S".
**^§;ktt>nüT
r* - oé.
er een schilderachtig tafereeltje van en de boerderijen waren
waarschijnlijk enkel ter illustratie bedoeld. Hierdoor is het
moeilijk de gebouwen die Potter tekende met zekerheid te
refereren aan de huidige topografie.
Gedetailleerd
Toch leveren ook deze 'illustraties' nuttige informatie op door
de details die Potter in de tekeningen aanbracht. In vergelijking
met de kaart uit 1562 laat Potter veel duidelijker zien dat
de Joffer Aechtenswoning een torentje heeft. Het zadeldak
en de ramen zijn in de toren duidelijk te onderscheiden. De
funderingen van de toren zijn in de jaren I960 opgegraven,
maar wat stond er op die funderingen? Met behulp van Potters
kaart kunnen we ons toch een voorstelling maken van hoe
de toren eruit heeft gezien. Zo geven historische kaarten
aanvullende informatie op het archeologisch onderzoek.
Potter en andere historische bronnen
Een andere verdienste van Potter is dat hij vaak ook de namen
van pachters, gebouwen en percelen noteerde. Hierdoor is
het mogelijk een link te leggen tussen de kaart en historische
bronnen uit die tijd. De 'Hoge Werff' staat bijvoorbeeld ook
vermeld in het kohier van de 1 Oe penning van Vlaardingen
over 1554, waar het terrein aangeduid wordt met 'dye
Hoochwerff'. En zo weten we uit historische bronnen dat
Nicolais en Reinier van Hoylede de kasteeltorentjes van
'Thuys van Holy' en 'Joffer Aechtenwoning' lieten bouwen.
Deze koppeling tussen kaarten en geschreven bronnen komt
niet alleen het historisch onderzoek ten goede, maar kan
ook het archeologisch onderzoek in de juiste richting sturen.
Zo kunnen ook percelen gelokaliseerd worden die Potter
weliswaar niet tekende, maar die wel in historische bronnen
genoemd worden in relatie tot de door Potter opgeschreven
namen.
Brug naar de middeleeuwen
In datzelfde licht zijn de percelen en gebouwen die Potter
intekende te bekijken. Deze zijn vaak lang voordat Potter
ze heeft ingetekend, aangelegd of gebouwd. De kaarten van
Potter zijn voor de Vlaardingse archeologie dan ook een
belangrijke brug naar de periode voor de 16de eeuw: de
middeleeuwen. Van het middeleeuwse Vlaardingen is geen
kaartmateriaal bekend. De kaarten van Potter geven op veel
plaatsen de cartografisch vroegst bekende situatie weer. De
afgebeelde gebouwen en infrastructurele werken hebben vaak
hun oorsprong in de middeleeuwen. Op het terrein de Hoge
Werf lag bijvoorbeeld het grafelijk hof en 'Thuys van Holy' en
'Clattenburch' en 'Joffer Aechtenwoning' zijn van oorsprong
ontginningsboerderijen van waaruit onvrije lieden in naam van
de graaf het veenlandschap ontgonnen. Hierdoor ontstond een
blokverkaveling die ook weer terug te vinden is in de percelen
die Potter tekende.
Voor een archeoloog zijn de kaarten van Potter belangrijke
documenten die in het bureauonderzoek geraadpleegd worden.
De kaarten zijn bruikbaar om nauwkeurig percelen te kunnen
lokaliseren en gedetailleerd gebouwen te bestuderen. Ze zijn
een bron van informatie over de 16de eeuw, de periode waarin
Potter de kaarten tekende, en leveren secundaire informatie
over de middeleeuwen. De kaarten van Potter zijn voor
archeologen ware schatkaarten.
Musis 36
Perceel in 'Vlaerding' genaamd 'Bachusweer', folio 10 recto.
WCSt
JTfjnfS \jmt
*t paced tjhtnmml lèmhlté
b&n ci?1
^WmmJ <%\r ^».v
v Tpc-w
«...V- 'ffSntW »f¥)
irx-etf >W Vöfeto-
fMtènr nri .41'WaeC&tttf W £j
h^ffi S3W«fc.^,
-*»>•*»«•<«' UW *25365=^1I
Jfc*? >n+*#tv*}
K ;«Hyp^wjgj-,
tffiy&ébuh, ffhkt^'
tttiï
sShed jéc&utfCKGSlSy&H ->ys&i
fces&»*v -tftfté&td
IÉ'
-52 j».-,. ^.r:
