De afgezaagde takken hebben binnen het
ontwerp zowel beeldend als inhoudelijk een
plek gekregen. Bij een rondgang door de wijk
zullen we ze tegen gaan komen op de kopse
gevels van de huizenblokken.
Verhaal en ontwerp van de knotwilg
wijk. De klei- en veengrond waarop de huizen staan, is gevoe
lig voor zettingen. Dit maakt de huidige ophoging noodzakelijk.
Dit project zal enkele jaren in beslag nemen en waarschijnlijk
voltooid zijn in het voorjaar van 2015. Tijdens een bestuursver
gadering van de Bewonersvereniging Kethel-Oost, in het najaar
van 2012, wordt besloten dat deze herinrichting een goede ge
legenheid is om een lang gekoesterde wens te realiseren, een
kunstwerk in de wijk, een echt wijkbeeld.
De bewoners van Kethel-Oost vormen een hechte gemeen
schap waarin veel gezamenlijke activiteiten worden georgani
seerd of spontaan ontstaan. De gedachten gaan dan ook uit
naar een kunstwerk dat deze saamhorigheid vorm geeft. Cul
tuurscout Carolien Ruigrok-Nieuwland van Stichting Mooiwerk
is vanaf het begin bij het proces betrokken en zij adviseert de
bewonersvereniging te rade te gaan bij de gemeentelijke ad
viescommissie beeldende kunst. Deze commissie, aangestoken
door het enthousiasme van de bewoners, toont zich bereidwil
lig en verleent subsidie. Een in het leven geroepen werkgroep
Kunst in de Wijk voert overleg met de gemeente, zorgt voor
draagvlak in de wijk en is verantwoordelijk voor de fondsenwer
ving. In de loop van 2013 zijn door de bewoners verschillende
activiteiten georganiseerd als een running dinner, een carport-
verkoop en een lezing. Ook worden er ansichtkaarten gedrukt
met daarop een impressie van het beeld op de beoogde locatie.
De gemeente laat de werkgroep zelf een kunstenaar kiezen.
Een geschikte kandidaat wordt snel gevonden. Sjef Henderickx
kent als bewoner van het eerste uur de wijk goed. Bovendien
heeft hij ervaring met het ontwerpen van een beeld voor een be
paalde plek waarbij de geschiedenis en de geest van die plek,
de genius locis, een directe inspiratiebron vormden. In 2010 re
aliseerde hij het beeld 't Lam in de Grote Kerk van Schiedam,
dat werd geassembleerd uit brokstukken van gotische altaren
die bij de Beeldenstorm zijn vernietigd. De plek leverde hier niet
alleen het materiaal voor het beeld, maar ook de vorm en de
betekenis. Ook in zijn ontwerp voor de Knotwilg komt de vorm
direct voort uit de geschiedenis van de plek en de inhoud en
functie die het beeld als wijkbeeld moet hebben. Al in het eerste
gesprek dat de voorzitter van de vereniging, Atze Veenstra, met
Sjef Henderickx voert, valt het woord knotwilg.
Sjef Henderickx heeft zich voor zijn beeld laten inspireren door
het oude landschap rond Kethel, dat hij nog kent uit zijn jeugd,
de polders van Midden Delfland. Straatnamen als Weide, Hooi
land, Oever en Rietkraag verwijzen direct naar dit oorspronke
lijke landschap. De wortels die de wijk in het oude landschap
heeft, brengen hem op het idee van de oer-Hollandse knotwilg.
De knotwilg krijgt zijn karakteristieke vorm door het knotten,
waarbij alle takken tot de stomp worden afgezaagd, zodat de
boom in het voorjaar nieuwe vormt. Geknotte bomen kunnen
heel oud worden en vormen beeldbepalende elementen in het
landschap. De afgezaagde oude takken vormen de knot waarin
de littekens van jaren de geschiedenis van de boom laten zien.
Dit knotten was eeuwenlang niet alleen noodzakelijk voor het
behoud van de boom - wanneer de pruik te zwaar wordt kan de
stam splijten het leverde de boeren ook het nodige hout voor
bijvoorbeeld bezemstelen, klompen en de haard.
Het beeld 'De Knotwilg' toont het hele proces. De knoestige
bovenkant laat zien dat de boom al vaker geknot is. Er zit nog
één tak aan. Zeven andere takken zijn afgezaagd, de littekens
zijn duidelijk zichtbaar. Deze afgezaagde takken hebben binnen
het ontwerp zowel beeldend als inhoudelijk een plek gekregen.
Bij een rondgang door de wijk zullen we ze tegen gaan ko
men op de kopse gevels van de huizenblokken. Op deze manier
11
