Het fundament van een staat moet niet gebaseerd zijn op
machtsdronken monarchen maar op colleges en vergaderingen
zoals de Staten van de gewesten.
uitgesloten van de stadhouderlijke en militaire functies. Toen
de Generaliteit niet op diens eisen wilden ingaan, was het De
Witt die een geheim verdrag met Engeland sloot waarbij aan
de eisen van Cromwell werd tegemoetgekomen. Het was deze
Acte van Seclusie die tot een storm van kritiek leidde en ter
verdediging waarvan De Witt zijn Deductie schreef.
De onderhandelingen te Engeland en de positie
van Schiedammer Willem Nieuwpoort
Eén van de meest uitgesproken aanhangers van De Witt in het
Schiedamse stadsbestuur was Mr. Willem Nieuwpoort. Hij was
geboren in 1607 als zoon van de gelijknamige stadssecretaris
en werd na zijn rechtenstudie in 1635 pensionaris van de
stad met als speciale taak Schiedams afvaardiging in de
Staten van Holland bij te staan. Al een jaar later werd hij tot
vroedschap benoemd maar omdat dat een onverenigbare
functie was met het pensionarisambt, werd besloten hem als
waarnemend pensionaris te benoemen. In 1650 werd hem
een bezending naar de verschillende gewesten opgedragen
om de stadhouderloze regeringsvorm te bepleiten. Hij was
in 1654 aanwezig bij de onderhandelingen met Cromwell
ter beëindiging van de eerste Engelse oorlog. Dat de keus
van De Witt juist op hem gevallen was, kwam ook omdat
hij te boek stond vanwege zijn kleine gezindtheid omtrent
het Huis van Oranje. De correspondentie van Nieuwpoort en
zijn medeonderhandelaar Van Beverningh met De Witt is
bewaard gebleven. Zij schreven in 1653 met betrekking tot de
Prins van Oranje dat het niet sujjisant (zal) sijn te beletten dat
denselven tot de bedieningen van sijne voorouders niet van nu aff
gedesigneert worde. Met andere woorden, de prins moest zo
ver mogelijk van het stadhouderschap worden gehouden. Dit
werd uiteindelijk in de Acte van Seclusie vastgelegd. En het
was ook Nieuwpoort die zich met de verdediging van de Acte,
de Deductie zou bezighouden. De Witt maakte gebruik van
zijn adviezen als afgezant in Engeland. In juli 1654 schreef
hij aan Nieuwpoort hierover soo hebbe ick noodich geacht het
opgestelde UE mits desen toe te senden omme daerop derselver
sentiment te mogen verstaen en ook omme hetselve soodaenich
te werden gedresseert als UE sullen raetsaem achten.
v 4-
Cj t O vvomW' X'covöo'
/k5- r-r cïy
33 Musis
^(\y «.vMr£4-
Ao1 vm4- c*V-v«-
"O*
Het Schiedamse exemplaar van het Eeuwig Edict, ondertekend door Johan de Witt, waarbij het stadhouderschap voor eeuwig werd afgeschaft en waarbij de stad de vrije hand
kreeg bij de benoeming van leden van de vroedschap. Gemeentearchief Schiedam, Archief Stadsbestuur tot 1795 inv. nr. 59.
