NTR
VERHALEN OVER
KINDERUITZENDING
EN GEZONDHEID
Advertentie
Schiedamse bleekneusjes' vertelt het verhaal van
de kinderuitzending in Schiedam van het begin
van de twintigste eeuw tot circa 1970. Duizenden
Schiedamse kinderen zijn in die periode uitgezonden
om elders aan te sterken. Caroline Nieuwendijk van het
Gemeentearchief Schiedam bracht hun herinneringen
samen.
Nationaal project
Een subsidie van het nationale project 'erfgoed van
de oorlog' bood het Gemeentearchief Schiedam de
mogelijkheid om de geschiedenis van de Schiedamse
bleekneusjes te onderzoeken. Nieuwendijk: "Dit
nationale project had tot doel om gegevens te
verzamelen over de oorlog. Het ging met name om
verhalen van ooggetuigen, die anders verloren raken."
Hoezeer het onderwerp nog leeft, bleek tijdens de
Schiedamse Archiefdag van 2009, die als thema
bleekneusjes had. "Onverwacht kwamen er zo'n
tweehonderd mensen. We konden de stoelen wel
blijven aanslepen. Toen de stoelen op waren, kwamen
er krukjes. Een ongekende opkomst voor een jaarlijkse
Archiefdag."
Bijzonder was ook dat de meeste bezoekers zelf
bleekneusje waren geweest. "Een mevrouw ging tijdens
de pauze bij de microfoon staan en zei dat ze naar
Engeland was geweest in oktober 1945. Een ander
was naar Frankrijk geweest en hoopte reisgenoten te
ontmoeten. Veel mensen hadden foto's meegenomen
en ook andere herinneringen. Vooral de buitenlandse
reizen zijn mensen bijgebleven. Als je haast nog
nooit op reis bent geweest en je gaat ineens voor drie
maanden of langer naar het buitenland, is dat een
sleutelherinnering."
Haar onderzoek concentreerde zich op de uitzending
van Schiedamse bleekneusjes in de Hongerwinter
en uitzendingen direct na de bevrijding naar het
buitenland. Van zo'n 150 mensen, die zich hiervoor
hebben aangemeld, heeft ze vastgelegd hoe en
waarheen ze zijn uitgezonden. De meeste mensen
heeft ze telefonisch geïnterviewd. Op basis van deze
informatie heeft ze de geschiedenis van de Schiedamse
kinderuitzending in en na de oorlog gereconstrueerd.
Groot Dennelust
Tijdens haar onderzoek viel haar op dat de
kinderuitzendingen ook onder de moeilijke
omstandigheden in en na de oorlog goed waren
georganiseerd. "Dit heb ik pas goed kunnen begrijpen
door me verder te verdiepen in de geschiedenis van de
kinderuitzending." De eerste kinderuitzending die ze
in de archieven vond was een particulier initiatief in
1900 van de welgestelde Schiedamse juffrouw Laura
Maas. "Ze bracht veertien kinderen vier weken onder
bij gezinnen op het platteland en aan zee. Diezelfde
juffrouw Maas besloot vervolgens om een commissie op
te richten die dit vanaf dat moment ieder jaar deed: de
Schiedamse Gezondheidskolonies. Dat was het begin
van een lange traditie, waarin het Delfts-Schiedamse
Groot-Dennelust in Voorthuizen een hoofdrol in
speelt. Het boek 'De Schiedamse bleekneusjes' - met
veel nog nooit gepubliceerde foto's - beschrijft deze
boeiende geschiedenis van het prille begin tot het einde
in 1971.
Op dit ogenblik wordt de laatste hand gelegd aan
de voorbereiding van 'Schiedamse bleekneusjes':
Een fraaie uitgave van circa 180 pagina's in de
Musis-reeks 'Schiedamse vertellingen'waarin
eerder 'Zuster Keizer, kunt u even komen' en
'Eindelijk weer gewoon naar buiten'.
De term bleekneusje is tussen 1883 en 1970 gebruikt voor een kind dat door de gevolgen van oorlog,
ondervoeding, tuberculose en andere gezondheidsproblemen, in een zogenaamde vakantie- of
gezondheidskolonie werd gehuisvest om weer op sterkte te komen. De winkelprijs van deze uitgave zal 25, zijn.
Hebt u belangstelling voor deze uitgave dan kunt u profiteren van een voorintekeningsprijs van 20,- Stuurt u
dan een e-mail met uw naam, adres en postcode aan redactie@musis.info. U ontvangt dan binnenkort nadere
gegevens over betaling en aflevering.
23 Musis
