Verhaal
Monumenten zijn kaal en levenloos, als je er geen verhaal bij
vertelt. Dan klopt er geen hart in. Daarom is de Grote Kerk
ook zo vooruitgegaan met Het Lam van Sjef Henderickx. Dit
uit brokstukken van de Beeldenstorm opgebouwde kunstwerk
roept een centraal verhaal in herinnering uit de geschiedenis
van de Grote Kerk. Je sluit de ogen, je laat de preek aan je
voorbijgaan, je hoort het zandsteen uiteenspatten op de vloer,
je stelt je de vloeken en de ruwe grappen van de watergeuzen
voor die ruim baan hebben gemaakt voor het protestantisme
en een dominee op de kansel in plaats van een pastoor. Dat
verhaal brengt de Grote Kerk tot leven. Het schept warmte.
Ook een herbouwde Washington is een molen met een
verhaal. Hij is niet voor niets genoemd naar de eerste
president van de Verenigde Staten, want Schiedam onderhield
uitstekende betrekkingen met de founding fathers van de
grote natie aan de overkant van de Atlantische Oceaan. John
Adams, Washingtons opvolger als president, is zelfs door de
Schiedamse branders op een groots diner onthaald. Daarna
werden er zaken gedaan.Ze leverden op krediet enorme
hoeveelheden jenever voor het Amerikaanse leger, dat - toen
nog onder generaal George Washington - aan het opbouwen
was.
Levenselixer
Sterke drank was het levenselixer van achttiende-eeuwse
legers. Zodra er ergens een oorlog uitbrak, plaatsten de
generale staven dan ook gigantische bestellingen waarbij
hun agenten Schiedam zelden voorbij gingen. Levering was
altijd op krediet. Het was dus van belang zaken te doen met
de winnende partij. Anders kon je naar je centen fluiten. Toen
Adams - in 1780 - als vertegenwoordiger van de Amerikaanse
opstandelingen - naar Nederland kwam, lag het absoluut niet
voor de hand dat deze succes zouden boeken. Toch gingen
de Schiedamse branders voluit met Adams in zee. De balans
sloeg in zijn voordeel om, omdat men in Schiedam veel
sympathie koesterde voor de Amerikaanse vrijheidsstrijd.
De stad kende veel patriotten die ook in ons land zelf
hervormingen wensten en een nieuwe politiek. Zij herkenden
zich in de idealen van Adams en de Amerikaanse founding
fathers. Mede daarom gokten zij op zijn overwinning - en zij
wonnen de hoofdprijs. De Amerikanen hebben hun jenever
na de zege keurig betaald in snoeiharde gouden dollars. Eén
van de hoofdrolspelers in deze solidariteitsbeweging met
de Amerikaanse revolutie was een voorzaat van Carel Nolet
en zijn zoons die met hun wodka opnieuw het hart van de
Verenigde Staten hebben gewonnen.
Een herbouwde De Washington zou een levend bewijs zijn voor de oude
vriendschapsbetrekkingen tussen Schiedam en de Verenigde Staten.
Nu al bezoeken veel Amerikaanse toeristen Delfshaven, van waaruit in de
zeventiende eeuw de Pilgrim Fathers vertrokken om Boston en de staat
Massachusetts te stichten.
37 Musis
Emmaplein en Singel met molens De Eendracht en De Washington (rechts) aan de Broersvest op de achtergrond, circa 1900.
