JENEVER STEDEN Met de annexatie, in 1868 van de landelijke gemeente Mathenesse, kreeg Schie dam er een uitgestrekt poldergebied bij. Vierhaven en Merwehavens Toekomstvisies 7 Musis vesting met dit gebied is de oorspronkelijk voor beter gesitueerden bedoelde Grensflat met de aansluitende bebouwing aan de Rotter- damsedijk en achterliggende straten. Nadruk kelijk kozen de architecten Spruijt Den Butter voor hedendaagse monumentaliteit. Ook in het gebouw achter de Grensflat waar Coca Cola, de eerste Colabottelarij buiten de Verenigde Staten vestigde. Tot de grootste aantrekkelijk-heden van het wonen in de Grensflat behoorde het fenomenale uitzicht over de Merwe- en Keilehavens tussen Schiedam en Delfshaven. Hier was een woud van kranen dag en nacht in de weer om stukgoederen uit alle delen van de wereld over te slaan naar de vloot binnenschepen in de havens en de duizenden wagons op het grote rangeerterrein langs de Rotterdamsedijk. Rotterdam kocht in 1922 iets meer dan de helft van de voormalige ambachtsheerlijkheid van Schiedam in ruil voor de 'eeuwigdurende' leverantie van gratis drinkwater aan Schiedam. Hiervoor werd de majestueuze watertoren afgebroken en vervangen door het inmiddels ook al monumentale Pompstation aan de Rotterdamsedijk dat moest zorgen voor voldoende waterdruk op het Schiedamse drinkwaternet. Voor de ontwikkeling van het gebied waren vele plannen in de maak. Reeds enkele jaren na het gereedkomen van de door de directeur van Gemeentewerken Gerrit Johannes de Jongh ontworpen Parkhaven, St. Jobshaven, Rijnhaven, Maashaven en Waalhaven, werd duidelijk dat de ontwikkeling van Rotterdam om méér kadelengte vroeg dan de stad beschikbaar had. De Waalhaven voldeed daarbij niet helemaal aan de gestelde verwachtingen. Weliswaar was het havenbekken het grootste dat Rotterdam ter beschikking had, de treinverbindingen lieten te wensen over, juist in een tijd dat het goederenvervoer per spoor een geweldige vlucht nam. Daarom werd na 1922 op de noordoever een aanvang gemaakt met het graven van de Keile- en Merwehavens die een directe aansluiting zouden hebben op het gehele spoorwegnet van Duitsland en de daarachter liggende landen. Ook op het gebied van de volkshuisvesting had Rotterdam vooruitstrevende plannen. In de uiterste oostelijke hoek, in de oksel van de Rotterdamsedijk en de spoordijk naar het havengebied ontwierp J.P. Oud een idyllisch, maar geïsoleerd gelegen dorpje van kleine, witgeschilderde woningen voor achterstandsgezinnen. Het Witte Dorp was gedacht als noodvoorziening maar zou het uiteindelijk uithouden tot de sloop in 1985. Direct daarachter projecteerde Rotterdam een doordrachte arbeiderswijk in verschillende welstandslagen in een daarvoor herkenbare uitvoering en planologie. De plannen voor toekomstige ontwikkeling van het gebied zijn minstens zo ambitieus als in de jaren 1920. Op 26 maart ondertekende wethouder Nathalie Gouweleeuw namens Schiedam het contract voor deelname aan de internationale prijsvraag Europan 12. Binnen dit kader ontwerpen jonge stedenbouwkundigen en architecten oplossingen voor specifieke problemen van Europese steden. Dit jaar stellen 51 steden uit 16 landen locaties beschikbaar waarmee de jonge ontwerpers aan de slag kunnen. Schiedam behoorde tijdens de presentatie van Europan 12 in het Nederlands Architectuurinstituut tot de top tien. Voor Schiedam is dit van grote betekenis om tot een duurzaam ontwikkelingsperspectief te komen voor de gecompliceerde verbinding van Nieuw Mathenesse met de Schiedamse binnenstad. Deze verbinding kan van cruciale betekenis zijn in de herontwikkeling van Nieuw Mathenesse tot hoogwaardig bedrijvenpark, dat aantrekkingkracht moet hebben op jonge creatieve ondernemers. Behalve Schiedam nemen in Nederland ook Groningen en Assen deel aan de prijsvraag. Een internationale jury zal de inzendingen dit najaar beoordelen waarna de resultaten in december worden bekendgemaakt. De ontwikkelingsplannen van Rotterdam voor het Merwehavengebied zijn momenteel in volle beweging. In de visie van Rotterdam ontwikkelt dit gebied zich tot internationale proeftuin voor innovatieve energievoorziening en watermanagement. Aanjager wordt de Climate Campus rondom de bestaande energiecentrale Keileweg. Hier kunnen wetenschappers, adviseurs en ingenieursbureaus hun kennis en kunde samenbrengen. De verwachting is dat de ruimte om te experimenteren met nieuwe concepten andere pioniers, zoals kunstenaars en ondernemers in de maakindustrie zich aangetrokken voelen door het inspirerende klimaat van de Merwehaven. Deze beweging is al enige jaren geleden in gang gezet. In voormalige vemen en opslagplaatsen hebben tal van ateliers en werkplaatsen een onderkomen gevonden. Het is een ontwikkeling zoals ook in Londen, New York, Parijs, Hamburg, Antwerpen en Madrid met vrucht op gang is gebracht op voormalige industriewijken en haventerreinen. Een nieuwe functie in het gebied is rustig stedelijk wonen, met een groot aantal drijvende waterwoningen in de voormalige stulcgoedhavens. Deze woningen zullen, precies zoals de woningen op de Müllerpier en verder langs de Nieuwe Maas en de Kop van Zuid, vooral aantrekkingskracht hebben op een kapitaalkrachtig publiek. Vanaf 2015 zullen woonfuncties gaandeweg worden gerealiseerd. Tot dat moment zullen vooral experimenten een kans krijgen en de aanzet geven tot de metamorfose van dit havengebied dat direct uitstraalt naar Delfshaven en Schiedam en mede van invloed kan zijn op de revitaliseringsplannen voor Nieuw Mathenesse. Op die manier wordt de 'tussenstad' in Oud en Nieuw Mathenesse opnieuw de schakel tussen het oude Delfshaven en Schiedam. Schiedam mocht zich dan in de loop van de achttiende eeuw een reputatie hebben verworven als jeneverstad, het veel kleinere Delfhaven deed er getalsmatig niet of nauwelijks voor onder. Hoewel in 1397 door Aelbrecht

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Musis | 2013 | | pagina 7