toiem}de Jfrtyhten.
Saa 1 air SjUriijhün,
JB.au dels berichten.
tempel van Salomon overtrof. Tegen geen
offers, hoe groot ook, zag hij ophet volk
ttoest al die heerlijkheid betalen. Nadat het
Voltooid was, toen alzoo des Keizers ideaal
^erkelijkheid was geworden, riep hij nit:
Cod ik dank U, dat Gij mij tot dat alles
oekwaamdet, maar ookSalomon, ik heb n
Overwonnen 1
De Justinianus-figuur en zijn tempel, in
ookele omtrekken; wij zagen zo als gebeeld
houwd uit 't graniet der genialiteit, voor onzen
blik verrijzen. De Keizer in zijn kracht, ma tr
pok in zijn waiieling, in zijn moed, doch ook
?n zijti aarzelhg en zwakheid; de worsteling
!u benuder ideeën van zijn tijd, van de tegen
stellingen, dia toen leefden in 't gemoed der
Oienschheid, en can zijn zijde Theodora, de
beruchte en de heldhaftige, de zinnelijke en
'de veerkrachiige, de demonische en de men-
schelijke, de vrouw en de boelearster.
Waren het aangrijpende heeldeD, waarin de
Keizer en de Keizerin door den dichter wer
den geschetst, en zagen wij den wortel ont-
blooten, waaruit, zielkundig verklaard, de
stichticgs-idee van Aja Sophia kan opschie-
ten, de dichter kwam in zijn volle kracht,
toen hg den giootsohen tempel-zelven toe
kende voor 't oog.
Met vollen nadruk moet het een majestueus
tafereel genoemd worden, 't welk bij voor zijn
hoorders ontrolde. Wij zagen als koepels uit
koepels groeien, om ten slotte in de hoofd-
koapel hun eind- en kroonpunt te vinden.
Dn dan de pilaren, welke de koepils als ten
hemel beuren, van boe kostbaar en heerlijk
marmer zijn ze vervaardigd De vloer is
belegd met porphier en met de kostbaarste
tapijten. De heer Schaepman bewees zich de
dichter van den bouwstijl, waarin de Aja
Sphia werd opgttrokl-en. Hij verstond de
symbolische waarheden om ons zoo «8ns
uit te drukken waarvan de bouworde
de vertolkster is. De dichter voerde ons mee
in de hooge sfeeren zij aer dichterlijke verbeel
ding, om ons de eenheid van vormen en lijnen
te doen huldigen, van weifee deze Aja Sophia
getuigenis geeft, 't Zijn Christelijke stemmen,
^elke deze tempel, nu aan den valscheu Pro
feet gewijd, ons doet hooren. Deze steenen
spreken van Hem, wiens verschijning een
Verloren wereld naar Boven moest voeren,
gelijk hier steenen op steenen staan getast
om als 't ware den hemel te bereiken. De
dichterlijke beschrijving van dit Godshuis was
schier onbeschrijflijk aangrijpend. Wij wan
delden met den dichter door de schepping van
Justinianu», en wij leerden elk onderdeel van
dit prachtig gansch eenig geheel kennen en
bewonderen. De Aja Sophia doemde voor ons
Op> beschenen door de Oostersohe Zon, bovenal
Verheerlijkt in 't licht van de Zou der ge-
feobtigheid, in het Oosten verrezeD, om eens
geheel de wereld te overstralen.
Treffend gaf spr. in zijn tempelzang een te
rugslag op den uitroep van Justinianus Salo
mon, ik heb u overwonnen 1 Op dien kreet
Van aanmatiging en zelfverheffing doet de
Wijze KoniDg nit zgn graf zelf een antwoord
hooren, waar hij in sombere toonen de uit
spraak herhaaltijdelheid der ijdelheden, 't is
alles ijdelheid 1
Maar spreker zon fragmenten ons geven
toch waren zij door één gedachte samen ver
eenden, daar spr., gelijk hij zeide, niet van
uen hak op den tak wilde springen, hetgeen
trouwens (zeide hij) reeds deor zijn uitwen
dige verschijning verboden werd en zoo
deed hjj ook dezen majestueusen tempelbouw
fragmeutair voor ons oprijzen.
De overlevering verhaalde dat de pilaren waren
gebouwd van marmeren zuilen, die voor een
deel hadden behoord tot den tempel van de
Diana der Efezeren, voor een ander deel tot
den tempel, ter eere van de Zon te Kome ge
bouwd, en voor het overige door de Cnristeu-
marlelaren waran gegraven uit ondertcbeideu
groeven. De historische kiit'ek had wel de
juistheid van d e zuilen van Diana betwijfeld,
doch de dichter was zeker niet verplicht om
den verhniswageu der historische kritiek te
Volgeu, die zooveel naar liet gebied der ver
dichting overbracht, 't welk daar misschien
toch niet thuis behoorde.
Die drieledige afkomst der znilen inspi
reerde dr. Schaepman een zang, welke in stout
heid van conceptie schier alles overtrof, wat
Wij van hem als dichter hadden gelezen. De
geniaalste gedachten legde hij in zijn gespierde
Perzen. De roode aders van 't marmer wer
den voor hem het symbool van het bloed der
martelaren, voor de waarheid gevloeid, in den
tempel van Justinianns eenmaal verkondigd.
De zuilen van Diana, en die van den zonne
god, vereenigden zich mot de door Christenen
opgegravene nit de marmergroeven tot één
grootsch Hallelujih, waarin al de aspiratiln
der fleidenwereld haar vervulling vonden het
was een heerlijke hymne aan den Goddelijken
Zoon, uit de Moedermaagd geboren, den Zoon
das Vaders, Licht nit Licht, God uit God,
welke hij door de steenen, in navolgiug van
een mythe der oudheid, deed aanheffende
trinmf vau het Kruis over 't Heidendom vau
weleer, en over de Boodschap der leugen,
wélke de valsche P ofeet der wereld bracht,
wordt door de marmirsteeuen bezongen. De
zanger wordt ziener; zijn blik dcor.-chouwt
de tijden en zoo durft hii, uit de steenen van
een thans Mohammedaanschen tempel, den
zegekreet der overwinning van bet Kruis te
doen opgaan. Dit Hallelujah der marmer
zuilen, hoe wonschen wij de kennis er mee te
vernieuwen 1 Al wat er dichterlijks enOhiis
telijks leeft in bet. hart van dr. Schaepn an,
hij heeft het nilgestort iu die marmergroe-
pen. Dragen zjj te Co..sfantinopel den trot
schen koepel van de Aja. Sophia, zjj droegen
iu de dichter creatie de schoonste ideën, waarin
de zanger do meest peëlisebe opvatting van
de zuilenrij in een Christentempel aauwezig,
aan allen duidelijk deed wordeD.
De heerlijkheid van den Christen-tempel
was verdwenen. Waardoor P Zou spreker nu
de gansche geschiedenis verbaleu vu den v il
van het Oustersche Rijk, van de invasie d
Turken, van da vernedering, waartoe Constm
tinope), dus ook de Aj i-Sophia, word gedoomd?
Dan zou zijn voordracht niet langer gewijd
zijn aan 't doen kennen vau fragmenten. Spr.
wilde enkel stilstaan bij da micht, die zon
geweldig ook op Eutopa had ingewerkt. Op
de gestalte van Mohammed wilde spr. net
licht ziiner muze doen vallen. Die zoon der
Koreischiten kon niet worden gemeten met
den gewonen maatstaf, met welkett men door
gaans al de hervormers meetbij ontsnapt
aan den meetsnoer. Spr. wi'de daarom trach
ten hetn mystisch fe verklaren. Hij was uit.
bet geslacht van Ismael, ea nu stond hij voor
sprekers verbeelding in dezelfde betrekkin»
tot Christus, als Ismael tot Izaak Maar do
tweede Isma 1 was geweldiger dan de eerste.
De haat had zijn ho< gtepunt in hem bereikt.
Deze wonderzoon der woestijnen had bij één
groote waarheid de eenheid Gods, de reus
achtige leugen verkonligd, dat hij Allan's
profeet was. De Koran en het zwaard hadden
een overwinning behaald, welke bijkans won
derdadig moest heeten. Ook Constantinopel
had voor beiden raceten bukkeD, en de glans
van Aja-Sophia was getaand door't licht van
de Halve Maan. Zou dit zoo blijven? De
dichter profeteerde anders. Eerst toekende hij
de historische figuur vau Mohammed, ziju af
zondering, zijn optreden. De macht van Ko
ran en zwaard werd gesteld tegenover de
macht van het Kruis. In echt Da Costiaan-
sche verzen deed dr. Schaepman dat. Hij voer
de al zijn hoorders als onweerstaanbaar op
tot de hoogfe, welke hij-zelf in dit stoute ge
dicht bereikte. De Koran en het zwaard, vol
strekt geeu tegenstelling, maar het zwaard
aanvullend, liever nog verwezenlijkend, wat de
Koran voorschreef en bedoelde, cn tegen
over dia macht van de leugen en bet geweld,
de stille majesteit, de haarlijkbeid, de onover-
wmbaarheid van dat Kiuis der schande, het
welk 't symbool vun de eeuwige waarheid,
van de eeuwige heerlijkheid, vau de onbe-
rouwelijke verlossing eener strafschuldige we
reld geworden is. Do worsteling tussoheu
Kruis en Halve Maan is hevig, gelijk Moham
med een geduebto kampioen voor ziju gods
dienst moe=t heeten maar de Man van Smarte
zou den man der woestijn overwinnende
flhlve Maan zon voor een wig verbleeken als
de Zoiine der gerechtigheid haar licht zou
laten rijzen over gansch de aarde, om niet
meer onder te guan. Tot zoolang behoorde het
Mohammedanisme tot die wereldraadselen,
welke het minst van allen ook maar eeuig-
zins te ontvouwen waren. Alleen in hot licht
der eindoplossing van de wereldhistorie zou
dit geheim worden verklaard.
Als laatste fragment kregen wij een kleine,
maar lieve idylle te hoorou, welks hi-toiisobe
aohtergrond door de historische kritiek mee
als niet geschiedkundig zou worden erkend.
De dicuter had eohter die overlevering noo-
dig, ook om tegen haar het Grieksch verval;
ten tijde van de regeering van den Latijnschen
Vorst Boudewijü, te Co&stantiaopel zichtbaar
duidelijk te doen uitkomen. De traditie meldt,
dat in de I3o eeuw een heir van knrpeu uit
Europa naar het Oosten was getogen, welke
kleine kruisvaarders niets dan den dood
ook der teleurstelling, op bun tocht tegemoet
snelden. De dichter stelde ons hen voor dwa
lende, met de Kruisbanier vooraan gedragen,
iu de straten van Constantinopel, bespot door
de Griekeu, uit wien echter alle geestkracht
was geweken, en die in den tijd der Kruis
tochten zich hadden gedragen comme les Grecs.
De drootnen der verachte kleinen beteekenden
meer, dan de daden der verzwakte en ver»
wijfde Hellenen, 't Was een liefelijk slot van
een grootsch ei imposant geheel.
Torugkeerende tot on3 uitgangspunt, hopen
wij, dat spoedig de voltooide Aja-Sofhta, door
dr. Sobaepinans dichte? hand geboetseerd, de
dichtlieveaden in Nederland boeien en
stichten zal.
Het is thans ru m zes maanden geleden,
dat Pasteur zijne inentingsmethode legen
hondsdolheid voor het eerst op den kleinen
J Sc pis Meier er toegepast heeft, en sedert heb
ben reeds ruim 130 persoien, die door dolle
bonden gebeten waieo, zich aan de genees
wijze vau den geleerde komen onderwerpen,
:n hot laboratorium van de Kue d'Ulm te
Parijs. Tot dusverre zgn alle behandelingen
met succes bekroond; slechts een meisje, dat
reeds te lang geleden door een hond was
gebeten, is overleden. Daar volgens de zui
verste statistiek van de 100 personen, die door
dolle h nden gebeten worden, 25 personen dol
word-li, kan men aannemen dat Pastenr reeds
30 mei scben van een anders wissen dood heeft
gered Er is te Parijs sprake van, dat zich een
commissie zal vormen, bastaar de uit vertegen-
wiordigers van de pers en van een gedele
geerde van elk geleerd genootschap, om aan
den heer Pasteur eeu bewijs vau algemeene
erkentelijkheid ar.n te bicden. De heer Pasteur
zou het liefst een ziekenhuis wenschen, waar
de door dolle honden gebeten personen behan
deld kannen worden.
Twee Dnitsche apothekers, de heeren Arnold
nit Anslaeh en Wittich uit Kiel, zjjn door
den Turkschen Sultan tot hofapothaker be
noemd met den titel van excellentie. Zij heb
ben vrije woning in het p ileis van den Sultan
en elk eenjaarlijks inkomen van 20,000 Mark.
EERSTE KAMER,
De Karner heeft heden verschillende wets
ontwerpen aangenomen, zooals betreffende dan
arbeid der gevangenen, voor de Rijksgestich
ten OmmerBchans en Veeohnizen, het Domein
fonds, vaststelling der Begrooting van het
Pensioenfonds voor 1886, tot verhooging van
de Begroot,ing van financiën enz.
Woensdag zal de dag der Begro,. tingsdis-
enssie worden bepaald.
DEN HAAG, 18 Jan. De rechtbank alhier
veroordeelde heden Gerardus Hoogendoorn,
schrijver vau een lasterlijk artikel in Argus
tot 3 maanden celstraf en cene boete van f 25.
Tegen het einde dezer maand wordt het
Regeeringsantwoord verwac it op bet afdee-
lingsverslag der Tweede Kamer over de wij
ziging vau art. 191 (ouderwijs).
Er is sprake van dat de heer Pompe
van Meerdoivoort a. r. ontslag zul nemen als
lid der Tweed) Kamer, en wel om redenen
vau drukke bezighedeu als rechter.
BEURS TE SCHIEDAM, 18 Jan. 1S86.
I Aakelaars f71/».
Moutwijn UmmiiSÜ w/*.
