Liesveld viaduct en de Markgraaflaan. Het gaat
om een omgracht terrein van circa 70 bij 100 meter. Het bleef
echter niet alleen bij de stichting van een grafelijk hof in
Vlaardingen. Graaf Dirk III liet in of bij de nederzetting ook een
burcht bouwen. Vlaardingen groeide vanaf 1000 snel uit tot de
belangrijkste plaats in het Westfriese graafschap.
De nederzetting ontpopte zich tot een belangrijk handels-
Musis 312
Voor het DNA-onderzoek trekt fysisch-antropoloog J. W. Groen in juli 2006 de kiezen uit de duizend jaar oude schedels. (Foto: VLAK)
