Energie besparen
een noodzaak
Ze benne sterk!
Toots Thielemans
Voor gezondheid
wordt graag ge-
fletst
Pagina 11
loonier Ikkoorden
Fietsen als toetje na de warme hap!
3 mei 1978
Als aan een aantal willekeurige
Nederlanders de vraag wordt ge-
steld waarom zij van de fiets
gebruik maken, dan zal "omdat
het gezond is" zeker bij de ant-
woorden voorkomen. Bij enquetes
die de laatste jaren regelmatig
gehouden worden, blijkt steeds
weer dat het gezondheidsmotief bij
fietsers bijzonder hoge ogen gooit.
Dat is ook terecht.
Vraag het aan uw huisarts; het is
vrijwel zeker dat hij u het fietsen
zal aanraden om in goede conditie
te blijven. Het is nu eenmaal een
feit dat de moderne mens grote
kans ioopt om alierlei kwalen te
krijgen als gevolg van bewegings-
armoede. Dat is een welvaarts-
verschijnsel en dat moet terwille
van de lichamelijk en geestelijke
gezondheid bestreden worden. Om
de bewegingsarmoede op te heffen
is fietsen een gemakkelijk, voor de
hand liggend en goedkoop middel.
De renaissance die de fiets nu al
weer een flink aantal jaren beleeft
mag zeker met het gezondheidsmo
tief in verband worden gebracht.
Fietsen als gezondheidstralning
Uit onderzoekingen is gebleken dat
om fit en in goede conditie te
blijven het fietsen een uitgezocht
middel is; een sportbeoefening die
met zwemmen voor dit doel aan de
top staat. Men zou fietsen een soort
gezondheidstralning kunnen noe-
men. Door te gaan fietsen wordt in
het algemeen het uithoudingsver-
mogen vergroot, worden ademha-
ling, bloedsomloop en stofwisseling
gestimuleerd en worden de spieren
door oefening sterker. Dat is alle-
maal in het belang van de gezond
heid, Daarbij komt nog dat fietsen
op zichzelf een aangename bezig-
heid is en dat het helemaal geen
zware opgave is om op deze wijze
aan gezondheidstralning te doen.
Een voordeel is ook dat fietsen
gemakkelijk met andere doelen
kan worden gecombineerd. Zo kan
men het nodige aan zijn conditie
doen door dagelijks op de fiets naar
het werk of naar sehool te gaan,
door boodschappen op de fiets te
doen, familiebezoeken per fiets af
te leggen of door in de vrije tijd
toeristische fietstochten te maken.
Goed is het daarbij wel dat men
zeer regelmatig op de fiets stapt.
Eens per week een fietstochtje
maken, heeft veel minder effect
dan iedere dag, ook al is het kort,
van de fiets gebruik te maken.
Trim men op de fiets
Welbewust aan de conditie werken
wordt ook vooral door het trimmen
gedaan. Ook hierbii is fietsen een
voor de hand liggend hulpmiddei,
Wie met succes wil trimmen, moet
dat wel volgens een van te voren
opgesteld programma doen. Aan
trimprogramma's is de laatste ja
ren nogal wat aandacht besteed,
zowel door medici als door sportle-
raren. Zo zijn er verschillende
fietstrimprogramma s ontwikkeld,
die voor een belangrijk deel geba-
seerd zijn op de denkbeelden die
door de Amerikaanse arts Kenneth
Cooper zijn vastgelegd in zijn boek
Aerobics. Fietstrimprogramma's
en nog veel meer informatie en
nuttige adviezen over fietsen voor je
gezondheid zijn te vinden in het
boekje Fit door fietsen, dat ver-
schenen is in de serie Fiets-otheek.
Door overmaking van 8,20 op
postgirorekening nr. 234567 kan
dit boekje - waarvan inmiddels een
uitgebreide en herziene tweede
druk is verschenen worden aange-
vraagd bij de stichting: fiets i in
Amsterdam.
Wat energie besparen? Moeten we
dan met z'n alien in h.et donker
gaan zitten?Misschien is dit ook uw
reactie als u iets leest over energie
en energiebesparen. We hebben
toch geen tekort aan energie?
Waarom moeten we dan besparen?
Energie is zo iets natuurlijks dat we
bijna niet meer nadenken waarvoor
we het gebruiken en over hoe het
leven er uit zou zien als we het niet
meer zouden hebben.
Zo ver is het gelukkig nog niet,
maar als we niet wat zuiniger gaan
omspringen met onze energievoor-
aden zal het er wel van komen.
Deskundigen hebben uitgerekend
dat in het jaar 1985 ons energiever-
bruik bijna verdubbeld zal zijn, en
we gebruiken al zo ontzettend veel
Hierdoor zullen onze natuurlijke
energiebronnen zoals aardgas,
aardolie en steenkool, over een
krappe 100 jaar uitgeput zijn. Dan
moeten we met z'n alien in het
donker. Tenzij er nieuwe bronnen
ontwikkeld kunnen worden.En dat
kost tijd.
Niemand verwacht dat we ophou-
den met genieten van het gemak
dat energie ons biedt. Maar wel dat
we zo zuinig mogelijk omgaan
met wat we nog hebben zodat we
meer tijd krijgen om echte alter-
natieven te zoeken.
Kernenergie of zonne-centrales?
Maar we hebben toch al alternatie-
ven De kranten staan vol over
kernenergie, zonnehuizen enz.
Hierover Prof. Dr. J.D. Fast, vroe-
ger buitengewoon hoogleraar aan
de Technische Hogeschool in
Eindhoven.
Prof. Dr. FAST Bij het vraagstuk
van onze energievoorziening moet
je het volgende voor ogen houden
De aarde blijft zeker
nog 5 miljard jaar bewoonbaar.
Beeldt men deze periode op een
tijdschaal af als een enkel jaar, dan
is ons energiekapitaal(steenkool,
aardgas, olie maar ook de voorraad
uraan) reeds in enkele seconden
verbruikt. Hiermee geef ik al aan
dat kernenergie, waarvoor de
brandstof immers geleverd wordt
door dat uraan, nooit de oplossing
kan zijn. Maar het grootste pro-
bleem op langere termijn wordt
voor de kernenergie gevormd door
het afval van de kerncentrales. Bij
het' splijtingsproces van uraan
wordt, naast de door ons zo gewen-
ste energie in de vorm van warmte,
ook een grote hoeveelheid radio
actieve stoffen gevormd. Stoffen
die slechts heel langzaam hun
radio-activiteit verliezen. Er zijn
erbij die na miljoenen jaren pas de
helft van hun radio-activiteit verlo-
ren hebben. Hierdoor schepen wij
de na ons komende generaties op
met verschrikkelijke problemen
waarvoor geen redelijke oplossin-
gen bestaan. Over deze lange perio-
des is de aarde zeer onstabiel; er
zijn aardverschuivingen, ijstijden,
komen en gaan, zeespiegels rijzen
en dalen, kortom waar men het
afval ook bergt, het blijft de
mensheid bedreigen. Ik vind dat we
deze risico's niet mogen nemen.
Zeker niet omdat we onuitputte -
lijke bronnen van energie kunnen
vinden in de geotermische energie
(aardwarmte), de zon, de wind,
waterkracht, verschil in eb en vloed
en biomassa. Over enkele "secon
den" - het moet steeds herhaald
worden- hebben we n iets anders."
Maar wordt er dan onderzoek
gedaan naar deze alternatieven?
Prof. Fast: Er wordt wel onder
zoek gedaan, maar nog lang niet
genoeg. De energie die geleverd
wordt door deze alternatieve bron
nen is nog altijd duurder dan die
geleverd wordt door de conventio-
nele bronnen. Maar men moet
niet vergeten dat de huidige
energieprijs op geen stukken na
een afspiegeling is van wat energie,
als schaars gioed, werkelijk zou
moeten kosten. Toch zijn er al
gemeentes die zonne-huizen bou-
wen, er zijn enkele geothermische
centrales in Italie en op IJsland, er
is een getijdencentrale in Bretagne
(Frankrijk) en in Zuid-Frankrijk
doet men een onderzoek met een
cenrtrale op zonne-energie. Over
het algemeen kun je echter zeggen
dat er veel te weinig ondezoek
wordt gedaan naar de mogelijkhe-
den van deze alternatieve energie
bronnen. Maar bij de huidige stand
van de techniek hebben we mis-
schien wel een eeuw nodig eer het
zover is dat we de mensheid op
bescheiden schaal op deze manier
van energie kunnen voorzien. Des
te meer reden natuurlijk om geen
geld te verslingeren aan "almelo
en aan kerncentrales, maarom met
alle macht te gaan werken aan de
alternatieve bronnen. Dat schept
bovendiefl heel wat meer werkgele-
genheid.
Besparingen
Door steeds meer energie te gebrui
ken vragen we bijna om invoering
van kernenergie.Als we wat zuini
ger zouden omgaan met energie is
dit misschien niet nodig, omdat
dan echte alternatieven gezocht
kunnen worden. Hieronder volgen
wat tips, die we zonder veel moeite
in huis kunnen toepassen, zonder
in het donker te gaan zitten. De
meeste energie in huis wordt ge-
bruikt voor verwarming (ca. 85
Besparingen hierop zijn dus het
meest effectief.
-Gebruikt u een kamer niet? Doe
de verwarming uit en de deur dicht.
-Stook eens een graadje lager. De
termostaat een graad lager bete-
kent al zo'n 6 besparing in de
stookkosten.
-Gordijnen zijn erg belangrijk.
's-Avonds straalt door uw raam
niet alleen licht naar buiten, maar
ook warmte. Zorg wel dat de
gordijnen tussen het raam en de
radiator hangen.
-Veel warmte gaat verloren via
muren. Overweeg eens of spouw
muur isolatie bij u geen rendabele
zaak zou zijn. U kunt zelfs tot
666,- subsidie krijgen. Vraag eens
inlichtingen hierover bij de ge-
meente. Ook op electriciteit valt
nog wel het een en ander te
besparen.
-Lamp uit als u een kamer uitgaat.
Aan kost geld, uit kost niets.
-Let bij de aanschaf van nieuwe
apparaten (heeft u ze echtnodig?)
ook eens op hun energieverbruik.
Dit verschilt tussen de apparaten
onderling nogal. terwijl ze het
zelfde werk doen.
-TL verlichting is zuinige verlich-
ting. Een TL-lamp van 25 watt
geeft even veel licht als een gewone
lamp, maar hij gebruikt wel 65
minder energie. Het fabeltje dat
het meer energie zou kosten om een
TL lamp aan te doen dan om hem
te laten branden is al lang achter-
haald. Uit doen dus.
-Een wasprogramma zonder voor-
was gebruikt 20 minder energie.
Alleen hele vuile was heeft een
voorwas nodigl
-Gebruik de waakvlam van uw
fornuis alleen tijdens het koken.
Hij neemt 40 van het totale
gasverbruik van uw fornuis voor
zijn rekening. Zonde vindt u niet?
Ook autorijden kost heel veel ener
gie. Rustig rijden betekent ook
minder tanken. Wat denkt u van af
en toe eens een eindje fietsen?
Deskundigen hebben uitgerekend
dat u met de energie die u gebruikt
voor 1 km. autorijden vele kilo's
koffie kunt malen. En probeert u"
eens de groenten van het seizoen te
eten. Het is veel goedkoper en de
teelt ervan kost minder enerie.
U ziet dat u heel eenvoudig kunt
besparen op uw energieverbruik en
uw portemonnaie. Want het is echt
een noodzaak!
Door Henri Knap
In Amsterdam, op een vroege
lentedag met zo'n zon die nog niet
goed durft. wou ik eens bloemen
kopen bij een bloemenman op het
Roelof Hartplein -ja, ik zeg er
maar bij waar want anders geiooft
u me misschien niet. Voor mij was
zo n dame die niet over twintig
nachten ijs ging. "Jawel". zei ze
terwijl die koopman haar een bos
lubelende tulpen voor haar neus
hield, "u zegt ze benne sterk maar
dat zei u laatst van die rosies ook en
die lieten al na drie dagen hun
koppies hangenf". Waarop de
koopman. in grote ernst: "Me-
vrouw, als u HIER af wil zal u ze
tenslotte motte wurrege!"
Ik wou maar zeggen -van bolbloe
men heeft ze (zij, u weet wel?)
zoveel plezier- en zo l&ng plezier!
En die bloemen hebben zo weinig
pretentie....
Je staat niet twintig minuten in de
keuken met een mes te zwaaien, je
vaas valt niet om en er hoeft geen
hoofdpijnpoeier in het water want
bloemen van de familie Bol hebben
ijzersterke koppen. Of kopjes. Het
lieve van ze is dat ze niet zo
KOLOSSAAL ziin. en eewoon in
het manteltje van hun papiertje
met je mee het huis in wandelen --
naar je liefste. Of naar je gast-
vrouw. Uitgelaten narcissen. Knis-
terende tulpen. En voor een zieke
-zo'n nachtkastje is al zo vol, h£?
Transistor-radiootje Leeslampje
Boek. Flesje enge capsules. Maar
zo'n vlinderachtig boeketje free-
sia's kan er altijd nog wel bij - en
wat geuren die lief naar "straks
weer op en naar buiten!" Of een
bosje muscari! Pardon - weet u
niet wat dat is? Niks erg -een
maand geleden wist ik dat even-
min. Maar een bolleboos (let op dat
bolle!) heeft het me g&zegd: dat zijn
blauwe druifjes.
Iedereen denkt altijd: zulke bloe
men daar hoort een bol bij.
Kompleet mdt bol zijn ze ook
onweerstaanbaar zoals ze voor die
hele lente-optocht uit dansen. maar
als gewoon maar bloemen (snij-
bloemen) stelen ze met hun stelen,
en vooral met wat die dragen. ook
de show!
Wie heeft eigenlijk die onzin be-
dacht dat je een man geen bloemen
zou mogen geven? H6 wacht eens
even! Wat dat betreft zijn wij
m&nnen dan eens geemancipeerd.
O zo!
Jean "Toots" Thielemans werd op
29 april 1920 in Brussel geboren
("dezelfde geboortedatum als
Duke Ellington. Die werd alleen
wat vroeger geboren"). Toots heeft
geen konservatorium-opleiding ge-
noten. Hij begon muziek te maken
toen hij drie jaar was. Het instru
ment wat hij toen bespeelde was
akkordeon. Daarna gebeurde er
een hele tijd niets. Toots ging als
iedereen naar school. Op z'n acht-
tiende begon hij op de harmonika,
die hem wereldberoemd maakte, te
spelen. "Ik luisterde voornamelijk
naar Amerikaanse platen waaron-
der veel opnamen van Benny Good
man". In 1951 ging hij naar
Amerika. Z'n eerste muzikale job
was bij the Charlie Parker All
Stars.
De groep speelde in het Theatre
Philadelphia en bestond uit Milt
Jackson, Miles Davis en Charlie
Parker. Daarna musiceerde Toots
zes jaar lang bij George Shearing.
Het definitieve wereldsukses kwam
toen hij "Bluesette" komponeerde.
"Bluesette" had een melodie, een
herkenbaarheid die bij miljoenen
muziekliefhebbers aansloeg. Toots
maakte sindsdien vele toernees en
herinnert zich vooral zijn enorm
sukses in Zweden. Iederen kent
hem daar.
Sindsdien maakt Toots opnamen
met alle groten van de aarde. Van
Quincy Jones tot popfenomeen
Rick Derringer tot de uiterst muzi
kale Nederlander Rogier van Otter-
loo (voor zijn fabuleuze bijdrage
aan de film sountrack van "Turks
Fruit").
Vlak voor zijn vertrek naar Ameri
ka waar Toots Thielemans tot
oktober verblijft, vertelde hij dat
hij veel sukses in Zweden had. De
laatste tijd met name door de
muziek die hij geschreven had voor
de tekenfilm "Dunderklumpen",
die zo'n 90 minuten duurt. Van de
sountrack waren er door Polydor
Zweden meer dan 50.000 exempla-
ren verkocht.
Toots eerste projekt in Amerika is
een Amerikaanse versie van deze
tekenfilm, waaraan hij in New
York zal werken. Voorts is Toots
een belangrijke gast op het Monte
rey Jazz Festival in September.
Voor een nieuwe film van Nikolai
van der Heyden ("Sherlock Jones")
schrijft Toots eveneens de muziek,
die mogelijk op de plaat wordt
uitgebracht.
"En dan ga ik natuurlijk", zegt
Toots met z'n Belgische uitspraak
(gelardeeerd met Amerikaanse en
Zweedse woorden) "in m'n zomer-
huisje buiten New York uitrusten,
als ik daar tenminste tijd voor heb.
Op de nieuwe plaat van Quincy
speel ik zeven minuten lang "Blue
sette", 't is de largest track of the
LP; Die plaat heet "Mellow
Madnesss".
Dan heb ik erg veel reakties gehad
op Montreux en aanbiedingen uit
Engeland, maar je weet: Ik heb nu
eenmaal dat zomerhuisje buiten
New York
