Jan was geen vriendelijke man. Geen
Hans van der Sloot
De stilte heeft ze zelf verkozen. "Ik heb",
zegt ze bij het afscheid aan het hek,
"in mijn leven teveel in mijn oren gekregen.
Het is goed zo, die afzondering en rust".
Sinds april heeft Christine van Roon,
gedurende enkele tientallen jaren
levensgezellin van Jan Schaper, floor- en
belichtingsassistent, bestendige kracht in
de restauratie van het Zakkendragershuisje,
middelpunt in de acties tot behoud
van de Brandersbuurt, maar bovenal
geluidsvrouw en regie-assistente in
Schapers documentaires en televisiewerk,
Rotterdam en Schiedam verruild voor het
Belgische Arendonk. Verscholen tussen
de bossen en akkers, woont ze op korte
afstand van de oude abdij van Postel, waar
de Norbertijnen nog een voortreffelijke - in
Vlaanderen hooggeroemde - kloosterkaas
maken. Nederland, gemarkeerd door een
negentiende eeuwse grenspaal met de
rijkswapens aan beide kanten, ligt enkele
honderden meters verderop.
Voor Christine een andere wereld die ze
verwacht geen moment te zullen missen.
Zestien jaar was ze toen ze in contact kwam met Jan Schaper.
Schaper had enkel jaren daarvoor zijn serie foto's van de
Lijnbaanjeugd voltooid. Een fotografie in de lijn van de directe
observaties waarin ook de tien jaar jongere Eddy Posthuma
de Boer werkte en die Ed van der Elsken met zijn in 1956
verschenen Liefdesgeschiedenis in Saint Germain des Prés op
slag beroemd maakte. In dat jaar had Jan inmiddels een verblijf
in Australië achter de rug alsmede een periode in Amerika waar
hij werkte als assistent regisseur van de Duits-Amerikaanse
filmer Robert Siodmak. Filmer zonder verhaal of draaiboek
van het eindeloos lange, maar schitterend gefotografeerde
Menschen am Sonntag. Aan die studie bij Siodmak zou Jan
Schaper een levenslange passie overhouden voor de 'cinema
noir'. En voor natural acting. Schaper bracht de principes
hiervan in de praktijk in zijn Open Studio, een project in de
vorm van een acteerschool waarbinnen hij een aantal jonge
mensen om zich heen verzamelde. Christine maakte deel uit
van deze groep. Behalve het volgen van de lessen onder de
begeesterde regie van Jan Schaper assisteerden een aantal van
hen ook bij het dagelijks filmwerk.
Christine: "Natural acting had hem gegrepen. En zoals bij alles
dat Jan aanpakte, ging hij tot de bodem, niet alleen in het
kritisch volgen van zijn leerlingen, het eindeloos trainen, het
leggen van de juiste accenten, maar ook in de uitwerking van de
principes van natural acting in schema's en ontwerpen. Dozen
vol heb ik in die tijd overgetypt, talloze uitwerkingen gemaakt,
steeds opnieuw aanvullingen en verbeteringen aangebracht en
wat Jan op dit punt te berde bracht op papier gezet.
Musis 180
Christine van Roon, foto's: Cornelia Montfoort I