"Heel wat van mijn studenten zijn documentairemaker gewor
den. Ik maak ze duidelijk, dat ze in de grote concurrentie
strijd alleen kans maken als ze heel goed onderzoek doen
en daardoor iets vinden dat nieuw is, dat nog niet bekend is.
Dat lukt alleen door je in je onderwerp onder te dompelen.
Participerende observatie heet dat. Je gaat deel uitmaken van
de gemeenschap die je beschrijft. Daarom heb ik ook dat flatje
in Nieuwland betrokken. Alleen als je er bij hoort, kun je de
dingen van binnenuit bekijken. Daarbij is het wel noodzakelijk
dat je te allen tijde jezelf blijft. Als je een rol speelt, dan wordt
dat meteen afgestraft, vooral als je probeert je dommer of
armer voor te doen dan je in werkelijkheid bent. Dat hebben
mensen feilloos door. Door die participerende obervaties kom
je voorbij de clichés uit de krant en de politiek. Anders dan
mis je de emotie en dan mis je de sfeer. Die zijn essentieel om
werkelijk te begrijpen wat er aan de hand is. En dat kost veel
tijd. Mijn geluidsmensen lopen soms weg. Die vervelen zich
kapot. Ik sta daar de hele dag rond te hangen, maar we filmen
niet de hele tijd. Ik sta processen te volgen en dat houden zij
niet vol. Er gebeurt veel van hetzelfde zeggen ze, het gaat
maar door. Maar ik ben al tevreden als ik aan een hele dag
filmen twee minuten bruikbaar materiaal overhoud."
"Mijn God, wat een wijk"
Ook in Nieuwland slaagde Meyknecht er naar eigen zeggen
in de clichés te overstijgen. "Mijn God, wat een wijk. Ik
ging dus voor het eerst naar mijn flatje, Wibautplein 147.
Staat me er een hele groep van die jongens voor de deur.
Dat zag er dreigend uit en ik dacht: nu moet ik mij wel een
houding geven. Alle krantenartikelen over Vogelaarwijken
spookten door mijn hoofd, maar zij zeiden 'dag meneer'
en hielden de deur voor mij open.. Ik wilde ook het gezag
in mijn documentaire opnemen. Ik kwam in contact met
een buurtagent - boom van een kerel - die heel goed was
ingevoerd. Die man heeft de dienst verlaten, want hij moest
van de korpsleiding een buurtagentcursus volgen waarin
hij moest leren drie soorten psychologie van elkaar te
onderscheiden. Ook verwachtten ze van hem, dat hij een
werkstuk schreef over de plaatselijke politiek van Rotterdam.
Terwijl ik concludeerde: die man moet geen les krijgen. Die
moet les geven. Nou speelt zijn opvolger een belangrijke rol
Ik draai het liefst gebeurtenissen.
in de film, Ferry Lockhorst, ook een boom van een kerel.
De school heb ik erin gebracht om iets van de dynamiek
in de wijk te laten zien en de dames van de Rummikub
vertegenwoordigen de geschiedenis. Zij zijn allemaal een
jaar of tachtig en zij vertellen hoe het vroeger was en hoe
ze het heden meemaken. Uli's sigarenwinkeltje was een
belangrijk ontmoetingspunt in de buurt waar de jongeren
terecht kunnen. Het is verbijsterend dat planologen nog steeds
wijken ontwerpen met huizen en groen en straten en alles,
maar dat zij geen ruimte maken voor ontmoetingspunten. In
de ontwerpen van nieuwe wijken zit nergens een buurthuis.
En ondertussen verbazen de lui die het voor het zeggen
hebben, zich erover dat kinderen lastig zijn. Dat komt omdat
ze planologisch zo raar bezig zijn. Alsof er geen kinderen
geboren worden."
Diverse subsidiegevers
Steef Meyknecht heeft Nieuwland niet zelf ontdekt. Hij
werd op de wijk gewezen door de Delftse onderzoekers
Leeke Reinders en Mariska van Meijeren, die in opdracht
van Woonplus onderzoek moesten doen naar het Nieuwe
Tuinen Project. Meyknecht: "Reinders vroeg mij om voor zijn
eindverslag de fotografie te verzorgen en een filmplan te
schrijven. Woonplus heeft dat toen gefinancierd. Zo heb ik
Nieuwland ontdekt. Door die fotografie kwam ik in contact
met het onderwerp en besloot ik een scenario te schrijven. Als
je met zo'n project start, dan moet je eerst bij de omroepen
een uitzendgarantie zien te regelen. Dat is mij uiteindelijk
bij RTV Rijnmond gelukt. Dat komt misschien door het
enthousiasme van Kees van der Wel, de adjunct-directeur.
Hij is zelf in Nieuwland opgegroeid. Op basis daarvan kon
ik ondersteuning krijgen van diverse subsidiegevers. Ook
Kijk eens naar de Mgr. Nolenslaan. Dat is de leukste winkelstraat
van Schiedam. Daar is het altijd druk. Daar kennen ze geen leegstand.
Dat komt door de inzet van allochtone ondernemers.
7 Musis
Eerste schooldag Ababil
