De inventarisatie en publicatie van de Tweede Wereldoorlog
Collectie, een lang bestaande wens van het Streekmuseum,
heeft uiteindelijk plaatsgevonden op initiatief van Perry Moree
en werd financieel mogelijk gemaakt door het landelijke
project 'Erfgoed van de Oorlog' van het ministerie van
Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Het doel de immense
collectie voor een landelijk publiek te ontsluiten, is met
'Geuzenverzet en surrogaatzeep' bereikt. De hoop is dat de
beschrijvingen in Adlib nu allengs aangevuld gaan worden
met de 'tussen-de-orenkennis' van Anderson. Hierin kan
zijn collectie zich onderscheiden ten opzichte van veel
andere oorlogscollecties, waarvan vaak niet duidelijk is
waar de objecten vandaan komen. Het belang van zijn
Collectie kan niet voldoende onderstreept worden en
verdient alle aandacht. De 'bruikbaarheid' heeft Anderson de
afgelopen jaren zelf al meermalen aangetoond. Niet alleen
door presentaties voor scholen, als rekwisiet bij beroemde
oorlogsfilms, in tentoonstellingen, maar ook in publicaties
waar hij zelf nadrukkelijk de hand had, zoals 'De Schok van
het Onbekende' (1994) en de twee delen 'De Donkere Jaren
van Vlaardingen' (2005/2010). Er vallen veel verhalen te
vertellen met zijn Collectie, daar waar de opzet van het boekje
niet verder gaat dan een nuchtere beschrijving per object.
De intrigerende voorwerpen in het boekje roepen dan ook
vragen over hun herkomst en geschiedenis op. Wie droeg
bijvoorbeeld het 'concentratiekampuniform' en waarom zat de
drager in concentratiekamp Buchenwald? En van wie waren
de verschillende oorlogsherinneringskruizen? Anderson weet
het ongetwijfeld, daar waar het nu in het midden blijft hangen.
Of die objecten nu allemaal Vlaardings zijn of niet (vele zijn
dit overigens wel), maakt even niets uit. Deze deelcollectie
van het Streekmuseum overschrijdt het belang van de
stadsgrenzen en daar mag deze ntet op afgerekend worden.
De Collectie bevat overigens onderdelen die van nationaal
belang zijn, zoals enkele nummers betreffende de Winterhulp,
de bijzondere collectie affiches en klein drukwerk, en
natuurlijk de 'Geuzencollectie'. Deze verzetsgroep, direct na
het uitbreken van de oorlog op initiatief van Schiedammer
Bernard IJzerdraat opgezet, kreeg in Vlaardingen verder
gestalte. Onbekend met het fenomeen repressie en terreur
vielen de Geuzen ten prooi aan de bezetter, met de
bekende 'achttien doden' en naar concentratiekampen en
gevangenissen afgevoerde leden als treurig gevolg. Anderson
verzamelde documentatie en authentieke voorwerpen die
hier mee verband houden, op een moment dat andere musea
daar nog lang niet aan dachten. Had hij dat toen niet gedaan
dan was een belangrijk deel hiervan ongetwijfeld bij het afval
gegaan, waarvoor Anderson blijvend waardering verdient.
'Geuzenverzet en surrogaatzeep' is een must voor de
'Vlaardingen-verzamelaar' en iedereen die zich bezighoudt
met de Tweede Wereldoorlog. Is er dan geen kritiek op het
boekje? Ja: los van het ingeplakte erratum is het jammer dat
de afbeeldingen geen verwijzing naar de inventaris hebben
en dat het moeilijk is naar objecten te verwijzen omdat de
catalogus geen (logische) numerieke volgorde heeft (welke
volgorde binnen de thema's wel is onduidelijk). Het bijschrift
bij de prentbriefkaart van een landkaart met ingevoegde foto
betreft overigens niet de Anschluss van Oostenrijk, maar de
bezetting van de Duitstalige gebieden in Tsjechië. Anderson en
zijn bestuur verdienen een compliment voor het initiatief, een
eerste stap naar volledige ontsluiting van de collecties waar
zoveel belangstelling voor bestaat. En bij voorkeur natuurlijk
in samenwerking of samengaan met het Museum Vlaardingen.
Zeker in deze politiek hectische tijden.
Of die objecten nu allemaal
Vlaardings zijn of niet
(vele zijn dit overigens wel),
maakt even niets uit.
Deze deelcollectie van het
Streekmuseum overschrijdt
het belang van de stads-
grenzen en daar mag deze
niet op afgerekend worden.
De Collectie bevat overigens
onderdelen die van nationaal
belang zijn, zoals enkele
nummers betreffende de
Winterhulpde bijzondere
collectie affiches en klein
drukwerk, en natuurlijk de
'Geuzencollectie
31 Musis
'Marcherende WA-mannen (1934) op het omslag van 'Geuzenverzet en surrogaatzeep'.
Inventaris van de TWeede Wereldoorlog
Collectie van de Stichting Jan Andersoft
Moree
