33 Musis
Koopmansbeurs
het beheer over het museum dat
inmiddels was verhuisd naar een
vleugel van het St. JacobsGasthuis,
het huidige museumgebouw. Vanaf
dat moment duiken in de lijst
van schenkingen de eerste echte
kunstvoorwerpen op. Schwagermann
bepleitte ook aandacht voor de
Nederlandse schilderkunst van
zijn tijd. Zijn mogelijkheden waren
echter zeer beperkt. Het jaarlijkse
aankoopbudget was slechts duizend
gulden.
Het was Schwagermanns zoon Daan
die de voorzichtige kunstaankopen tot
het werkelijk beleid van het museum
na 1954 zou maken. Hij adviseerde
tot een splitsing van het museum in
een historische- en in een culturele
afdeling. De nadruk moest daarin op
de moderne kunst worden gelegd
'omdat deze de voor het Schiedamse
museum uit financieel oogpunt de
enige mogelijkheid biedt'. Aan de
historische collectie, maakte hij verder
geen woorden vuil.
Duidelijk spreekt uit dit alles dat het
Stedelijk Museum ook vanwege
de financiële beperkingen geen
actief verwervingsbeleid heeft
gevoerd met betrekking tot de lokale
geschiedenis. Het merendeel van de
historische- en cultuurhistorische
collectie bestaat dan ook uit een
allegaar los van elkaar schenkingen
en het beperkte aantal aankopen
dat het museum desondanks heeft
kunnen doen. Daardoor ontbreekt
de grootste gemeenschappelijke
deler. Deze kan ook moeilijk worden
gevonden. In zijn rapportage 'De
historische collectie zichtbaar'
oordeelde onderzoeker Riemer Knoop
al in 2009: 'Er zullen naar onze smaak
stellig enkele uitschieters bij zitten,
met name in de afdeling historische
schilderijen, maar het merendeel
van de collectie lijkt ons vooral
geschikt om een illustratieve functie
te vervullen bij een thematische
of verhalende presentatie over
iets geheel anders dan de
voorwerpen zelf'.
Grote musea als het Haags
Gemeentemuseum of het
Amsterdam- en Rotterdam
Museum hebben het een stuk
makkelijker. Deze musea kunnen
beschikken over omvangrijke
deelcollecties. Vaak zijn deze het
gevolg van een actief wervingsbeleid
en een beheer door gespecialiseerde
conservatoren. Deze musea kunnen
hun tentoonstellingen thematisch
Abraham Frans Gips, Meisjesportret,
1880-1890, schenking Mw. C.M.A. van
Swieten-Gips,
Gegraveerd wijnglas, 1850-1900, glas,
19 x 10 cm, schenking Mej. Rijnbende.
Inktpot 1859, zilver, hout, fluweel
en koord, schenking Mr. Karei A.
Poortman.
inrichten en per tentoonstelling een
afgerond verhaal vertellen over een
gebeurtenis of een onderwerp dat uit
oogpunt van de lokale geschiedenis
aandacht verdient. Dit geldt ook
voor gespecialiseerde musea zoals
de grote maritieme musea, een film-,
foto- of architectuurmuseum en
gespecialiseerde musea zoals het
textielmuseum in Tilburg.
Schiedam mist dit alles, zoals Knoop
na gedegen onderzoek in opdracht
van het gemeentebestuur en vele
gesprekken met direct betrokkenen
constateerde. Dit vond zijn weerslag
in het geringe aantal historische
tentoonstellingen, meer bedoeld om
de morrende Schiedammers tevreden
stellen dan vanuit liefde en kunde
voor en van de lokale geschiedenis.
Al jaren geleden pleitte Henk Slechte
in Musis voor het onderbrengen
van de historische afdeling in de
Koopmansbeurs. Het gemeentebestuur
gaf echter de voorkeur aan de al
spoedig mislukte poging van Jan
des Bouvrie om in het prachtige
laat-achttiende eeuwse gebouw een
dependance te stichten van zijn
Naardense vesting. Het leek er toch
even van te zullen komen toen het
museum tiijdens de verbouwing
tijdelijk werd ondergebracht in de
Koopmansbeurs.
Met de tentoonstelling Parels van
Schiedam, waarin een selectie
werd getoond uit de historische
collectie, hoopte het museum het
stadsbestuur over de streep te trekken
om de Koopmansbeurs, zoals Musis
had bepleit, tot permanent 'historisch
huis'van Schiedam te maken.
Vergeefs.
Inmiddels heeft de directie van
het Stedelijk Museum het initiatief
genomen tot een Werkgroep De
Geschiedenis van Schiedam. Hierin
zijn alle organisaties en diensten
verenigd die een raakvlak met de
geschiedenis van Schiedam
hebben. Het doel is om
vanuit deze werkgroep te
komen tot een historisch
tentoonstellingsprogramma.
De 'Traditie van het Schenken' wil
daartoe een eerste voorzet zijn. Te zien
in de Grote Kerk van 6 april tot en met
21 september. De toegang is gratis.
Geen reden dus om niet even langs te
gaan.
