Oepts' haven 31 Musis Iedere Musis worden twee museale objecten uit niet-Schiedamse en niet-Vlaardingse collecties gepresenteerd, soms onbekende stukken, soms in de vergetelheid geraakte. ©Collectie Museum Henriette Polak Zutphen WWilhelminahaven Vlaardingen' is de titel van het schilderij. Als Wim Oepts (1904-1988) die er niet aan gegeven hebben, zal het ongetwijfeld als niet nader geduid 'havengezicht' de geschiedenis zijn ingegaan. Te plaatsen ergens in Nederland of misschien wel in Zuid-Frankrijk waar hij het grootste deel van zijn leven woonde en werkte. En voor wie zich verheugt op een sterk gelijkende voorstelling van deze voor Vlaardingen zo belangrijke haven, wacht een teleurstelling. Maar niet voor iedereen. Hoe de Koningin Wilhelminahaven (onder oud-Vlaardingers nog steeds 'Nieuwe Haven') er uitzag, weten we genoegzaam door foto's, kaarten en bouwtekeningen. Deze bieden de werkelijkheid met zijn exacte weergave van de kaden, de visserij pakhuizen, tanks van de Nieuwe Matex en de Romi. Wat die niet laten zien, is welke indruk die op de werkers en passanten maakten, hoe zij de sfeer ervoeren die hier heerste en welke gevoelens zij er bij hadden. Niet alleen bepaald door de gebouwen en het water, hun zwoegen en zweten, maar ook die van de geuren en kleuren. Van de havenwerkers mogen we niet verwachten dat zij deze konden verbeelden. Hoewel hij zelf de ins en outs van de Wilhelminahaven niet gekend zal hebben, was Oepts als kunstschilder nu juist wel in staat zijn impressies in stoffelijke zin vast te leggen. Het werk houdt het midden tussen een herkenbaar impressionistische weergave en een geabstraheerde visie op hetgeen hij voor zich zag. Met de voor Oepts zo kenmerkende knallende okergele hemel spreidt de haven zich voor de kijker uit. De meerpalen en de gebouwen kaderen het water in en de schepen geven het dimensie. Tegelijk is het geen doods landschappelijk stilleven. De rook uit de 'geelbander' verraadt de activiteit van een sleepboot van Piet Smit jr. (hoewel de kleurstelling de fantasie van Oepts geweest kan zijn) en ook de schoorsteen links toont dynamiek van het naoorlogse Vlaardingen. Het valt moeilijk te bepalen welk deel van de Wilhelminahaven geschilderd is, als dat al van belang is. De zwarte bouwmassa rechts lijkt nog het meest op één van de tanks van de Nieuwe Matex aan de zuidoostzijde en dan zou de schoorsteen tot de Hollandia Melkfabriek behoren. Alternatief zou juist een blik naar het zuiden zijn, waarbij we de in 1968 in gebruik genomen megaschoorsteen van de Shell raffinaderij op Pernis zouden zien. Maar in de werkelijkheid zijn we nu even niet geïnteresseerd. De atmosfeer die dit schilderij (gedateerd 1968) uitstraalt, is wat nu telt. Een rauw gebied met harde kleuren dat model staat voor het werk dat verzet wordt. Geen opsmuk en daarmee precies uitstralend waar de haven voor bedoeld was: werken en zo mogelijk winst maken. Heel veel is de Koningin Wilhelminahaven in de eerste veertig jaar na de Tweede Wereldoorlog niet geschilderd. Dat juist Oepts, een gevestigde naam, dit wel deed, is opmerkelijk en doet afvragen waar deze onderwerpkeuze vandaan kwam. Nederlandse havengezichten van zijn hand en zeker uit deze periode zijn uitzonderlijk, al was het maar omdat hij in Saint Tropez woonde. En als hij dan wel eens in zijn vaderland was, zal Vlaardingen niet als eerste als reisdoel zijn opgekomen. Hoewel giswerk, ligt de reden voor dit schilderij vermoedelijk bij de 'Paletmanifestatie' in 1954. Landelijk werden 150 kunstenaars van enige naam en faam uitgenodigd om op het thema 'Vlaardingen zoals het was, zoals het is; zoals het werkt' schilderijen te vervaardigen, met geldprijzen en een aankoopbudget als vette worst. Het bracht Oepts vanuit Frankrijk even naar Vlaardingen en mogelijk werkte hij in 1968 één van de hier veertien jaar eerder gemaakte schetsen uit. Zijn ingezonden 'Op de Walkant' won tijdens de manifestatie in De Harmonie overigens geen prijs.

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Musis | 2013 | | pagina 31