recente aanwinsten en voorzieningen
feestelijk in gebruik
Advents-
Kerstzang
Kerstpuzzel
in volgende
,,Noorder
Akkoorden"
„Magneet
drukkerij"
- -
Geboorte-,
huwelijks-
verlovings- en
gelegenheids-
kaarten bij
altijd voorde deur
Historische locomotief, autobussen en restauratierijtuig nieuw
in het Spoorwegmuseum
>0€ttHCHW
HEhOeLOj
Onder grote belangstelling is kortge-
leden in het Nederlandse
Spoorwegmuseum een aantal nieuwe en
vernieuwde zaken tegelijkertijd
feestelijk in gebruik genomen. Zo
voegde de ambassadeur van de Repu-
blik Indonesia in ons land, R. Ahmad
Kosasih, door de onthulling van een
desbetreffend opschrift, de eind vorig
jaar van zijn regering ten geschenke
gekregen Mallet-locomotief
daadwerkelijk aan de verzameling toe.
Vervolgens gaf de oud-directeur van de
N.V. Brabantsche Buurtspoorwegen en
Autodiensten BBA, Mr. D. van Setten,
de gloednieuwe autobusoverkapping
vrij voor bezichtiging, met daaronder
o.a. de door de BBA ter beschikking
gestelde Fordson-autobus nr. 63 uit
1935 en de voor enige weken van de
Gelderse Streekvervoer Mij. ter leen
gekregen T-Ford nr. 1 uit 1924. De
burgemeester van Utrecht, mevrouw
Drs. M. W. M. Vos-van Gortel, stelde
tenslotte een Wagon-Lits-restauratierij-
tuig in gebruik, dat in het museum
dienst gaat doen als ,,coffeeshop" voor
de bezoekers.
Daarnaast werd de aandacht gevestigd
op het tot een fraaie museumtuin
omgebouwde voormalige voorterrein,
die o.a. dai rijtuig tot een gezellige
entourage zal dienen en op het
voorplein van het museum, dat door de
samenwerking van de gemeente Utrecht
en NS niet alleen van chaotische auto-
stalling tot een waardige entree is
hersehapen, maar waarop een aantal
voor de bezoekers van het museum
bestemd zijn.
De locomotief uit Indonesia
De Mallet CC 5022 ,,Sri Gunung", wat
Bergkoningin betekent, die nu officieel
tot het museumbezit behoort, maakte
deel uit van een serie van dertig loco-
motieven (nrs. 5001-5030) die door
twee firma's in 1928 zijn geleverd aan
de Staatsspoorwegen op Java, destijds
onder de nummers 1601-1630.
Het museum bezit nu niet alleen een
locomotief uit een land dat zovele
eeuwen nauw met het onze verbonden
is geweest, maar ook een bijzonder type
dat bij onze eigen spoorwegen
ongekend is.
Van de Mallet-loc's rust de ketel
namelijk op twee complete
onderstellen, waarvan het voorste is
voorzien van 1 loopas en drie drijfassen
en het achterste van alleen 3 drijfassen.
Beide frames zijn scharnierend met
elkaar verbonden. De stoom doorloopt
achtereenvolgens de hogedrukcilinders
van het achterste en de lagedrukcilin-
ders van het voorste onderstel. De loco-
motieven zijn speciaal geconstrueerd
voor de dienst op de bergtrajekten ten
oosten van Bandung. Zij zijn
ontworpen door de Schweizerische
lokomotfvfabrik te Winterthur en
moesten o.m. voldoen aan de eisen van
lage asdruk en een groot vermogen.
Bovendien moesten de onderdelen uit-
wisselbaar zijn met die van de eerder
geleverde machines. Zestien van deze
loc's zijn door de Zwitserse fabriek
gebouwd, terwijl de nummers 1601-
1608 (5001-5008) en 1619-1624 (5019-
5024) door Werkspoor te Amsterdam
zijn vervaardigd. Deze laatste die in de
wereld zijn gebouwd waren vier-
cilinder compound Mallets met
voorverwarmer en een vier-assige zgn.
sleeptender met een capaciteit van 5 ton
kolen en 16 m3 water. Het totale
gewicht was 112 ton.
Verdere gegevens: spoorwijdte 1067
mm, doorsnede drijfwielen 1106 mm,
totale lengte 19902 mm, max. snelheid
55 km/u met een trekkracht van 1260
pk., roosteroppervlakte 3.3 m2.
De 5022 was het laatst gestationeerd in
het depot Purwokerto, waar zij werd
gebruikt als verwarmingslocomotief.
Enkele andere machines van de serie
voerden vanuit dit depot enkele jaren
geleden nog regelmatig diensten uit,
maar op wat rangeerwerk na, behoort
dat ook tot het verleden.
Niet aan rails gebonden
In het verlengde van de rechtervleugel
van het museumgebouw bevindt zich
een kleine overkapping, speciaal
gebouwd om huisvesting te bieden aan
,,niet aan de rail gebonden" middelen
van openbaar vervoer, kortweg maar
niet volledig gezegd: autobussen. Het
oudste voertuig dat daar een plaats
heeft gekregen is namelijk een paarde-
omnibus nr. Ill van de voormalige
Rotterdamsche Tramweg Mij. Bij de
inwijding van de .carport" ging het
echter om twee historische autobussen.
Een daarvan is door de BBA afgestaan,
bus 63 van de lijn Tilburg-Waalwijk-'s
Hertogenbosch v.v., die tussen 13
februari 1935 en 20 September 1948
bijna 450.000 Brabantse kilometers
heeft afgelegd. De bus maakte deel uit
van een serie van achttien Fordson's V8
(nrs. 61-78), door vijf carrosseriebou-
wers geleverd. Nummer 63 kwam uit
Helmond van de firma Kusters
Lemmens. De bus biedt 25 passagiers
een zitplaats op rood leer. De motor,
waarvan de acht cilinders in V-vorm
zijn geplaatst is nog geheel rijvaardig.
Het tweede exemplaar dat onder de
overkapping staat te glanzen betreft de
door de G.S.M. uit Doetinchem voor
korte tijd uitgeleende oudste nog
bestaande bus uit haar wagenpark. De
T-Ford nr. 1 zal echter later in de tijd
plaats maken voor een door die
maatschappij aan het museum
geschonken Krupp-autobus.
Het feestelijk gebeuren kreeg een extra
dimensie doordat zowel de Kon. Ned.
Ver. v. Transport-ondernemingen als
beide vervoersmaatschappijen dit jaar
hun eeuwfeest vieren.
Een vierde wegvoertuig dat onder de
overkapping heeft plaatsgenomen is de
reeds enkele jaren in het bezit van het
museum zijnde trolleybus 139 van het
Gem. Vervoersbedrijf Arnhem.
Vervulde wens
Met de ingebruikneming van het
Wagons-Ljts-restauratierijtuig is een
ontelbare malen door bezoekers en
medewerkers van het museum geuite,
maar vele jaren door ruimtegebrek en
andere oorzaken onbeantwoord
gebleven wens in vervulling gegaan.
De WR 4249, zoals het ruituig
oorspronkelijk heet, is rn 1943
gebouwd bij de firma Astra in Arad in
Roemenie. Ruim dertig jaar hebben
velen van allerlei nationaliteiten op hun
reizen door Europa de inwendige mens
erin kunnen versterken. Met hulp van
de directie van WL-Nederland kreeg
het museum toestemming van de
hoofddirectie in Parijs om het rijtuig
aan te kopen.
Hoewel er ongetwijfeld exquise
gerechten in zijn bereid en gekoelde
dranken geserveerd, voor het museale
doei en de hedendaagse wensen en eisen
moesten er toch wat aanpassingen
plaatsvinden. In de Werkhuizen van de
Wagon-Lits te Oostende is het nu 42
plaatsen tellende bezoekers gedeelte
met grote toewijding in de
oorspronkelijke staat teruggebracht en
werden in samenwerking met deskun-
digen van NS en op aanwijzing van de
latere exploitant cuisine en offiche"
tot een efficiente dienstruimte
omgebouwd. Behalve aan koffie en
thee met wat er bij kunnen de
bezoekers zich tegoed doen
aan frisdranken en ijs of naar believen
iets warms, om gesterkt de rondwande-
ling over het uitgebreide
museumcomplex te hervatten. De
exploitatie van het rijtuig is in handen
van de Stichting S.O.V.-kantines te
Utrecht.
Museumtuin
Na ampele discussie is als plaats voor
het restauratierijtuig de keuze gevallen
op wat tot voor kort het voorterrein
werd genoemd, een overblijfsel van de
losplaats van het Malibaanstation, dat
het museum daarna als opstelruimte
heeft gediend. Door plaatsing van het
meeste daar staande museummaterieel
naar de overdekte perrons dreigde het
terrein te vervallen tot een oninteres-
sante uithoek. Met grote medewerking
en naar ontw^p van NS is dat onheil
afgewend en ontstond er onder
de handen en machines van de N.V.
Strukton te Maarssen een ware
museumtuin. Rondom het rijtuig dat
als piece de milieu, aan een ruim terras
gesitueerd, ongetwijfeld het beeld
bepaalt, staan nu al en komen binnen-
kort nog heel wat bezienswaardighe-
den. Het zal er vooral wanneer de weer-
goden hun welgevallig oog erop laten
vallen en de gedachte beplanting is
gerealiseerd, goed toeven zijn.
Autoruimte voor bezoekers
NS en gemeente Utrecht samen hebben
gedurende de afgelopen jaren het kale
plein voor het museum, dat lange tijd
dagelijks niets anders was dan een
opslagplaats voor auto's van in de
Vijf prentjes die he! verhaal over de
recente vernieuwingen en aanwinslen
completeren. Maken 3, 4 en 5 de
verzameling nog interessanter, met de
ingebruikneming van het restauratierij
tuig op het hetboren expositieterrein (2)
en het fraaie voorplein is het museum
er ook gezelliger op geworden.
omgeving werkenden en belendende
percelen bezoekenden, omgetoverd tot
een gezellige entree. Verfraaid met
bomen, banken en bloembakken biedt
deze de naderende bezoeker een vrij
uitzicht op het museumgebouw, terwijl
hij ernaast maar minder storend zijn
auto zonder de voorheen voorkomende
halsbrekende toeren op een ordelijke
manier heeft kunnen stallen.
Op vrijdag 11 december a.s. wordt in
het kerkgebouw ,,de Ark", Hargplein
101, de traditionele kerstzang
gehouden. Aanvang 20.00 uur. Deuren
open 19.30 uur.
Medewerkenden: Chr. Gem Koor
Canzone", dirigent Aad Kool;
Arkkoor en kinderkoor ,,Jong begin",
beiden onder leiding van Martin Stroe-
tinga.Diet van der Spek, solozang; Aad
Kool, solozang; Arlene Drenkelford en
Inge Burgerhoudt, fluit; Peter Sabel,
hobo en Wijnand Meijboom, klarinet.
Orgel: J. Kooij.
Samenzang van bekende liederen.
TOEGANG VRIJ. Een ieder is van
harte welkom!
Ons volgende nummer komt op
woensdag 16 december a.s. uit en -
traditiegetrouw - plaatsen wij hierin
weer de jaarlijkse Kerstpuzzel,
waarmee vele fraaie prijzen te winnen
zijn. Kijk nu dus dubbel uit naar de
,,Noorder Akkoorden".
Teksten, bijdragen e.d. voor onze
volgende uitgave dienen uiterlijk op 8
december in het bezit van de redaktie te
zijn.
Algerastraat 12
elnde 's-Gravelandseweg
rechts af.
Bij ons kunt u
parke ran.
Een rulmere kollektie
vindt u nergens.
Maandag t/m vrijdag van
9.00-18.00 uur.
Voor goed en beteelbear werk
moot u bli de echte drukker
zijn
\imiiiIit I;I;<mh<Ih»
MilnnVItenadrr,en,leexplol,a,ie: Redac,ie: voor bezorgklachten alleen 703586 1 4e iaamann An TziQ
InSr H P°StbUS 112'Schiedam J- van Schaverbeke Postbus 4040 Verschijnt elke 14 dagen huis aan huis 2decPmhPrlQR1
2. Telefoon 010-622422Bachplein 189, Schiedam, Telefoon 703518 in heel Schiedam-Noord
