U
ert een unieke collectie alchemistenprenten
cal ChvmiffrymiUniverfal Magazine tnStfec&m/r*; *y4f.
1
trito/i a/v/Kings Arms wtf.//iie//j CY///rrA tyznY-Ae/u/cvi. tJ47- -s
zijn geneeskrachtige werking. De alchemisten hebben ook de
verfstoffen gemaakt die zijn gebruikt voor de schilderijen van
de Vlaamse Primitieven en de Vlaamse 'draperie'.
De alchemist was daarmee de voorloper van de chemicus, de
distillateur en de verfmaker.
Uit de afbeeldingen die sinds het midden van de 15de eeuw
van de alchemist zijn gemaakt, blijkt dat zijn tijdgenoten hem
vooral als een charlatan hebben beschouwd, en op zijn
gunstigst als een dwaas die verblind was door hebzucht en
letterlijk alles wilde opofferen om zijn - materialistische maar
onhaalbare - doel te bereiken. Die reputatie dankte de
alchemist gedeeltelijk aan zijn geheimzinnige bezigheden en
het doel daarvan, maar er was nog een reden waarom deze
voorloper van de chemicus niet populair was bij zijn
tijdgenoten. De oudst bekende gedrukte afbeelding van een
alchemist vertoont hem in het gezelschap van de antichrist, en
dat heeft hem beslist niet populair gemaakt. Die houtsnede
komt uit het boek De antichrist en de vijftien tekenen, het in de
middeleeuwen bekende en beruchte verhaal van de antichrist,
een geheimzinnig 'personage' dat, volgens de Apocalyps, kort
voor het einde van de wereld zal verschijnen, de aarde zal
overspoelen met goddeloosheid en misdaden, en uiteindelijk
alleen door de Verlosser zelf kan worden overwonnen.
De onzekerheid rond deze geheimzinnige figuur die zich zou
voordoen als een reïncarnatie van Christus, maakte dat de
middeleeuwer bij iedere grote godsdienstige of politieke crisis
geloofde dat die antichrist er achter zat en in aantocht was.
Die is daarmee de metafoor geworden voor machten of
stelsels die de christelijke kerk bestrijden en haar ondergang
willen. De anonieme houtsnede in De antichrist en de vijftien
tekenen dat kort na de uitvinding van de boekdrukkunst is
verschenen, laat de antichrist zien bij de alchemisten.
De prent is voorzien van een tekst die de rol van de alchemist
duidelijk maakt: de antichrist had meesters bij zich, die hem
leerden om goud te maken, maar ook andere toverij en boze
97 Musis