in Stedelijk Museum Schiedam
Wanneer gaan we het
Een koninginnetje van een orgel. Met deze oubollige kwalificatie werd in 1968 het orgel in de
kapel van het Stedelijk Museum Schiedam geprezen bij de her-ingebruikname na een grondige
restauratie. En groot gelijk hadden ze, want dit orgel werd door de eeuwen heen altijd al door
organisten, orgelbouwers en toehoorders geprezen om zijn uitzonderlijke kwaliteit.
Musis 18
Uniek orgel
Schiedam bezit een opmerkelijk groot aantal bijzondere
orgels. Dat is een kwetsbare culturele erfenis, want het
onderhouden, reviseren en restaureren is voor de eigenaren
van deze instrumenten een kostbare en daardoor vaak
onmogelijke opgave. Lang niet ieder orgel in Schiedam heeft
het geluk dat het liefdevol kan worden onderhouden.
Zo staat er een prachtig orgel in de Havenkerk. Helaas heeft
de Stichting Johan Maasbach Wereldzending daar nauwelijks
onderhoud aan kunnen plegen waardoor het orgel op
dit moment in deplorabele staat verkeert. Die restauratie
gaat een vermogen kosten. Dit zit er dus voorlopig voor
Schiedam niet in. Ook als de plannen zouden zijn uitgevoerd
en in het kerkgebouw een hotel zou zijn gevestigd was de
noodzakelijke, ingrijpende restauratie niet waarschijnlijk
geweest. De doorsnee hotelgast zit niet te wachten op een
riedeltje Bach. Een kerkorgel ter opluistering van feestelijke
bijeenkomsten in een hotellobby ligt al evenmin voor de hand.
De afgelopen maanden stonden er in de kranten ook
regelmatig berichten over de onenigheid rond het
onderhoud van het theaterorgel in het Theater aan de
Schie. Een bijzonder orgel, als bioscooporgel gebouwd
door de fameuze Schiedamse orgelbouwer Standaart.
Oorspronkelijk bedoeld om de geluidloze films uit de eerste
jaren van de cinematografie met muziek en geluidseffecten te
ondersteunen, ontwikkelde het bioscooporgel zich in de jaren
twintig tot 'eenmansorkest' voor een muzikale omlijsting vóór
en tussen de filmvoorstelling.
Gelukkig is het niet allemaal kommer en kwel en worden
in Schiedam ook historische orgels wel zonder al te veel
problemen goed onderhouden. Eén daarvan is het orgel in
de Grote- of St. Janskerk. De Kerkgemeente aldaar heeft het
geluk dat dit majestueuze 3 klavierorgel door één van hun
eigen leden, de Schiedamse orgelbouwer Herman Pelgrim, op
vrijwillige basis uitstekend wordt onderhouden. Daarnaast lukt
het de kerkenraad nog om regelmatig geld vrij te maken voor
grote revisies van dit orgel.
Een ander goed geconserveerd en waardevol historisch
instrument is het orgel in de Giudici Kapel van het Stedelijk
Museum Schiedam: bekend als het Hessorgel.
