Museumvondsten
DK GroOTF. KTTKN-OoRl
Vlaardingen in Brussels bezit
In Museumvondsten stelt Jeroen ter Brugge - al dan niet geholpen door één der
mederedacteuren - maandelijks een of meerdere voorwerpen centraal, die zich niet in
lokale collecties bevinden, maar hierin wel degelijk zouden thuishoren.
Het Rijksarchief in Brussel is niet de eerste plaats waar je 17e
eeuwse topografische kaarten van Vlaardingen verwacht. Toch
doken hier in twee banden handschriftkaarten van de stad
op die het landbezit van de familie D'Overschie weergeven.
Tussen 1617 en de jaren veertig van die eeuw verkreeg dit
Delftse brouwersgeslacht een uitgebreid agrarisch areaal in
Vlaardingen en Vlaardinger-Ambacht. Voor een deel door
vererving en voor een ander deel door aankoop. Het landbezit
concentreerde zich op drie locaties: rondom boerderij de
Moordwoning aan de Zuidbuurt, rond boerderij Noorderhuizen
in de Holiërhoeksepolder en in de Vettenoordsepolder. De
ingekleurde manuscriptkaarten geven een nauwkeurig beeld
van de vorm en omvang van de landerijen en hun ligging ten
opzichte van geografische structuren, zoals dijken, waterlopen,
maar bijvoorbeeld ook de stad Vlaardingen.
De negentien kaarten zijn alle gedateerd (tussen 1621 en
1640) en voorzien van een toelichting over de ligging en de
oppervlaktemaat. Naast het landbezit tonen de kaarten van
Floris Jacobszn, Joan van Beest, Pieter Floriszn van der Salm
en Jan Janszn Stampioen de Jonge versierde windrozen en
maatbalken. Tot de meest aansprekende exemplaren behoren
die waarop de stad zelf is afgebeeld. De lay out klopt daarvan
aardig, maar de schematische weergave van de huizen gaat
aan de toenmalige werkelijkheid voorbij. De afgebeelde kaart
van 1641 geeft daarentegen wel de vorm van de kerk goed
weer, met het hoge middeleeuwse koor en het herstelde, lage,
middenschip. Kort daarna zou de bij de stadsbrand van 1574
vernielde kerk verder hersteld en uitgebreid worden. Door
vererving belandden de kaartboeken in België, waar nog steeds
een familie d'Overschie de Neeryssche woont. JTB
Musis 382
