Soon in a Theater Near You
tekst: Froukje Holtrop
foto's: Stedelijk Museum Schiedam
Haar vader en zijn broer groeiden tegelijkertijd als een tweeling, maar elk in een eigen buik, van
een eigen moeder. Ongeveer tegelijkertijd geboren werd haar oom bestempeld tot de oudste.
Hij mocht militair worden en werkte daarna in een luxe hotel. Met een van de Europese gasten
vertrok hij naar Athene. Zijn broer moest trouwen met de achtergebleven verloofde en leefde zijn
leven als visser. Op een dag krijgt hij een ticket van Lagos naar Athene.
Salingding vertelt het verhaal op rustige toon in het Engels
met een Afrikaans accent. We zien haar niet, maar worden
verder in het 16 minuten durende verhaal gesleurd door haast
hallucinerende beelden van touwen die bewegen als slangen
en hangende glimmende okeren glazen stenen. Ze gaat verdel
en vertelt hoe zij en haar broer met hun vader vanuit Gambia
acht landen doorkruisen om in Lagos aan te komen. Onderweg
rijdt haar broer een konijn aan, een op het eerste oog niet
zo'n belangrijke gebeurtenis, maar uiteindelijke de reden dat
de familie het land niet binnenkomt. Alleen Salingding gaat
naar Athene, waar haar oom haar op het vliegveld opwacht.
Hij geeft haar een boek met het verhaal dat ze net zelf beleefd
heeft. In het kort is dit het verhaal van de meest recente video
Deadline (2007) van Saskia Olde Wolbers (1971). Het verhaal
is gebaseerd op verschillende verhalen die Olde Wolbers in
een vissersdorp in Gambia heeft gehoord. Alles is mogelijk,
maar Olde Wolbers componeert de elementen zo, dat het een
absurd, David Lynch-achtig verhaal wordt. Olde Wolbers sleept
je mee in de wereld van haar hoofdpersoon, of het nou een
Gambiaanse vrouw is die met haar vader en broer van alles
meemaakt of, zoals in Day Glo Park uit 1999, een Andalusische
boer die zijn vrouw verliest aan de twintig jaar jongere versie
van zichzelf in het virtuele pretpark, dat hij nota bene zelf
heeft gemaakt. Niet alleen het verhaal, ook de set van de
film wordt zorgvuldig samengesteld. Samen met het filmen
is Olde Wolbers maanden bezig met een enkel werk. Maar
de kracht van haar werk zit hem juist in de combinatie van
zowel literaire, cinematografische als beeldende technieken,
waarmee ze de kijker onderdompelt in een bijzondere ervaring.
Ook David Thorpe, Anne Wenzel en Elmar Trenkwalder,
de andere drie kunstenaars van de tentoonstelling Virtuoze
Zinsbegoochelingen in de rechtervleugel van het Stedelijk
Museum Schiedam, tonen in hun werk 'andere werelden'.
Van een visionaire, gedroomde wereld, tot 'de wereld die
achter de zichtbare wereld schuilgaat' en de mythische,
droomachtige wereld van vervlogen tijden en verre oorden.
Dit zullen de tentoonstellingsmakers bedoeld hebben met
'zinsbegoochelingen'. En het virtuoze zit hem in het feit dat
alle vier de kunstenaars hun techniek volledig beheersen en
inzetten om indruk te maken op de kijker.
Deadline van Olde Wolbers is aan het eind van de tentoon
stelling, maar als je bij het begin begint, namelijk links bij
binnenkomst van de eerste zaal, stuit je op een werk van de
Engelse kunstenaar David Thorpe (1972). Het oogt als een
schilderij, maar bij nadere beschouwing blijkt dat er geen
verf aan te pas komt. De beeltenis van een houten huis, of
schuur, met een groot dak in een besneeuwd berglandschap
is een collage van verschillende materialen. Materialen die
'ter plekke' gevonden zijn, de hoogopgetaste sneeuw tegen
de schutting is van wit kunstleer, een kaal boompje van
een stuk boomschors, een eenzaam bloemetje is van een
droogbloem en de besneeuwde bergen van pleister. Thorpe
heeft wel eens gezegd: 'I am absolutely in love with people
who build up their own systems of belief'. Hij houdt van
autonomen, van overlevers, mensen die zich in de woestenij
weten te handhaven of mensen die de eenzaamheid van de
natuur opzoeken. Het raakt aan de ervaring van het sublieme,
de ervaring van de mens die zijn nietigheid erkent in een
overweldigende natuur. Het is niet voor niets dat zijn werk in
verband wordt gebracht met dat van de Duitse Romanticus
Caspar David Friedrich. Maar bij Thorpe lijken de 'sublimisten'
zich te hebben verenigd in een geheim genootschap, die
wonen en vergaderen in gebouwen zonder ramen maar
met uitkijkposten en achter hoge schuttingen. In het eerst
beschreven werk staat voor de deur een enorm rad met een
ster erin, als ware het de vlag van een vereniging, of het kruis
van een kerk of het logo van een bedrijf. En zijn werken, de
collages zelf, zijn souvenirs van, of tastbare bewijzen van zijn
gedroomde wereld. De geheimzinnigheid maakt nieuwsgierig.
Musis 32
David Thorpe, I am Golden, 2002
Gemengde techniek variable, circa 330 x230 cm
Courtesy Maureen Paley, Londen, The Saatchi Collection Londen
