De Waterweg Cultuurpijs
"Niet high brow,
niet low brow,
maar no brow"
Op 7 oktober is in de Viaardingse
Stadsgehoorzaal voor de vierde keer
de Waterweg Cultuurprijs uitgereikt.
Een gesprek met Bert van Meggelen
over een stimuleringsprijs met
ambitieuze pretenties. "We zitten op
het juiste spoor, maar hebben nog
een lange weg te gaan.
Culturele Hoofdstad
Niet te goed
Substantieel bedrag
Musis 4
Wat hebben de Internationale Orgelweek, het Nationaal
Sleepvaart Museum, het Schiedamse 't Huis te Poort en
het project 'de Oer-Vlaardinger' gemeen? Het zijn alle vier
winnaars van de Bob Verbiest Cultuurprijs, ook wel bekend
als de Waterweg Cultuurprijs, een tweejaarlijkse prijs van
25.000 euro voor opvallende culturele initiatieven in de drie
waterweggemeenten Schiedam, Vlaardingen en Maassluis.
De prijswinnaars vormen een gemêleerd gezelschap. Gebrek
aan visie of juist een bewust brede benaderingswijze? We
vragen het Bert van Meggelen, voorzitter van de Stichting
Bob Verbiest Cultuurprijs.
"Kom verder. Kom verder. Koffie?" Bert van Meggelen is een
uitstekend gastheer. Via een mooie gang met natuurstenen
lambrisering en een ruime hal leidt hij me naar een woon
kamer vol moderne kunst: veel abstracte schilderijen, en
vooral veel, heel veel, keramiek. "Een hobby van mij en
mijn vrouw", verklaart Bert desgewenst. Het appartement
aan de Rochussenstraat met uitzicht op de Coolhaven, ligt
vlakbij het cultureel bruisende hart van Rotterdam. Welke
band heeft Bert eigenlijk met onze onbeduidende gemeenten
aan de Waterweg? "Ik ben in Vlaardingen opgegroeid en we
hebben nog steeds een huisje aan de Vlaardinger Vaart. Dat
was eigenlijk ons woonhuis, maar toen ik betrokken raakte
bij de organisatie van Rotterdam als Culturele Hoofdstad van
Europa, hebben we dit appartement betrokken, als pied-a-
terre. Inmiddels zijn de rollen omgedraaid. Nu wonen we hier
en brengen we onze vrije tijd in het huisje aan de Vaart door.
Maar ga zitten. Ga zitten."
Bert van Meggelen, bouwjaar 1946, maar nog altijd in de bloei
van zijn leven, is de laatste jaren vooral druk met zijn bedrijfje
'Maatwerk'. Dat houdt zich bezig met de betekenis die cultuur
kan hebben voor ruimtelijke en stedelijke ontwikkeling. Aan
werk geen gebrek. Zo ontwikkelde Maatwerk een plan voor
de herinrichting van de Grote Markt in Groningen; bedacht
het voor de gemeente Apeldoorn de landschapsmanifestatie
Triënnale Apeldoorn en kreeg een nieuwe, enorme Vinex-
locatie bij Amersfoort een culturele strategie zodat er
gedurende de bouwtijd - van zeker twaalf jaar! - leven in
de brouwerij komt en bewoners zich gaan hechten aan hun
nieuwbouwwijk. Dit alles natuurlijk onder veel meer; een
adviseurschap voor de nieuwe Europese Culturele Hoofdstad,
het Duitse Essen, bijvoorbeeld. Bert van Meggelen heeft het
altijd aardig gevonden op verschillende schaalniveaus te
kunnen opereren, van internationaal tot zeer lokaal, met
professionals en liefhebbers; hij vindt ze allemaal van belang.
"De maatschappij heeft me veel gegeven, nu wordt het tijd
dat ik iets terug doe," aldus Bert: "Met vrijwilligersfuncties
bijvoorbeeld, dat heb ik altijd al wel gedaan maar nu mogen
er wel een paar schepjes bovenop. De Stichting Bob Verbiest
Cultuurprijs wordt volledig gerund door vrijwilligers."
Eerst maar eens die naam. Want wat is het nu eigenlijk?
De Bob Verbiest Cultuurprijs of toch gewoon de Waterweg
Cultuurprijs? "Dat laatste", verklaart Bert: "Bob Verbiest
was jaren geleden de directeur van het Fonds Schiedam
Vlaardingen en Omstreken. Destijds was hij erg enthousiast
over het initiatief van de Viaardingse wethouder Ben van
der Velde om een cultuurprijs in te stellen die de gemeenten
Schiedam, Vlaardingen en Maassluis samen zouden uitreiken.
Eindelijk een initiatief dat de gemeentegrenzen overschreed!
Verbiest kreeg bij zijn bestuur voor elkaar dat het Fonds het
bedrag dat de gemeenten beschikbaar wilden stellen, zo'n
12.500 euro, verdubbelde tot 25.000 euro. Helaas overleed
Verbiest twee maanden voor het uitreiken van de eerste
prijs. De naam Bob Verbiest Cultuurprijs is dus eigenlijk een
soort hommage." Een begrijpelijke, sympathieke vernoeming,
maar bepaald geen naam die bij het grote publiek beklijft.
"Dat beseffen we natuurlijk ook wel, daarom is de naam in
de loop der jaren veranderd in Waterweg Cultuurprijs. Dat is
duidelijker. Maar besef wel dat naamsbekendheid bij het grote
publiek niet direct ons eerste doel is. Veel belangrijker vinden
we dat de prijs bekend raakt bij de doelgroep: professionele
en semiprofessionele kunstenaars en instellingen, ook
getalenteerde amateurs, die culturele initiatieven ontplooien."
Dat doel begint dichterbij te komen. Wie de povere website
van de Cultuurprijs bezoekt, ontdekt dat dit jaar heel veel
kunstenaars, particulieren en instellingen om de prijs strijden.
Veel meer dan in voorgaande jaren. 25.000 euro is dan
