VUSSTEIUINGEW BIS 3© ST/ DTEN
^sg:
Persoonlijke relaties
13 Musis
b£Ru,\-
mumswiAsri
AliSHUNFT ERTEltT UNENTGELTUCH OAS
OFEIZIEELE VERKEHRSBUREAU 1..VOORHOUT. «5. HAAG
Toeristisch affiche Den Haag 1913 - Collectie ReclameArsenaal
Beaux Artsprincipes gebaseerde representatieve bouwkunst
in Nederland, en met zijn Franse renaissancistische opbouw,
Hollandse trapgevels, naar een oosterse centraalbouw
gemodelleerde grote hal en andere onderdelen in Egyptische,
byzantijnse, romaanse en gotische stijl, een toonbeeld van
eclectische architectuur. Een stadhuis waarvan Zimmerman
tot dan slechts had mogen dromen. Dat de manier waarop de
opdracht tot stand was gekomen en belangrijke architecten als
K.P.C. de Bazel, de grondlegger van de moderne architectuur
in Nederland, Willem Kromhout en de toonaangevende
architect van de Amsterdamse school Michel de Klerk als
figuranten dienst deden in de architectenselectie en H.P. Berlage
zelfs geheel werd voorbij gekeken, leidde tot een waar
schandaal, nam Zimmerman daarbij voor lief.
De relatie tussen Evers en de stad Schiedam kent enkele
bijzondere, aardige en persoonlijke facetten. In 1889 trouwde
hij met een dochter van de remonstrantse predikant L. Hooykaas
die in Schiedam jarenlang de vrijzinnige stroming in de
Nederlandse Hervormde kerk had geleid en nadien predikant
was in de Remonstrantse kerk in Rotterdam. Dit leidde
rechtstreeks tot zijn eerste grote bouwopdracht, het nieuwe
Rotterdamse kerkgebouw van deze geloofsgemeenschap,
in 1895 ontworpen in samenwerking met J.R Stok Wzn. Bij
dit gebouw liet Evers zijn belangstelling voor de oosterse
architectuur blijken door het op te zetten als een centraalbouw
met galerijen en detaillering in oosterse en romaanse stijl.
Het gebouw was voor zijn tijd zeer modern door de nadruk
op eerlijkheid van materiaal en constructie.
Enkele jaren daarvoor had Evers voor Rotterdam twee
kleinere, prestigieuze opdrachten uitgevoerd: de Wilhelmina-
fontein op het Noordereiland en het Calandmonument in
opdracht van de toenmalige Rotterdamse burgemeester en
lid van de Bond van Vrije Liberalen Frederik s'Jacob. In de
uitvoering van deze beide ontwerpen (en later bij de uitvoering
van het Rotterdamse stadhuis) werkte hij nauw samen met de
van oorsprong Schiedamse beeldhouwer Arend Odé. Net als
hij een overtuigd aanhanger van de principes van de Beaux
Arts en hoogleraar boetseren aan de Technische Hogeschool
Delft. Via deze Schiedamse relatie - want Arend was een zoon
van de Schiedamse drukker en uitgever Odé en vice-voorzitter
van het bestuur van de Nederlandse Protestantenbond - kwam
het contact tot stand dat in 1909 leidde tot het aanvaarden van
de opdracht voor de bouw van de kerk van de Nederlandse
Protestanten Bond aan de Westvest in Schiedam.
Hoewel deze kerk, mede vanwege de geringe afmetingen
van de beschikbare kavel en het gewicht van het windrecht
ten behoeve van de vlakbij staande Walvischmolen werd
uitgevoerd als een lage, eenvoudige zaalkerk, zijn ook hierin
de opvattingen van Henri Evers tot uitdrukking gebracht.
Evenals in de Remonstrantse kerk aan de Westersingel
koos Evers in Schiedam voor het benadrukken van de
toegepaste bouwmaterialen, waarbij hij zich liet inspireren
door de vroegchristelijke Syrische kerkbouw. In het interieur
overheersen naast de rode bakstenen consoles het gebruikte
cederhout en Canadees grenen voor de betimmeringen
en roodbruin grenenhout voor het gewelf. De eenvoud in
constructie en materiaalkeuze is in Schiedam in de gehele
kerk consequent doorgevoerd, waardoor in het interieur het
contemplatieve element sterk naar voren treedt. Zoals ook
in ontwerp en uitvoering van de Remonstrantse kerk voerde
Evers de kerk in Schiedam uit als een 'gesamtkunstwerk',
waarvoor hij alle decoraties, de lampen, het interieur en de
uitvoering van het meubilair zelf ontwierp. Hij werkte waar
nodig ook samen met dezelfde kunstenaars. En juist de hierin
bereikte balans tussen de hooggestemde principes van de
Beaux Arts Academies in Parijs, Brussel en Antwerpen en de
- vanwege de beperkte ruimtelijke en materiële middelen -
nagestreefde eenvoud, maakt de Westvestkerk tot een
uniek en min of meer op zichzelf staand gebouw in zijn
totale oeuvre dat slechts vijfendertig ontwerpen en dertien
uitgevoerde projecten omvat. Waarmee Schiedam beschikt
over een monument dat in alle bescheidenheid als één der
voorstudies mag worden
beschouwd voor zijn
latere grootste werk in
Rotterdam dat zich, geheel
volgens de idealen van de
Beaux Artsarchitectuur in
natuursteen uitgevoerd,
zo sterk onderscheidt
van de kerk in Schiedam,
maar daarmee toch een
gemeenschappelijke grond
deelt. Een kerk waarmee
Henri Evers zich overigens
zeer in z'n nopjes toonde.
Mede door de zorgvuldige
uitvoering, de wijze
waarop zijn motto 'kunst
is religie' in het interieur
en de daarin verwerkte
symbolen tot uitdrukking
was gebracht en de
- ook toen al direct door
hemzelf geconstateerde -
onmiskenbare akoestische
kwaliteiten van de ruimte.
Tc Wassenaar overleed, 73 jaar oud. pro?. Henri Ex'ers.
oud-hoouleera.tr in de geschiedenis der bouwkunst cn
architectuur aan de Delftsche Hoogcschool.Prof. Evers,
die o.a. het nieuwe stadhuis te Rotterdam ontwierp, zal
te Delft cn Rotterdam, waar hij een zeer geziene cn po
pulaire figuur was, een grootc leegte achterlaten.
Overlijdensbericht Henri Evers
