Eindelijk
een
BESTEMMING
VOORDE C
MONOPOLt
|»THAflUAT23«
tekst: Annerieke Kooi
foto's Jan van der Ploeg
Recente geschiedenis
Musis 30
IASAH83M
lüöüaflöo ixia.
!Mianivaa
Over weinig monumentale panden wordt zoveel
gefantaseerd als de Monopole, de voormalige bioscoop in
het centrum van Schiedam. Talloze fora reppen over de
bestemming van het pand, van destructieve voorstellen,
commerciële ideeën tot aan culturele invullingen.
Waarom houdt dit gebouw zo veel mensen bezig? Welke
eigenschappen van de Monopole spreekt de Schiedammer
zo tot de verbeelding? Eén fantasie is werkelijkheid
geworden; in opdracht van het Centrum Beeldende Kunst
(CBK) Schiedam heeft dit najaar een pop-up restaurant zijn
intrek genomen in het pand; een tijdelijk Turks-Nederlands
fusionrestaurant met culturele programmering. Succesvol
en iedere avond gezellig druk, ook al is het maar tijdelijk...
Dit najaar heeft de Monopole een bestemming gekregen.
Tijdelijk van 12 oktober tot en met 21 december 2012 staan
de deuren open van Schiebaraj, een pop-up restaurant.
Een pop-up restaurant is doorgaans een restaurant dat
plotseling - vaak in leegstaande panden- opduikt en even
onverwacht weer verdwijnt. Het CBK Schiedam heeft
wegens het themajaar '400 jaar handelsbetrekkingen tussen
Nederland en Turkije' dit participatieproject geïnitieerd.
Het doel is zoveel mogelijk mensen met elkaar in contact
brengen. Samen eten en drinken verbindt! Dat is het idee
achter Schiebaraj. Alles wat genuttigd en gebruikt wordt in
het pop-up restaurant is speciaal voor Schiebaraj gemaakt;
van Turks-Nederlandse fusion gerechten tot het interieur,
de aankleding en het culturele programma. Schiebaraj is
daarom ook een platform waarbij verschillende organisaties
samenwerken en lezingen, workshops en andere culturele
activiteiten organiseren.
Het gebouw is tot stand gebracht in 1921 als 'Pandora-
bioscoop', naar een ontwerp van de Schiedamse architect A.
Stahlie. Tussen 1932 en 1938 werd de bioscoop verbouwd
en de naam gewijzigd in 'Monopole'. Nadat de Monopole
een bloeiperiode beleefde kreeg de bioscoop het moeilijk
door de komst van grotere en modernere zalen. Omstreeks
1970 sloot Monopole zijn deuren. Het gebouw huisvestte
daarna allerlei activiteiten, waaronder een discotheek.
Omstreeks 2001 kocht de gemeente het sterk in verval
geraakte pand en voerde in 2010 een casco-restauratie
uit. De nadruk lag op het herstel van de constructieve
stabiliteit, daarnaast werden details waaronder decoratief
metselwerk en glas-in-lood ramen in ere hersteld.
Momenteel wordt er uitgekeken naar een duurzame nieuwe
bestemming voor het pand.
Het is overigens niet de eerste keer dat de Monopole op
alternatieve wijze in gebruik wordt genomen. In 2005
is het gekraakt geweest door de alternatieve groepering
ROOD, de jongerenafdeling van de SP. Aanleiding voor
de kraakactie waren de plannen destijds voor een casino
achtige bestemming. Met de actie wilde ROOD de aandacht
vestigen op de onzekere toekomst van enkele culturele
instellingen destijds waar volgens hen het pand veel beter
geschikt voor zou zijn.
De Monopole leent zich uitstekend voor een
participatieproject als Schiebaraj. Ruim voor de opening
was het restaurant 'the talk of the town'. Regelmatig
kwamen mensen langs met de vraag wat 'pop-up'
inhoudt. Ook veel oudere Schiedammers hebben warme
herinneringen aan de Monopole als plek waar stiekem een
afspraakje werd gemaakt of een eerste zoen uitgewisseld.
De levendigheid van weleer is met Schiebaraj terug in de
Monopole. Bij het opzetten van het Schiebaraj waren al
enorm veel mensen betrokken. Nu het restaurant open is
genieten vier dagen per week de gasten in het restaurant en
de deelnemers van de culturele programmering. Het mooie
van een participatieproject als dit is dat de betrokkenen
zich het project toe-eigenen en hun enthousiasme verder
