Jan Schaper had gelijk. Schiedam kiest voor het water. Het jaar 2010
is daarin met alle activiteiten die mede door ontdekschiedam.nu in
één museaalcultureel en toeristisch evenementenprogramma zijn
gevat, slechts een bevestiging van Schapers filmtitel. Alleen nu dan
in 3D. En vanzelfsprekend geheel in kleur.
15 Musis
Het water in de hoofdrol
cinematografische, op Robert Siodmak, Joris Ivens en Luis
Bunuel gebaseerde existentialisme. Opgenomen in zwart-wit
bovendien. En dus moest de film worden vergeten en werd
het thema 'Schiedam kiest voor het water' taboe verklaard.
Tot nog groter ergernis demonstreerde een groep jongeren
rond Jan Schaper twee jaar later om het behoud van de
buurtjes tussen het water van de Schie, de Korte Haven en
Noordvest. De 'Hear-In' in de Korenbeurs over het behoud
van de Brandersbuurt, zou in 1967 een ijkpunt worden in
de stedenbouwkundige geschiedenis van Schiedam. Met
de nekharen overeind stonden Harm Roelfsema en de
ambtelijke voorstanders van sloop tegenover de jongeren die
van de buurt een Schiedams Saint Germain des Prés wilden
maken. Roelfsema won. Daarmee maakte Schiedam voor
de ontwikkeling van dit gebied een historische fout waarvan
littekens tot op de dag van vandaag zichtbaar zijn.
Toch werd Jan Schaper door de tijd in het gelijk gesteld.
Ook al is de Brandersbuurt dan vrijwel geheel met de grond
gelijk gemaakt met uitzondering dan van enkele aan het
water staande gevels. Deze vormen het decor voor de voorbij
varende fluisterboot met het door de gids steeds luid vertelde
verhaal van Schiedams rijke verleden, de kooplui en regenten
en de van het water afhankelijke jeneverindustrie.
De relatie tussen Schiedam en het water, die Jan Schaper
met de voor die tijd gewone filmische lyriek in beeld bracht,
heeft wel deuken opgelopen maar is nooit verbroken. De
havens vormen nog steeds het meest kenmerkend en bindend
element in de stad. Ooit was de waterkant van de Lange
en Korte Haven, de Nieuwe Haven en de Westerkade een
geliefde woonplaats voor ver-bovenmodaal Schiedam. Daarin
is geen verandering gekomen. De havens zijn wederom het
visitekaartje. Het Schiedamse binnenwater was, is en blijft de
belangrijkste karakteristiek van deze stad en een toeristische
trekpleister van betekenis.
Het spreekt bijna voor zichzelf dat aan de Schiedamse haven
een hoofdrol is toebedeeld in het Waterjaar 2010. Waarbij het
geluk ook een handje helpt. De tocht van een omvangrijke
vloot sloepen en historische schepen die is ontwikkeld
in opdracht van de provincie Zuid-Holland, is zo'n geluk.
Onbedoeld bevestigt deze tocht het beeld uit lang vervlogen
tijden toen wekelijks een vloot van kleine binnenschepen,
sloepen, westlanders en spoelingvletten, wachtte op het
dampende graanafval van de branderijen dat als spoeling een
waardevol veevoer was. Als één der laatsten heeft Jan Schaper
het beeld van het pompen van de uitdampende spoeling in de
klaarliggende schuiten aan de Noordvest in beeld gebracht. De
cirkel is niet helemaal rond want de historische vloot vertrekt
op 31 mei zonder lading richting Delft.
