Nieuu/lands Historie
P. WIJSBR0EK
V.W. busjes en Opel Rekords
Autoverhuur zonder chauffeur
Wlie vroeger in het Nfeuu/land woonden
BANKETBAKKERIJ
Garage de Koster
Damlaan 1
NIEUW MATERIAAL
Tel. 67344 - 63600 - 67421
gevestigd sinds 1934
Schoonheids-specialiste E. van Luijk
PiersonStraat 62 Nieuwland
Algehele Gelaatsverzorging
Lichatfmsmassage - Manicure
Behandeling volgens afspraak
le Jaargang No. 9
25 Augustus 1960
Verschijnt elke 14 dagen
Redactie en AdministrateDrukkerij A. L. v. d. Water, P. J. Troelstralaan 153, Telefoon 010-62733, Schiedam
Kantooruren Dagelijks van 9-11 uur. Maandag, Woensdag en Vrijdag van 20- 23 uur.
Drukkerij: Van Dijckstraat 174, Telefoon 070-394690, Den Haag. JNfe 809
Advertentietarieven op aanvraag. Tarief kleine annonces „Vraag en Aanbod", eerste regel f 0.50; elke volgende regel f 0.20
Na de beschrijving van eenige buitenplaatsen
voormaals in het Nieuwland gelegen men
denke hierbij aan Spieringshoe'k en Torendijk
kan het ons niet onverschillig zijn iets te ver-
nemen betreffende de personen, die vroeger hun
woonplaats in dit voormalig ambacht hadden.
Wij hebben al reeds de opmerking gemaakt,
dat igenoemd ambacht geen kerk en geen school
bezat. Ook een plaats voor hen, die in dit am
bacht stierven, tot laatste rustplaats te dienen
ontbrak. Hiervoor was men aangewezen op de
stad Schiedam of het dorp Kethel. Zo vindt
men in de doopboeken van de paters Domini-
canen te Schiedam de doopsels genoteerd van
de kinderen, welke in Nieuwland waren ge-
boren. Een andere vraag werd ons gesteld, n.l.
hoeveel zielen Nieuwland telde tijdens de acht-
tiende eeuw. Ook op deze vraag moeten wij he-
laas het antwoord schuldig blijven, omdat nu
eenmaal de bescheiden daartoe op het Gem.
Archief ontbreken.
In ons artikel over het gerecht van Nieuwland
hebben wij geschreven, dat dit gerecht was
samengesteld uit een sohout en vijf schepenen,
alsmede een secretaris, een ambachtsbewaar-
der en een gerechtsbode. Tevens merkten wij
daarbij op, dat aan de schout en twee schepe
nen was opgedragen het verkopen van lande-
rijen, weilanden en boerenhuizen. Maar dit ge
recht van Nieuwland had nog meerdere taken
te vervullen, bijv. die van de huwelijkse zaken,
want burgerlijk kon men in Nieuwland trou-
wen. Wij zullen dit door een voorbeeld toe-
lichten:
„Op 15 September 1731 aldus de akte van
ondertrouw is bij ons ondergeschrevenen,
Sohout en Gereghte der Heerlijkheijt Nieuw
land in ondertrouw ontfangen: Tieleman Janse
Gommers, meerderjarigh jongman, wonende in
's-Graveland en geboortigd tot Buijl in de
Meijerij van 's-Hertogenbosch, en Anna Marya
Abt, meerderjarighe jongedochter, geboortigh
tot Sypra onder Munsterland, en meede wo
nende in 's-Graveland". Genoemde bruid en
bruidegom werden prime oktober 1731 in het
huwelijk verbonden. Voor een kerkelijk huwe-
lijk moesten zij echter naar Schiedam of
Kethel.
Dergelijke akten van ondertrouw kan men in
het protokol van het gerecht van Nieuwland
van diverse familien vinden, zoals bijv. van de
familie Arkesteijn, Van der Burg, Van der Cijs,
Houbraken, Lansbergen, Oosterveer, Suijker
enz.
Zoals wij boven schreven, had Nieuwland geen
eigen begraafplaats. Toch moesten de over-
ledenen van Nieuwland aan het gerecht van dit
ambacht worden opgegeven, waarvoor dan
grafrechten moesten worden betaald, berekend
naar de klasse waarin de aangifte werd ge-
daan. Wij zullen dit door een akte verduide-
lijken:
„Den 10. Maart 1725: Abraham Maan geeft aan
het Lij'k van Neeltje Pieters Akkersdijk, huijs-
vrou van Arij van Lugtigheid, in de Classis
van drie gulden".
Gebeurde het nu, dat de gestorven persoon on-
gehuwd was, dan moest daarvoor dubbel tarief
worden betaald, zoals blijkt uit onderstaande
akte:
„Den 29. Januarij 1731: Willem van Leeuwen,
wonende int Nieuwland, geeft onder de Classis
van drie gulden aan, het lijk van Lijsbet Pie-
terse Berghman, bejaarde doghter, overleden
int Nieuwland. En voor dat de selve ongetrouwt
gestorven is, gelijke drie gulden".
Uit bovenstaande akte blijkt tevens, dat men
ook in de achttiende eeuw geen medelijden had
met vrijgezellen. Nog een andere taak was aan
het gerecht van Nieuwland voorbehouden, n.l.
het benoemen van voogden. Ook hiervan zul
len wij een akte laten volgen:
„Den 27. Januarij 1731: zijn tot voogden ge
steld over Liedewij Gerrits Bergman, nagelate
minderjarige doghter van wijlen Gerrit Pie-
Nt111 yI I I 1 I I I I tI II I I I I II II I I 1 1/
Wie zich wreekt over een
belediging, stelt zich op
een lijn met zijn vijand;
door hem te vergeven
stelt men zich boven hem.
f I I I I 1 I I tTF H I M II I I I I I I I I 11 I
terse Bergman, en meede erfgenaam ab
intestato d.w.z. bij versterf, want Lijsbet
Pieters Bergman had geen testament nagelaten
van Lijsbet Pieters Bergman overleden int
Nieuwland: Cornells Teunisse Block, wonende
tot Schiedam en Willem van Leeuwen, wo-
Schiedamseweg 10 Telefoon 63576
SCHIEDAM-KETHEL
nende int Nieuwland, en dat met zoodanige
magt als voogden na reghten competerende zijn
en gegeven kunnen werden".
Tegen het einde van de achttiende eeuw drong
ook in het Ambacht Nieuwland het patriot-
fisme door. Hoewel ons uit de jaren 1787 tot
januari 1795 geen bijzonderheden bekend zijn,
is het wel opmerkenswaardig, dat de Vroed-
schap Isaac Tromer als Vroedschap in 1787
werd gecontinueerd, dus Oranjegezind was en
tegen het einde van 1794 zijn functie als Secre
taris van Nieuwland nederlegde, omdat de
patriotten het hem een beetje lastig maakten.
Wij hopen in een volgend artikel meerdere bij
zonderheden betreffende het vrijmaken van
Nieuwland van Schiedam te kunnen mede-
delen. L. A. Abma.
