Karin Visser
Acht jaar trots op Schiedam
tekst: Henk Slechte
foto's: Jan van Kampenhout
Karin Visser kwam in november 2000 naar Schiedam om de bibliotheek, na een driejarig
directeurloos tijdperk, nieuwe glans te geven. Hoe ze dat deed mocht ze zelf weten, als die
glans er maar kwam. Mooier kan de opdracht voor een nieuwe directeur nauwelijks zijn.
Karin had aan de Thieleacademie in Den Haag de bibliotheekopleiding gevolgd en een rijk
gevarieerde bibliotheekloopbaan op alle niveaus doorlopen, met slechts een klein uitstapje
bij een reïntegratiebedrijf dat mensen begeleidde bij hun terugkeer naar de arbeidsmarkt.
Het eerste wat haar in Schiedam opviel was dat de harde kern van bibliotheekmedewerkers de
bibliotheek goed draaiende had gehouden, maar dat juist die mensen zich ook verwaarloosd
voelden. Het was dus tijd voor een directeur met visie en zitvlees. Karin Visser heeft beide.
Ze noemt zichzelf een 'conceptenmens' en dat is precies wat ze is. Karin heeft ook een missie.
Ze legde die aan Henk Slechte uit. Hij is zelf ooit bibliothecaris geweest en hoefde het alleen
maar op te schrijven.
Musis 6
'Toen ik hier kwam zag ik meteen wat er aan de hand was.
De organisatie was verwaarloosd en de medewerkers voelden
zich verwaarloosd. De bibliotheek moest een duidelijk profiel
krijgen en de medewerkers een doel waaraan we samen
konden werken. Voor mij is een bibliotheek als deze in een
stad als Schiedam een podium waarop mensen elkaar kunnen
ontmoeten, maar dan wel met een nadrukkelijke inhoudelijke
component. Dat betekent dat de bibliotheek er niet alleen is
om boeken beschikbaar te stellen, maar ook om mensen te
adviseren over de informatie die ze nodig hebben. Vaak kan
de bibliotheek die zelf leveren, en soms moeten medewerkers
de vragers naar elders verwijzen. Dat is de kern van mijn
missie en daarmee ook die van de bibliotheek: mensen
helpen goed te kunnen functioneren in deze gecompliceerde
samenleving. In ieders leven gebeurt wel eens iets waar je
niet direct zelf uitkomt. Dat kan juridisch zijn of financieel, en
dan moet er een plek zijn waar je de informatie kunt krijgen
die je nodig hebt om je probleem aan te pakken. Wij hebben
die vaak in de kast, op Internet of op onze website staan en
onze medewerkers zijn getraind in het begrijpen van vragen
van bezoekers die niet voor de nieuwe Mankell komen, maar
zulke informatie zoeken. Als iemand vraagt om een boek
over omgaan met geld, merkt onze medewerker bij een beetje
doorvragen waar de pijn zit en of een boek uit de bibliotheek
voldoende is of dat iemand doorverwezen moet worden naar
het spreekuur van bijvoorbeeld een sociaal raadsman. Voor
het goede begrip, dat is de kern van de missie zoals ik die zie,
maar romans, non-fictie- en kinderboeken horen natuurlijk ook
bij de essentie van het bibliotheekwerk.
Toen ik hier begon en mijn missie had geïmplementeerd, heb
ik eerst een heldere organisatiestructuur neergezet. Het klinkt
een beetje als een kreet uit een boek over bedrijfskunde,
maar dat is het wel en het is noodzakelijk. Ik heb verschil
gemaakt tussen wat in dat jargon front office en back office
heet. In gewone mensentaal betekent dat de mensen daar
inzetten waar hun kwaliteiten het best tot hun recht komen,
in het belang van de bibliotheek, maar ook van henzelf. Dat
betekende dat sommigen van plek moesten veranderen. Dat
ging niet altijd vanzelf, maar lukt redelijk als je mensen maar
nadrukkelijk aanspreekt op hun kwaliteiten, op wat ze goed
kunnen dus. Daarna was de zakelijke kant aan de beurt. Ook
dat ging niet vanzelf. Iedereen moest bijvoorbeeld werken
of inzetbaar zijn op de tijden dat de bibliotheek open is, en
dat is nu eenmaal niet van negen tot vijf. Ook dat gaf geen
euforische reacties, maar was goed uit te leggen. Je weet nu
eenmaal waar je werkt. Bij alles wat we deden hebben we
gezocht naar een redelijk evenwicht tussen het belang van de
organisatie en het persoonlijk belang van de medewerkers. Het
klinkt eenvoudig maar de hele operatie heeft wel ruim vier jaar
geduurd. De grote finale was de verzelfstandiging in 2006. Nu
staat de organisatie als een huis.
Ik mocht dan wel zelf bedenken hoe ik de bibliotheek (re)
organiseerde, maar ik wist één ding zeker: wat mijn plannen
ook waren, ik kreeg er geen formatieplaatsen bij en moest
dus alles wat ik wilde, doen met de mensen die er waren.
Dankzij de nieuwe structuur kon ik mensen vrijmaken om
de activiteiten te organiseren die ik beschouw als wezenlijke
onderdelen van mijn missie en dus ook van de bibliotheek.
Ik ben begonnen met de Gesprekken aan de Schie. Hans van
der Sloot hielp bij het ontwikkelen van de formule. Hij kent
Schiedam, weet hoe je Schiedammers moet benaderen en
heeft een Schiedams netwerk dat we dankbaar gebruikt
hebben. We doen het nu vijf tot tien keer per jaar en trekken
gemiddeld vijftig mensen per Gesprek. Hun deelname aan
