Medicijnen. Liever stoppen
dan beainnen
Ouderen en medicijnen vormen een kritische
combinatie die we steeds in de gaten moeten
houden, zegt de apotheker van het Vlietland
Ziekenhuis, Carine Linssen. Zij is verantwoordelijk
voor de verstrekking van alle medicijnen inhü.
ziekenhuis en alle medicamenten diaintern bij alle
behandelingen, onderzoeken en kuren noodzakelijk
zijn.
Carine Linssen - apothekjer:
En dat is nogal wat. Carine
Linssen: 'Jaarlijks worden door
ons twintigduizend recepten
gecontroleerd en vergeleken.
Ook - of juist - omdat in een
combinatie meerdere medicijnen elkaar minder goed
verdragen. Bovendien is de relatie tussen ouderdom en
medicijngebruik zelden een gelukkige.
Een ouder lichaam verandert en met name in de
verhouding tussen vet en spiermassa. Dit hoeft niet
per se te betekenen dat een ouder persoon zwaarder
is. Als je de doorsnee bekijkt van een dijbeen van een
man van dertig en een even zwaar dijbeen van een
man van zestig dan zie je dat de spiermassa aanzienlijk
is geslonken. Bekend is dat stoffen in het lichaamsvet
worden opgeslagen. En dat houdt - kort gezegd - weer
in dat het medicijngebruik door ouderen al gauw te
hoog is. En tegelijk dat kritische combinaties lang in het
lichaam opgesloten kunnen blijven.
Heel vaak krijgen we te horen dat ouderen al jaren
dezelfde medicijnen slikken en dat de doses in de loop
van tijd niet zijn gewijzigd. Dat is nu precies wat niet
had gemoeten. Precies zoals aandoeningen invloed
op elkaar kunnen hebben is dat ook met medicijnen
het geval. Waarbij een ouder lichaam, zoals gezegd,
anders reageert dan een jonger. Bij oudere patiënten
is de werking van nieren en de lever veranderd. Ook
dit is van invloed op de werking van medicijnen. Heel
vaak geven wij het advies om het gebruik te minderen
en soms zelfs helemaal te stoppen en soms met een
opmerkelijk resultaat. Ooit werd in het Vlietland
Ziekenhuis een vrouw opgenomen die er lichamelijk
niet best aan toe was. Ook was ze vergeetachtig en
bij vlagen flink in de war. In overleg met de geriater
is besloten om de hoeveelheid medicijnen drastisch
te verminderen. Met als gevolg dat ze zienderogen
opknapte.'
Carine Linssen geeft nog een voorbeeld van
de schadelijke werking die een overmaat van
geneesmiddelen kan hebben. Dit betreft een patiënt die
buiten zijn klacht ook nog een zwarte tong had, een
raadselachtig symptoom dat met geen enkele klacht of
afwijking in verband kon worden gebracht. De oorzaak
bleek daarentegen voortdurend onder handbereik te
zijn, want de man slikte met handenvol vitaminepillen
en andere voedingssupplementen. De zieke
gezondheidsfanaat kreeg het advies hier onmiddellijk
mee stoppen met als resultaat dat de verkleuring
verdween als sneeuw voor de zon.
Carine Linssen: 'We stoppen vaker met het toedienen
van geneesmiddelen dan dat we ermee beginnen, En
dat gebeurt op heel goede gronden. Een vaste regel
is dat de geriater ons om een beoordeling vraagt bij
alle patiënten ouder dan vijfenzestig die meer dan
vijf medicijnen gebruiken. Aan ons is dan de vraag
om vast te stellen wat de werking en bijwerkingen
zijn en wat de interactie ervan is. Steevast komt
daarbij de vraag aan de orde of de ziekte of verval van
functies een oorzaak heeft in het gebruik van zoveel
geneesmiddelen of de interactie tussen de verschillende
werkzame bestanddelen erin. Vervolgens bespreken wij
de status en zien daarna met de geriater of de specialist
de patiënt in kwestie. Dit laatste om vast te stellen of de
theorie ook klopt met de werkelijkheid. De beoordeling
op papier is altijd anders dan de praktijk. Door deze
werkwijze scheppen we de mogelijkheid om de
behandelwijze en de daarbij benodigde geneesmiddelen
te kunnen preciseren.'
Het is vervolgens aan de geriater om verder onderzoek
te doen. Ook dan wordt contact gehouden met de
apotheek. Indien nodig zoekt de apotheek ook contact
met de andere disciplines in het ziekenhuis. In principe
is namelijk elk medicijngebruik in het ziekenhuis
bekend en vindt ook een uitwisseling plaats met de
apotheken elders in de stad. Het Vlietland Ziekenhuis
loopt hiermee voorop. Het informatiesysteem werkt
in beide richtingen. Elk recept dat in Schiedam bij de
apotheken wordt aangeboden, wordt geregistreerd
in hetzelfde systeem. Carine Linssen: 'Steeds is dus
bekend welke medicijnen worden gebruikt, welke
de dosis is en waarop gelet dient te worden. Niet elk
ziekenhuis gaat even ver. Het Vlietland Ziekenhuis
behoort in dit opzicht tot de vooruitstrevende
instellingen. Het lijkt misschien wat over-controlled,
maar het tegendeel is waar. We beschikken over
de technische mogelijkheden om voor iedereen die
geneesmiddelen gebruikt het gebruik in de gaten te
houden. Da's een zekerheid temeer.'
Musis 20
