Padmos: 'Voor mij legt zo'n herdenking van vierhonderd jaar Amerikaans-
Nederlandse betrekkingen niet de nadruk op de continuïteit maar juist
op het feit dat wij slechts de ons gegeven tijd delen en ook onze plaats
slechts tijdelijk is. Met welke voorwerpen we ons ook omringen en
welke waarde we eraan toekennen. Ooit zullen we plaats maken voor
anderen. In dit opzicht kan ik me volkomen verplaatsen in de indianen die
meenden dat geen grond of water ooit iemand eigendom kon zijn.
Wij dragen slechts tijdelijk zorg voor de wereld die ons gegeven is.
eeuw werd er zelfs nog een sterk verbasterd Nederlands
gesproken, het Low Dutch, een 'verminkte taal', zoals de
neerlandicus Jan te Winkel in 1896 vaststelde. Het Low
Dutch werd in 1908 officieel gedefinieerd door William Henry
Carpenter die in Modern Philology zijn onderzoek beschreef
naar de Nederlandse bijdragen aan de vocabulaire van het
Amerikaans-Engels: 'The Dutch influence, once paramount
through the great part of the territory settled and occupied
by the Dutchmen and their descendants, is now but a fading
memory that in many places has wholly vanished.
Met Time Sharing kijkt Daan Padmos naar die vroegste
vestigingen en het cynisme van de WIC die de patroons de
verplichting oplegden om het grondgebied van de indianen te
kopen, terwijl deze geen enkele vorm van grondbezit kenden.
Padmos: 'Voor mij legt zo'n herdenking van vierhonderd jaar
Amerikaans-Nederlandse betrekkingen niet de nadruk op
de continuïteit, maar juist op het feit dat wij slechts de ons
gegeven tijd delen en ook onze plaats slechts tijdelijk is. Met
welke voorwerpen we ons ook omringen en welke waarde we
eraan toekennen. Ooit zullen we plaats maken voor anderen.
In dit opzicht kan ik me volkomen verplaatsen in de indianen
die meenden dat geen grond of water ooit iemand eigendom
kon zijn. Wij dragen slechts tijdelijk zorg voor de wereld die
ons gegeven is.' Ook de kunstcriticus van de New York Times
dacht er zo over waar hij schreef 'the title suggests that none
of us owns this land, this place, we are just passing through'.
Daan Padmos zou echter Daan Padmos niet zijn als niet ook
de praktijk een handje had geholpen in zijn gedachtevorming
omtrent monument, uitvoering en naamgeving. Padmos: 'Ook
geldgebrek speelde een rol. Omdat ik al zolang in Amerika
woon, werd aan mij als enige in de gehele groep geen euro
subsidie toegekend. Dus besloot ik tot een puur Amerikaanse
manier van fondsenwerving. Ik benaderde het project alsof het
een huis aan de kust betrof of in onbetaalbare buurten zoals
Manhattan. Meerdere mensen kopen daar een zogenaamde
'time share' in een gebouw, een hotel of een woonhuis, huis
met het recht er een bepaalde tijd van het jaar te kunnen
wonen. Met die gedachte fabriceerde ik maquettes van het
project die ik voor prijzen van zeshonderd tot achttienhonderd
dollar te koop aanbood. Met de aanschaf van de maquette
- zeg maar de totem - verwierf de eigenaar een 'time share'
die hem het recht geeft onbeperkt deelgenoot te blijven in dit
monumentale project. Het bewijs ervan staat bij hem thuis.
Livia Straus organiseerde als presidente en oprichtster van
de Hudson Valley Center for Contemporary Art, een diner
in het appartement van een bevriende kunstverzamelaar in
Manhattan.
Het had een prachtig uitzicht over de Hudson en beschikte
over een terras voor de culturele conversatie op niveau.
Geheel naar Amerikaanse traditie konden de gasten voor een
bedrag aan tafel schuiven. Tijdens dat etentje werd de helft
van het aantal maquettes verkocht. De rest van het geld werd
later bij elkaar gescharreld door de verkoop van nog enkele
miniatuuruitvoeringen van 'Time Sharing' plus een bijdrage
van de stad Peekskill en Arts Westchester.
Aan land komen deed het monument echter pas later, lang
nadat het was gerealiseerd, z'n vaste plaats had gekregen op
de oever van de Hudson en een sleutelstuk was in het project
Double Dutch. Met de orkaan Irene verdween de sculptuur
bijna tot aan de nok in het water. Langzaam echter kwam het
met het zakken van de Hudson bij stukje en beetje naar boven
alsof het beeld langzaam het land opkroop om pas bij het
droogvallen z'n eigenlijke en definitieve plaats in te nemen.
Over het Nederlands in Noord-Amerika schreef
Jan Noordegraaf een lezenswaardige bijdrage in
Trefwoord, tijdschrift voor lexicografie. Jaargang
2008, met uitgebreide bron- en literatuurvermelding
alsmede een woordenlijst Low Dutch (in enkele
wetenschappelijke publicaties ook Mohawk Dutch
geheten).
25 Musis
De orkaan Irene zorgde er in 2010 voor dat het monument bijna in het water
verdween. Foto: Faith Ann Butcher
