Het ontwerpproces
Knotwilg in huis
MI'sis
heeft Henderickx een beeld gecreëerd dat zich niet beperkt tot
één plek maar in de hele wijk zijn 'sporen' zal achterlaten.
De boom zelf komt op de hoek van de Kaag met de Zwa
luwlaan. Op een kleine heuvel zal het beeld uiteindelijk zo'n vie-
reneenhalve meter boven het maaiveld uitsteken. Op de enige
niet geknotte tak waakt een uil. Ook de andere zeven takken
zullen vogels dragen, vogels die karakteristiek zijn voor het
landschap waarnaar het betreffende huizenblok genoemd is.
De tweeënhalve meter hoge boom rust niet met zijn wortels in
de aarde maar op een enorme bol van cortenstaal, een weer-
bestendig materiaal dat met zijn karakteristieke roestkleur een
aardse uitstraling heeft. Deze bol tilt de boom uit de context,
de oorspronkelijke knotwilgen zijn hier immers verdwenen.
Maar de bol heeft ook -een symbolische betekenis. Henderickx
geeft zelf aan dat hij zijn kleinere sculpturen ook vaak op bol
len plaatst. Voor hem symboliseren deze bollen kleine werelden,
entiteiten. In het geval van de knotwilg kun je de bol opvatten als
een metafoor voor de kleine wereld die de wijk vormt.
Al op de eerste schets van Henderickx is het beeld van de wilg
op de bol en de geknotte takken met hun typerende bewoners
duidelijk aangegeven. Een eerste model wordt uitgevoerd in alu-
miniumkleur. Maar in het definitieve model wordt het ontwerp ge
presenteerd als een combinatie van verschillende metalen en be
werkingen. Voor de basis, de bol, wordt gekozen voor cortenstaal.
De boom wordt in brons gegoten, evenals de mooi gedetailleerde
vogels op de takken. De takken zelf worden van roestvrij staal ge
maakt. Ook op de plekken waar de takken zijn 'afgezaagd' komen
kleine schijfjes van roestvrij staal, de littekens. Hierdoor blijven de
takken visueel verbonden met de boom.
Door deze materialen met hun contrasterende uitstraling en
kleuren komen de afzonderlijke elementen van het werk beter
tot hun recht. Het is een assemblerende werkwijze die kenmer
kend is voor veel van Henderickx' beelden.
De leden van de bewonersvereniging tonen zich eind 2012
enthousiast over het ontwerp, ook de bewoners van wie de wo
ning gesierd zal worden met de losse takken. Natuurlijk worden
er kritische vragen gesteld over de technische aspecten van de
installatie van zo'n tak van honderd kilo aan de gevel maar het
gevoel van trots overheerst. De bewoners worden tijdens het
proces vaker in de gelegenheid gesteld een kijkje in de keu
ken te nemen. Zo organiseren de Schiedamse cultuurscouts
in maart 2013 een beeldenroute langs een aantal kunstwerken
in Schiedam-Noord, waarbij het atelier van Henderickx wordt
bezocht en de kunstenaar toelichting geeft bij het levensgrote
model van de boom.
De realisatie van het beeld is in volle gang. De bol uit corten
staal met een diameter van één meter zestig was een ware tour
de force. Omdat dergelijke grote platen niet bestaan, moest de
bol worden opgebouwd uit segmenten rond een stalen frame.
Henderickx wordt voor de technische realisatie van dit project
bijgestaan door Joost Kalkhoven waar hij vaker mee heeft
samengewerkt. Het levensgrote model van purschuim van de
boom is intussen in de gieterij Stijlaart in Tiel in brons gego
ten, evenals de vogels. De uil, grutto, roerdomp, fazant, lepelaar,
groene specht, buizerd en koekoek liggen nog gebroederlijk bij
elkaar op een tafel in het atelier. Zowel de boom als de vogels
zullen door de kunstenaar gepatineerd worden in een kleur die
de natuurlijke kleur suggereert.
Plaatsing
Op 28 juni 2014 is het zover. Dan wordt de wilg geplaatst op de
hoek van de Kaag met de Zwaluwlaan. Dit is de belangrijkste
toegangsweg naar de wijk. Er komt veel verkeer langs waardoor
het beeld kan fungeren als een herkenningspunt.
Op dat moment zal overigens nog maar één van de takken
worden gemonteerd. Aan de zijgevel van De Weide komt de tak
met de grutto. De zes andere kopse gevels krijgen hun takken
in de loop van het herinrichtingsproces. Een fazant op het Hooi
land, een roerdomp op de Rietkraag, een lepelaar aan de Oever,
een groene specht op de Bosrand, een grutto op de Weide,
een buizerd op het Laagland en ten slotte een koekoek op de
Koekoekslaan, totdat in het voorjaar van 2015 de laatste tak met
vogel wordt geplaatst. Dan heeft Kethel-Oost een uniek kunst
werk. Een kunstwerk dat niet alleen herinnert aan het landelijke
verleden van het gebied maar ook verwijst naar de wereld op
zich die deze wijk is. M
Om de financiering van het project een steun in
de rug te geven, heeft de Bewonersvereniging
Kethel-Oost het initiatief genomen voor de uit
gifte van twaalf miniatuurversies van 'de Knot
wilg'. Deze door de kunstenaar zelf gemodelleer
de kunstwerkjes kunnen staand gepositioneerd
worden of aan de wand worden gehangen, en
zijn in brons uitgevoerd. De hoogte bedraagt 37
cm en de bol heeft een diameter van 13 cm. De
gesigneerde en genummerde Knotwilgjes kos
ten 495,- (incl. btw) en kunnen besteld worden
bij de projectcoördinator van de bewonersvereni
ging: atze.veenstra@hotmail.com. Acht exem
plaren zijn reeds verkocht, dus gegadigden
moeten snel zijn. Zie ook: www.bv-kethel-oost.nl/
index.php/werkgroepen/kunst-in-de-wijk
[13]
