Een van de foto's vult perfect
aan waar Nieuwendijk vermeldt
dat kinderen die per ongeluk
in hun bed plasten met hun
natte beddengoed vernederend
op het voeteneinde van hun
bed moesten gaan staan en
hoe de kinderen brieven en
ansichtkaarten met potlood
schreven. De desbetreffende foto
in het boek waarop potjes inkt
op tafel staanis bedrog. Potlood
moest het zijn, want alleen dan
kon de leiding onwelgevallige
opmerkingen uitstoffen.
Ansichtkaarten en censuur
Schiedam het geval was, laat het boek in het midden.
Waarschijnlijk wel, zoals valt af te leiden uit 'Staken en
Stempelen' van Henk Slechte als belangrijkste bron over
de sociaaleconomische ontwikkeling van Schiedam rond
het begin van de twintigste eeuw. Overeind blijft echter
dat Nieuwendijk een minutieus verslag doet van de
oprichting en werkzaamheden van de Stichting Schiedamse
Gezondheidskolonies en de bouw van het koloniehuis
Groot-Dennenlust in de Voorthuizense bossen.
De echte taart wordt gevormd door de herinneringen
van de toenmalige kinderen aan hun uitzending binnen
en buiten Nederland in en na de oorlogsjaren en aan de
transporten van kinderen tijdens de Hongerwinter. Juist
de onbevangenheid waarmee de kinderen in de barre
oorlogsdagen en vlak daarna hun uitzending ondergingen,
is een echte aanvulling op de lokale geschiedschrijving, die
bijvoorbeeld niet - of slechts ten dele - gevonden wordt
in andere publicaties over de Tweede Wereldoorlog. Ook
omdat Caroline Nieuwendijk zich nergens te buiten gaat aan
bespiegelingen of interpretaties. Nauwkeurig noteert ze de
persoonlijke ervaringen en maakte deze tot kern van haar
verhaal.
De kleuring in het boek komt van de zegslieden zelf en
kleur ontstaat er genoeg vooral voor de lezer die hetzij
uit eigen ervaring, hetzij vanuit andere bronnen zich een
beeld kan vormen van het decor waarin de gebeurtenissen
zich voltrokken en personen een rol hadden. Het kost
geen moeite om in de persoonlijke herinneringen het
plaatje te vinden van de kinderverzorgsters, streng in
hun gestreken schorten zoals ook de verpleegsters in het
gemeenteziekenhuis droegen, maar dan zonder het daar
voorgeschreven kapje. En soms vertellen foto's meer dan
woorden dat vermogen. Een prachtig voorbeeld daarvan
is een foto van het middagslaapje van de kinderen op
een mooie zomerdag op het terras voor het koloniehuis.
De kinderen liggen met hoofd en voeten om en om, om
het praten tijdens het rustuurtje zoveel mogelijk tegen te
gaan. Ervoor, als een sergeant voor haar troepen, houdt
een kin der verzorgster de wacht. Deze foto vult perfect aan
waar Nieuwendijk vermeldt dat kinderen die per ongeluk
in hun bed plasten met hun natte beddengoed vernederend
op het voeteneinde van hun moesten gaan staan en hoe de
kinderen brieven en ansichtkaarten met potlood schreven.
De desbetreffende foto in het boek waarop potjes inkt op
tafel staan, is bedrog. Potlood moest het zijn, want alleen
dan kon de leiding onwelgevallige opmerkingen uitstuffen.
Uit de verhalen die betrekking hebben op de Tweede
Wereldoorlog, wordt duidelijk hoe het dagelijks leven in de
Affiche 1KB 1945
HMESBfc
lEIDSKOLGNI&SscH'iibuBe
