(^uweliex <s^5oot
Schaakvereniging
„Groenoord" weer gestart
Drankenexpresse
De zonnebril
KAASSHOP
1,50
1,80
Pagina 11
YoofiWAkkoordni
17 augustus 1977
EEN NIEUW HORLOGE OF EEN SIERAAD
KOOPT U BIJ DE VAKMAN
De prijzen kraken, ook in Schiedam-Noord
JONGE JENEVER
Olifant nu
12,95
Nolet graan nu
12,25
Goblet nu
12,95
BESSENJENEVER
Henkes nu
9,95
COGNAC
Napoleon nu
13,95
LIKEUR
Drambuie nu
16,95
PASTIS
Richard nu
15,95
WIJNEN
Reserve de la Maison
hele liter nu
4,95
Winzerkeller, 3 voor.
10,00
Ros6 d'Anjou, klasse!
3 voor
10,95
VIEUX
Dujardin nu13,25
WHISKY
Teachers nu13,95
Findlaters, met glas
nu13,50
Inver House nu12,95
SHERRY
Copita nu 4,50
VODKA
Smirnoff nu12,95
UIT HET VAT
Medium pale dry nu 6,95
Fino Seco nu7,95
Old Tawny nu7,95
per heie liter
Winkelcentrum de Ketel - tel. 703438
Or W'bautplein 15 - Telefoon
dinsdag j.l. startte Schaakvereni
ging "Groenoord" weer haar nieu-
we seizoen.
De slotavond van het vorige seizoen
was een "dolle boel". Dat is wel de
beste karakteristiek die men aan
deze avond kan geven. Verdeeld
over 4 teams van zo'n acht tot tien
man werd er toen een competitie
geschaakt op een bord op de vloer
van 4x4 meter, waarbij vooral het
gesjouw in tijdnood met de kleuter-
hoge stukken tot grote hilariteit
leidde. Later bleek dat de voltallige
Groenoord gemeenschap niet was
opgewassen tegen de Rotterdamse
crack en onregelmatige gast van
Boerderij "Landvreugd" John van
Baarle, ondanks de vele glazen
limonade waarmee was getracht
hem uit zijn evenwicht te brengen.
Het was allemaal welkome ontspan
ning na een seizoen waarin ook in
de interne competitie weer stevig
om de punten was geknokt. De
eindstand van de kampioensgroep
is al eerder in dit blad verschenen,
bij de eindstand van de overige
groepen moet aangetekend worden
dat in het nu nieuwe seizoen de
bovenste helft van groep 1 samen
met de kampioensgroep de nieuwe
groep 1 vormt, de onderste helft
van groep 1 samen met de bovenste
helft van groep 2 de nieuwe groep 2
enz.
De eindstand van het afgelopen
seizoen, die door een misverstand
helaas in dit blad indertijd niet is
vermeld, laten wij alsnog volgen:
Groep 1
1. J. Rusch 7 uit 9, 2. F. Visbeen
6-7 3. M. Fick 5-9, 4. E. v.d. Steeg
4-8, 5. D. v.d. Veen 4-10, 6. J.
Reismann 3Vi - 4, 7. J. Schaeben
3Vi - 8, 8. R. Kruijs 2-5, 9. J.
Zwart l'/i - 8, 10.W. van Mullem
1-2, 11. G. Rademaker Vi-5, 12.
G. Groen 0-1
Groep 2
1. G. Deegeling 6V3-9, 2. C.
Maliepaard 6-9, 3. P. Steenbergen
6-9, 4. G. Onverwacht 5-8, 5. A. v.
Mastrigt Sr. 4Vi-8, 6. p. Bouts
4V2-9, 7. A. Langewis 3Vi-9, 8. M.
Buckers 3-9,
9. A. v. Mastrigt Jr. 2Vi-9, 10. M.
van Soest 2V2-9
Groep 3
1. T. v.d. Raaf 10Vi-ll, 2. J.
Klinge 9-13, 3. A. Donker 8Vi-12,
4. J. Smit 8-12, 5. H. Krommen-
hoek 7-12, 6. J. Renskers 6-13, 7.
H. v.d. Spek 6-13, 8. C. Slagmolen
5-7, 9. J. v.d. Dool Sr. 5-8, 10. R.
Mesritz5-ll, 11. S. Janssen 3Vj -
13, 12. J.D. Knol 3-6, 13. F:
Heusdens3-9, 14. P. Sinck 1-6, 15.
D. Bakker 1-10, 16. Vanm der
Halm Vi-8
Met aspiraties voor grootmeester-
schap of om alleen maar "een
partijtje te schuiven" iedereen is
welkom elke dinsdagavond in Boer
derij Landsvreugd aan de Swee-
lincksingel.
Waar komt de zonnebril vandaan?
Van de bril zou je zeggen.
Ja en nee. De geschiedenis van bril
en zonnebril is voor een groot deel
dezelfde, maar de eerste primitieve
bescherming tegen het felle zon-
licht ziet er wel heel anders uit dan
de oudst bekende hulpjes van het
menselijk oog. Een zonnebril heeft
ook een andere funktie.
Het woord bril is afkomstig uit het
latijn.
Brillen zijn eigenlijk "beryllen" van
"beryllus", het bekende edelge-
steente. In de Middeleeuwen noemt
men elk glas beryllus en in het
bijzondereen toverspiegel. Voor de
middeleeuwer moet de bril inder-
daad iets van een toverinstrument
gehad hebben, want met behulp
van glazen gebeurde 't onmogelij-
ke: een slechtziende zag alles
scherper, dus beter.
In die toverspiegel ligt dus de
funktie van de bril. Een brilleglas
corrigeert het oog.
Een zonnebril is wat anders. Die
beschermt, de kombinatie bril-
zonnebril of geslepen zonnebril of
hoe men dat ook betitelt, daar
gelaten. Een zonnebril beschermt
de ogen tegen direkte of indirekte
overmatige lichtinval. Dat kan
door middel van een orii met
gekleurde glazen maar ook bijv.
door een hoed of een pet of een
klepje. Dat wil zeggen dat de
zonnebril eigenlijk, in zijn meest
primitieve vorm, zo oud is als de
mensheid. De eerste bril zien we
pas in de 13e eeuw.
In prehistorische rotstekeningen
zijn al mensen afgebeeld, die met
een holle hand boven het oog,
proberen te kijken in de kennelijk
felle zon. Net zoals wij dat nog
doen.
Hoofddeksels in alle vormen waren
altijd al niet alleen voor het mooi,
maar ook voor bescherming van
hoofd en vaak ook de ogen.
Onlangs hebben Russische archeo-
logen in Siberie prachtige voorwer-
pen gevonden die als oervorm van
de zonnebril beschouwd kunnen
worden. Het zijn banden, gemaakt
van dichtgevlochten runderhaar,
die over het hoofd getrokken wer-
den tot voor de ogen. Deze "bril"
moet de natuurvolken die toen in
die arktische, dus koude streken
woonden, gediend hebben als
sneeuwbril in dat eindeloze, zon-
overgoten sneeuwlandschap.
Zo'n sneeuwbril hadden de Es
kimo's in Noord Canada ook. Het
was een houten plankje met twee
smalle gleufjes voor de ogen. Dit
eenvoudige, efficiente zonnescherm
pje is al uitgevonden door hun verre
verre voorvaderen. Uit een minder
ver verleden dateert het eerste
verslag van de Griekse opperbevel-
hebber Xenophon, ongeveer 400
jaar voor Christus. Hij meldt de
lezer in het verslag van zijn tocht
door Jflein Azie dat zijn mannen op
hun lange terugweg naar huis op de
hoogvlakten van Turkeij last kre-
gen van de zon en de sneeuw,
sneeuwblindheid.
Net als de volken in Siberie,
waarvan Xenophon zelfs niet de
minste notie gehad moet hebben
dat ze ooit geleefd hadden, vloch-
ten zijn soldaten zo'n band van
paardehaar.
Romeinse boeren hadden, wanneer
ze op het land hun zware werk
moesten doen, vaak vilten of rieten
hoeden met brede randen op. De
soldaat had het gemak dat zijn
helm door de klep of het vizier hem
een nuttig zonnescherm bood.
Het gebruik van gekleurd glas was
in de oudheid ook bekend. Een
Romeinse schrijver (Plinius de Ou-
de vertelt dat men nauwkeurig een
zonsverduistering gade sloeg door
een stukje gekleurd glas voor de
ogen te houden.
Waartoe de smaragd van keizer
Nero diende is niet bekend. Plinius
de Jongere deelt ons mee dat de
keizer af en toe die groenachtige
edelsteen voor zijn linkeroog placht
te houden.
Het is onwaarschijnlijk aan te
nemen dat het hier gaat om oogcor-
rectie. De wrede heerser gebruikte
die steen waarschijnlijk als zonlicht
of luchttrilling hem te veel werd.
Geslepen edelstenen werden in de
Romeinse tijd en in de middeleeu
wen ook wel gebruikt als "lees-
steen". Ze dienden als een soort
vergrootglas dat niet voor het oog
maar op de tekst geplaatst werd. In
de lie eeuw worden lenzen ge-
noemd om hun vergrotende wer-
king bij het zien, maar pas in de
13e eeuw voor het eerst melding
gemaakt van optische correctie
door brillen.
Wie de uitvinder is geweest, daar-
over bestaat onenigheid. In Enge-
land zei Roge Bacon dat ouder-
domsverziendheid kon worden ver-
holpen door een stukje van een
glazen bol. Marco Polo vertelt dat
hij zulke instrumenten in China
gezien had. Maar onderzoek wijst
uit dat het hier om magische en
modieuze versiering ging. En met
de huidige ontwikkeling van de
monturen gaan we misschien weer
dezelfde kant op.
De eerste bril waren waarschijnlijk
twee monocles. De oudste illustra-
tie van een brillendrager is te
vinden op een wandschildering van
Tomasso de Modena in het klooster
San Niccolo.
De bril moet allerlei vormen ge-
kend hebben, van scharnierbrillen
die je vast moest houden, brillen
met neusklemmen tot in de 18e
eeuw de huidige vorm ontstond.
Over de ontwikkeling van de zon
nebril is erg weinig bekend. Mis
schien heeft deze bril dezelfde
stadia doorgemaakt als zijn gewone
broertje. Medici hebben het ge
bruik altijd verdedigd. De beroem-
de Nederlander Boerhave schrijft:
"De glazen moeten vlak gepolijst
en niet hoog gekleurd wezen. In
warmer landen gelijk door geheel
Azie, Egypteland, Spanje en Italie,
hebben de menschen zwakke oogen
en die goede oogen hebben, ver-
schijnen bijna alle met deze groe-
nen brillen voorzien in het licht
De zonnebril is nu gemeengoed.
Het nut ervan ziet ieder in. De
ontwerpers dragen bij tot het mo-
debeeld van deze tijd.
Het maken er^an is vakwerk.
Maar het is moeilijk om uit de
honderden modellen, kleuren en
typen glazen een keus te maken.
De gewone brildrager weet de weg.
Vele anderen beseffen niet dat juist
de opticien een kollektie heeft die,
ook in medisch opzicht, verant-
woord is voor een kostbaar bezit,
het oog.
Tweehonderd jaar geleden nog
schreef een Engelsman over dra-
gers van "eenen gekleurden bril".
Zij vinden gemeenlijk witte voor-
werpen bij het afneemen van den
bril, met rood gekleurd, eene klaa-
re en genoegzaame proef dat groe-
ne glazen niet voordelig voor het
gezicht zijn..."
Misschien bestaan er nog wel van
zulke oogverpestende produkten,
maar die kan en wil de opticien
helaas niet leveren.
ONJUISTE RECONSTRUCTS
GROENOORD-MIDDEN
Ook de inspraak voor de herindeling
van Groenoord-Midden, zoals bij het
Cornelia van Zantenplein het geval
was, nam de gemeente als kennisge-
ving aan om toch haar geplande re-
constructie te realiseren. Bij de eerste
werkgroepbijeenkomst werd dit al dui-
delijk, toen de gemeente een schets-
ontwerp toonde, die gemaakt was aan
de hand van de opmerkingen en van
hetgeen de bewoners in de enquette
hadden vermeld. De inspraak van de
werkgroep werd op deze vergadering
door handig gemanipuleer van de ge
meente terzijde geschoven door de
stemmen van de niet opgekomen le-
den voor zich op te eisen om zo-
doende de stemverhouding in hun vor-
deel te laten beslissen.
Zeer frappant is het wel dat in de no
tifies van de gemeente tijdens de vol-
gende vergadering niet over gerept
werd. Hieruit blijkt het voordeel van
de notities boven de gebruikelijke no-
tulen, waarmee de gemeente haar ver-
antwoordelijkheid afschuift. Wel
stond erin dat het plan positief ont-
vangen was, ondanks heftig verzet van
enkele leden van de werkgroep.
Binnen deze groep bestond kritiek op
het groen met de hoge populierenbo-
men boven de geparkeerde wagens.
Op deze groenstrook waarbij, volgens
de gemeente, de bewoners van de
Jozef Oreliosingel die uitkijken op het
Van Zantenplein, een zware stem heb
ben bij het inrichten van het plein,
gaat wel gepaard met de verwijdering
van de bossages aan deze singel. In
het groenplan komt vervolgens een
speelgelegenheid voor kinderen en een
hondentoilet. Deze gelegenheden wor
den omzoomd door geparkeerde wa
gens. Dit leverde in de werkgroep vele
weerstanden op zoals; gevaarlijk spe-
len van de kinderen tussen de wagens,
hondenuitwerpselen en de bloemper-
ken, die gezien de ervaring van de
laatste tien jaren, deels door vernie-
ling en weinig onderhoud, een trooste-
loos aanblik toonden.
Ook het parkeerprobleem kwam ter
discussie. Uit een recent onderzoek
door de gemeente bleek het plein een
parkeerbezetting te hebben van 65 a
70 auto's. In het schetsplan is dit
aantal door de gemeente met 10%
uitgebreid, naar 77 plaatsen, evenveel
als in de huidige toestand. Dit per
centage steekt wel schriel af tegen de
belofte van de gemeente, die een ver-
groting van ongeveer de helft voor
ogen had, zoals zij zich uitliet in de
informatiekrant. Door een lid van de
werkgroep is ook een telling gehou-
den. In deze vakantie-periode, waarbij
zeker een kwart van de bewoners niet
thuis waren, kwam hij op een aantal
van 80 wagens. De benodigde aantal
parkeerplaatsen voor deze vier flats
aan dit plein, oftewel 154 woningen,
moeten bij een norm van 1,2 zeker 185
plaatsen zijn. Bij de geplande 77
plaatsen en 33 garages komt men op
een totaal van 110 plaatsen. Klaarblij-
kelijk gaat de gemeente van haar
standpunt uit, dat men maar elders de
auto moet parkeren.
Vele grieven waren er ook tegen de
bereikbaarheid van het plein. Via de
Eduard van Beinumlaan vindt er een
ontsluiting plaats door een 3.50 m
brede weg, die evenwijdig aan de
w-zijde van de busbanen geprojek-
teerd zou worden, in de richting van
de Laan van Bos'Es.
Voor de ontsluiting van het Henriette
Bosmansplein loopt zo'n parallelweg
aan de o-zijde van deze busbaan.
Levensgevaarlijk zal deze laan wor
den, als men bedenkt dat aan beide
zijden scholen zijn gehuisvest. Met
deze constructie zullen de bloemper-
ken en de gazons aan de Eduard
van Beinumlaan drastisch ingekror.-
pen worden.
Door het creSren van deze vluchtstra-
ten, 3.50 m breed, overgaand in haak-
se bochten naar straten van 5.00 m
breed, met parkeerbelemmeringen en
groengazons, zijn de flats aan de
voorzijde van de Oreliosingel en Van
Zantenplein voor de brandweerwagens
onbereikbaar. Veel last ondervindt de
brandweer nu al om in Groenoord
bij een brandhaard te kunnen komen,
maar door de reconstructie van de
pleinen zullen deze moeilijkheden nog
groter worden.
Bij het ontwerpen van Groenoord,
nu vijftien jaar geleden, was het on-
mogelijk het hedendaagse gedrags-
patroon te voorzien. Door dit nu wel
toe te passen, stuit men op een te
geringe maatvolume, waardoor zelfs
een alternatief plan niet te realiseren
is.
Een bewoner
NASCHRIFT RED A CTIE
Hoewel uw „ingezonden stuk" nogal
lijvig is, achten wij de inhoud zo
belangrijk, dat wij een en ander gaar-
ne onverkort hebben geplaatst.
We laten het aan de gemeente over
om conclusies uit uw brief te trek-
ken. We vragen ons wel af of de
mededelingen die u nu doet ook op de
bijeenkomsten met gemeente/werk-
groepen naar voren zijn gebracht.
Dit is uit uw schrijven niet duide-
lijk geworden.
Indien uw opmerkingen (of die van
anderen) wel kenbaar zijn gemaakt,
hellen wij toch sterk over naar de
gedachte datinspraak"" in dit geval
maar een holle frase was.
(Voor de goede orde; Naam en adres
van de inzender zijn ons bekend.)
Emmen thaler
250 gram nu 2,"©
Fijn bel. Goudse
500 gram nu 4,45
Peperkaas
100 gram
Kruidenkaas
100 gram
