Van Vim en V1
Oproep: in het kader van een publicatie over de VI-installatie op het Sunlightterrein worden ooggetuigen of
personen die anderszins van deze kunnen verhalen, opgeroepen hun herinneringen te melden, door contact op te
nemen met: Jeroen ter Brugge (pontanus@hotmail.com of 06-53230098)
Tot de categorie producten waarvan de merknaam
synoniem is aan een productsoort (eponiemen als
'spa' of 'aspirine') behoort ook het vanaf 1921 in
de Vlaardingse Sunlightfabrieken gefabriceerde
'Vim'. De tijden dat de handzame ronde bus in het
gootsteenkastje stond, zijn langzamerhand voorbij,
maar het begrip leeft bij generaties Nederlanders voort.
Het schuur- en polijstmiddel gebruikte men voor het
reinigen van aanrechten, pannen, fornuizen en andere
harde ondergronden. Voor de huishoudens bestond in
de naoorlogse variant een handzame kleine bus. De
meest recente variant had een plastieken strooimond
met een opvallend wit-blauwkleurige maar ook groen
en gele opdruk. Voor, tijdens en de eerste naoorlogse
jaren kende de bus een andere uitvoering: eveneens
van bedrukt karton maar met een opdruk in geel met
zwarte letters en met een blikken bodem en deksel.
Het getoonde grote exemplaar van het Speelgoed- en
Blikmuseum in Deventer is geheel van blik en werd
als voorraadtrommel in winkels gebruikt. 'De Sunlight'
was in die jaren de grootste zeepfabriek in Nederland.
Herhaaldelijke reclamecampagnes stonden borg
voor een grote naamsbekendheid. Vooral de merken
'Sunlight' (zeep), 'Radion' en 'Rinso' (waspoeder) en
'Vim' waren alom bekend. De marketing werd verder
ondersteund door excursies vanuit het hele land naar
het, toen zeer moderne, fabriekscomplex. Busladingen
huisvrouwen werden in de jaren dertig vrijwel dagelijks
aan het terrein afgeleverd, uiteraard met het doel van
hen trouwe afnemers te maken. De Sunlightfabriek,
onderdeel van de Lever's Zeepmaatschappij N.V.,
produceerde in 1917 haar eerste zeep in Vlaardingen.
In het voormalige gorzengebied onder de Maasdijk ten
zuidwesten van Vlaardingen verrees in die jaren een
industrieterrein, waar naast de Sunlight onder andere
de ENCK (kunstmest) en de BPM (de latere Shell)
zich vestigden. De oorlogsjaren gingen de Sunlight
bepaald niet ongemerkt voorbij. Waar veel zeepsoorten
noodgedwongen, vanwege het wegvallen van de
aanvoer van plantaardige oliën, van samenstelling
veranderden, kon de productie van Vim zelf vrijwel
ongewijzigd doorgaan. Tot 14 februari 1945, toen de
Duitse bezetter het complex vorderde ten behoeve van
de inrichting van een Vl-lanceerinstallatie. Met deze
vliegende bommen werd vanaf 23 februari Londen
onder vuur genomen. Precies een maand later, op 23
maart 1945, kwam hieraan een einde, toen Engelse
bommenwerpers de fabriek op de korrel namen. Het
precisiebombardement slaagde en grote delen van
de Sunlight werden verwoest. De Vimfabriek brandde
volledig uit.
In het reeds in december 1945 verschenen gedenkboek
van de Lever's Zeepmaatschappij blikte A.J. de Jong
op de voorliggende jaren terug: 'Toch is Vim ook de
oorlog wel aan te zien. Voor Mei 1940 zag een bus Vim
er deftig en tegelijkertijd vroolijk uit. De gele bussen
met de kleurige opschriften en de mooie zwarte letters
met haar blinkende blikken bodems en deksels en haar
manchet van triacel, die er volkomen glad omheen
sloot, waren een lust voor het oog.' De Jong vervolgde
met de constatering dat door materiaalschaarste
de triacel (een beschermend transparant laagje)
achterwege moest blijven en dat de bodem en deksel
van hergebruikt blik vervaardigd moesten worden,
om uiteindelijk ook in karton uitgevoerd te worden.
Nog in december 1945 ontbeerde de Vimbus zijn
oorspronkelijke uitmonstering: '...het zal nog wel een
poosje duren, voordat de bus weer in hare oude fleur
kan worden afgeleverd.'
Na de oorlog werd de productie weer hervat. In 1971
werd een vloeibare versie geïntroduceerd: 'Jif' (later
'Cif')dat de aloude Vim langzaamaan verdrong.
1 ZEEP MAATsr.HAPP'jL
33 Musis
