Eïïln memoriam C. Hoekjjgö
Buiten Beeld in beeld gebracht^® lluseumvondsten
Een nieuw Mathenesse
In deze Musis
MUSIS juni 2013
jaargang 19 no 5
ISSN 1568.9751
Musis verschijnt 11 maal per jaar
en informeert en opinieert
onafhankelijk op het brede terrein
van cultuur en samenleving.
Musis is toegelaten als
Algemeen Nut Beogende Instelling (ANBI)
8049 60 057
Uitgever: Stichting Musis
Bestuur:
Jan Franken, Dick Jansen, Loe
Koppejan-voorzitter, Jos Poolman, Karin Visser
Redactie en administratie:
Broersvest 75-77
3111 EO Schiedam
Telefoon:010 473 55 18
E-mail: redactie@musis.info
Hoofdredacteur: Hans van der Sloot
Redactie:
Jeroen ter Brugge, Theo van Giezen,
Renée Hartog, Sjef Henderickx, Rikkert Wijk
Maarten Bijl (voorzitter)
Tekst- en eindredactie: Laurens Priester
Abonnement: minimaal 35,-
jaarabonnement 2013
(een hogere bijdrage wordt zeer op prijs gesteld)
op rekeningnummer 81.33.79.555
MUSIS ONLINE OP
www.schiedam.nl/gemeentearchief
Van januari 2009 tot de maand voorafgaand aan
het laatste nummer (mei 2013) is Musis volledig
leesbaar op de website van het Gemeentearchief
Schiedam publicaties.
Het Musisarchief is volledig doorzoekbaar.
Het onderwijs en educatieve instellingen kunnen
op Musis een beroep doen bij het geschikt maken
van onderwerpen voor lessen en projecten
Druk: BGS Grafisch, Schiedam
Alle auteursrechten en datarecht berusten
bij Stichting Musis en de auteurs.
Omslag:
Detail Ramen van de Martinuskerk.
foto: Stef Hagemeijer
Ooit, om precies te zijn in 1404, schonk Aelbrecht
van Beieren de poorters van Delft een eigen
haven om die van Schiedam te slim af te zijn. De
controverse tussen het oudere en grotere Schiedam
en Delfshaven, dat maar niet wilde groeien ondanks
het begiftigen van het stadje met een eigen Oost-
Indisch huis en de daarachter gelegen VOC-werf,
duurde tot de achttiende eeuw. Evenals Schiedam
moest ook Delfshaven elke zeehavenambitie opzij
zetten vanwege de verzanding van de Beneden-
Maas. Dit werd ook het moment dat de concurrentie
plaats maakte voor een innige samenwerking.
Delfshaven, dat met Schiedam verarmde, bood
onderdak aan de snel groeiende moutwijn- en
jeneverstokerij. De branders uit Schiedam en
Delfhaven onderkenden daarbij niet alleen een
gezamenlijk belang. Ook zakelijk liepen de interesses
dooreen. Leden van invloedrijke families zoals
Beukers, Van der Schalk, Hoboken en Blankenheym,
exploiteerden branderijen in zowel Delfshaven als
Schiedam. En de Korenbeurs in Schiedam was zowel
bestemd voor de lokale branders als die van een
gemeente verderop. Geografisch vormden de Oud
en Nieuw Mathenesserpolder een al eeuwenoud
overgangsgebied tussen Schiedam en Delfshaven.
Een gebied ook waarin beide steden al hun ambities
kwijt konden. Schiedam met de vestiging van
revolutionaire bedrijven als de Eerste Nederlandsche
Stearinekaarsenfabriek, de wereldvermaarde Werf
Gusto en Excelsior de buizenfabriek die met z'n
naadloos getrokken stalen buizen baanbrekend zou
zijn in de productie van zowel injectienaalden als de
sterke buizen die de meubels van Gispen en De Wit
draagkracht zouden geven. Rotterdam ontwikkelde
hier, na de helft van Mathenesse te hebben geruild
voor de eeuwigdurende levering van drinkwater,
's werelds drukste stukgoedhavens, alsmede een
woonwijk die tot ver buiten de landsgrenzen
navolging zou vinden. Voor het gehele gebied
ontwikkelen Schiedam en Rotterdam nu nieuwe
plannen die uiteindelijk zullen resulteren in een
tussenstad van wonen, werken, faciliteiten voor
toegepast (milieu)wetenschappelijk onderzoek en
creatieve bedrijven. Een tussenstad van een hoog
welstandsniveau met de Schiedamse binnenstad op
loopafstand.
Tussenstad MathenesseBjieneversteden Rijke
VOC-stad Delfsha venlll] De eerste roeiwedstrijd op
Ramen van de Martinuskerk UB Wim
Kerkhof is altijd op reis