van Wilma Kuil
bloeien ook in beton
De bloemen
tekst: Peter de Lange
foto's: Cornelia Montfoort
Rouveen. Bijbelvast oord in de Kop van Overijssel. Ze schrijven God er nog met een hoofdletter.
Donkere kleren beheersen 's zondags het leven. De mannen kraaien, de vrouwen zwarte spechten.
Kleuren lijken te worden gemeden in dit afgelegen boerengewest. Toch ligt uitgerekend in
deze obscure streek de oorsprong van Vlaardingens uitbundigste monumentale kunstwerk: de
Bloementrappen van Wilma Kuil. En ook in haar andere werk refereert de Vlaardingse kunstenares
veelvuldig aan Rouveen.
Rouveen heeft iets dat Vlaardingen niet heeft: een stoffen
handel waar stalen bloemrijk textiel in jolige kleurpatronen
van vloer tot plafond liggen opgetast. Het is een van de
laatste winkels in Nederland met een dergelijk assortiment.
Er worden precies de stoffen verhandeld waar Wilma Kuil
zo verzot op is. "Creatieve mensen krijgen bij ons nieuwe
inspiratie," beweert Stegeman's textielhandel, en in het geval
van Wilma Kuil is dat geen loze kreet. Zij rijdt graag even naar
Rouveen voor een lapje.
Waarom uitgerekend zo'n somber dorp in vrolijk bedrukt
textiel grossiert is niet helemaal helder. Of misschien toch
wel: de handwerkende vrouw is hier, als gevolg van het
verbod op werelds vermaak, nog niet uitgestorven. Verder
horen veel van die kleuren bij de klederdrachten van de
streek. Die traditionele dracht wordt gekoesterd. Veel meisjes
berijden een fiets met handgehaakte jasbeschermers in bont
klederdrachtpatroon.
De 'Spaanse trappen' - de bijnaam van de Bloementrap in
de Vlaardingse volksmond- hebben dus niks met de wilde
kleuren van Spanje en weinig met Rome, waar je ook Spaanse
Trappen vindt, maar alles met Rouveen te maken. De bloemen
op de Bloementrap bloeiden voor het eerst op een lap katoen
uit de Nederlandse Bijbelbelt. De kleurenvolgorde gaat op
dezelfde bron terug.
Wie vanaf de Hoogstraat de trap naar het Liesveld afdaalt,
begint in het zwart (symbool voor het tijdperk toen de
dominees ook in Vlaardingen de dienst uitmaakten) en eindigt
na het doorlopen van steeds lichter wordende tinten in het
wit - de tijd dat de bevolking de last des geloofs van zich
afschudde en zich vrijer begon te kleden.
De in terrazzo uitgevoerde trappen boden Wilma Kuil de
gelegenheid met een heel ander materiaal te werken dan
ze tot dan toe gewend was. Uit het resultaat blijkt dat zij
meer overeenkomsten tussen beide materialen ontdekte dan
verschillen. Ook al is het een soepel en licht en het ander log
en zwaar, Wilma Kuil brengt beide materialen harmonieus
samen. Het patroon in een lap textiel weet zij met veel geduld
en door het minutieus rangschikken van gekleurde stukjes
graniet overtuigend over te brengen in cement. Wilma Kuil
zegt het met bloemen. Maakt niet uit of die bloemen van
katoen zijn of van beton. De boodschap blijft even elegant.
De Bloementrap (1996) was het eerste resultaat van een
geslaagde samenwerking tussen Kuil en het Vlaardingse
terrazzobedrijf Tomaello. Die samenwerking ontstond bij
toeval. Giulio Tomaello en Wilma Kuil ontmoetten elkaar bij
Kuils moeder, van wie Tomaello de buurman is. "Hij bracht
wel eens Italiaans ijs voor mijn moeder mee. Ze raakten aan
de praat en toen mijn moeder vertelde dat ze een dochter had
in de beeldende kunst, toonde hij zich zeer geïnteresseerd."
Omgekeerd, toonde de kunstenares belangstelling voor de
artistieke mogelijkheden van terrazzowerk. Het contact tussen
Kuil en Tomaello heeft inmiddels een drietal spraakmakende
kunstwerken opgeleverd in Vlaardingen en Maassluis en een
vierde is in voorbereiding.
Na de Bloementrap volgde vorig jaar het tweede terrazzo-
project: de Waterleliebank in Maassluis. Een vrolijke en
uitnodigende zitbank op het havenhoofd in lichtblauw beton,
rijk gedecoreerd met gele en witte bloemen. De leliebank
stelde Wilma Kuil in staat te experimenteren met nieuw
materiaal, zoals Night Glow: een glasachtige, fosforescerende
kunststof, die 's nachts het licht uitstraalt dat hij overdag
heeft opgenomen. Kuil bracht eigenhandig de korrels aan in
het mengsel voor de blaadjes van de waterlelies. Resultaat:
de bloemen lichten na het invallen van de duisternis op,
waardoor de bank al van verre zichtbaar is. De waterleliebank
is in korte tijd het populairste stuk straatmeubilair van
Maassluis geworden. Doordat de (vijfentwintig meter lange)
bank is opgesteld in een halve cirkel, kunnen degenen die
erop plaatsnemen met elkaar praten zonder dat ze gedwongen
worden een ongemakkelijke houding aan te nemen. Op mooie
dagen is er op de bank maar zelden een plekje vrij.
Met het deels in terrazzo uitgevoerde Nieuw Vlaardings
Tapijt op het Vlaardingse Liesveld toont Wilma Kuil dat ze
het weerbarstige materiaal steeds beter gaat beheersen. In de
twee bij twee meter grote terrazzoplaten met voorstellingen
van onder andere haringen, paarden, eenden, ganzen en
trekschuiten, zijn rijke kleurnuances te vinden. Om dat te
bereiken moesten opeenvolgende tinten graniet bij elkaar
worden gezocht. Een monnikenwerk.
Musis 30
