351 Musis
Constant in zijn atelier, April 2001, Foto: Paul Geerling
en gevestigde opvattingen en met
een scherp oog voor schrijnende
maatschappelijke kwesties. Hoewel hij
met regelmaat zijn persoonlijke leven
en zijn liefde voor muziek en dieren tot
onderwerp van zijn schilderijen maakt,
is ook de actualiteit vaak de aanleiding
voor een pregnant beeld. Voorbeelden
uit het bruikleen zijn Rwanda (1994)
of Les expulsés (1999), dat de door de
oorlog verdreven Kosovaren op hun
massale uittocht naar Albanië toont.
Ook het schilderij L'exécution (1982)
berust op een dramatische gebeurtenis:
de moord op de IKON-journalist Koos
Koster en drie Nederlandse collega's
die op 17 maart 1982 in een hinderlaag
van het Salvadoraanse leger liepen. Een
hoogtepunt is L'insurrection/De Opstand
(1985) dat een universele verbeelding is
van een opstand waar ook ter wereld.
Een vooruitspringend werk uit het lang
durig bruikleen is het zelfportret uit 1991
met een belangrijke verandering in 1994.
Trudy van der Horst schrijft hierover
in het boek dat bij de tentoonstelling
gepresenteerd wordt. Bijzonder in
de schilderijen van Constant zijn zijn
zelfportretten. Zijn eerste dateert van
1942 en tussen 1974 en 1999 schildert
Constant er vijf. Uit de vergelijking
van deze portretten en met name de
verandering in het portret van 1991
blijkt de ontwikkeling van Constant's
colorisme in het bijzonder. In dit
zelfportret verandert hij de kleuren
zo dat de ruimte puur door kleur
wordt vormgegeven. Hij lijkt, door de
onmetelijke ruimte achter zijn rechts
in het doek geplaatste - frontaal naar
de beschouwer gerichte - positie, zo
het doek uit te lopen. Typerend voor
Constant is de wijze waarop hij zijn
pensee] hanteert: helemaal aan het
einde. Op die manier oefent hij "zo
weinig mogelijk druk op de haren uit
en laat hij het 'handschrift' de grootst
mogelijke vrijheid". Deze penseelvoering
blijkt overeen te komen met Delacroix:
Constant schrijft in 1988 "dat Delacroix
de penseelvoering vergelijkt met de
stokvoering van een violist".
Stedelijk Museum, Hoogstraat 112,
Schiedam: Constant in het atelier,
14 december 2008 tot en met 22 maart
2009
