FéUILLFï ON.
HOE MEN IN AFRIKA GROET.
sterren als een stroom door het firmament
vloeien, gelijk het bloed door de ader n, wie
Z'et daarin niet eene aandaidiDg van den
bloedsomloop, door een lateren geleerde vol-
l'dig aangetoond; de beschrijving, die zij ten
slotte in haar onsterfelijk boek De Verdien
sten des levens" van de kwellingen der hel
geef', is zoo geniaal, dat zij het werk tot een
voorganger van Dante's *Divina Comedia"
stempelt. Hieruit beslait spreker, dat, als
onze tegenstanders van duistere middeleeuwen
durven gewagen, w;, Hildegardis als een h 1.
der schitterend licht dier tijden knDnen voor
stellen. Iu de plattelandsgemeenten, waar de
gebrekkige middelen van gemeenschap het
oprichten van scholen moeielijk maakten,
zochten de priesters de kinderen op het land
en in het g bergte op, om hnn de godsdient
en zedeleer in te prenten. Kenschetsend voor
de zeden dier tijden waren ook de uitspra
ken der z. g. cours d'amour, door de groo-
ten permanent of van tijd tot tijdgebonden;
bij het huwelijk werd de kens gewoonljjk vrij
gelaten en w rd dit dcor den priester vol
trokken, die ook san de hnwe'ijksfeesten deel
nam. Daarna voerde de geachte spreker nog
eenige n iddeleenwfche typen op, zoouls J.*anne
d Arc, de nederige herderin van Dorarémy, die
de redster van Frankrijk werd, en de H.
Cathrrina van Si-nna, de wondervolle maagd,
de vredest'cbster in den burgeroorlog der Ita-
li aan se he steden, zij die door baar overredend
woord den Pans nit de ballingschap van
Avignon naar Rome terug voerde en tot haar
dood de raadgeefster der Pausen bleef. De
middeleenwsche vrouw als echtgenoote en
moeder was na de panze het onderwerp van
het tweede gedeelte van de rede des begaafden
sprekers. Hij toonde aan, dat de vrouw in
de middeleeuwen meerdere rechten bezat, dat
door de kerk hare gelijkheid met den man
■werd geleerd, verder hoe het een zaak van
«er voor de ridderschap was haar te bescher
men, dat de schilderkunst de zedelijke schoon
heid der vrouw maalde; hoezeer de huwe
lijksliefde en huwelijkstrouw in de middel
eeuwen heerschten, bleek ons uit de letter
kundige producten, o. a. nit het bekende „Roe-
land's bruidwaarin zij verheerlijkt worden,
ook daaruit dat de Kerk ze tegen de aanranding
van een Philippns August verdedigde en uit
den hoogea prijs, waarop de H. Lodewijk IX
die stelde. Dat die eenwen bij uitstek sterke
vrouwen opleverden, vol geestkrachten moed,
leeren ons de typen van de H. Elisabeth van
Honganj'e en MaihFda van Toskanen, die nog
Bekommerde men zich vroeger bitter wei
nig om Atrika en de zwarte bewoners van
dat werelddeel, tegenwoordig is, door de jongste
ontdekkingsreizen en het inbezitnemen van
grondgebied, veel belangstelling voor dat deel
dtr aarde ontstaan. Het meatachappeljk leven
der inboorlingen is, natuurlijk, hemelsbreed
versob.llend van dat der beschaafde volken,
en bij bet begroeten zijn i.i Afrika, om een
voorb eld te noemen, de zonderlingste cere
moniën in grbmik.
Ik laat hier daaromtrent hot een en ander
volgen, dat ik nit de ruededeeling van een
dnitschen marine-officier opteekende, die een
reis door Afrika heeft gemaakt.
Bij de lan-negers (die beiocht zijn wegens
hun voorliefde voo. hjt eten vau ïnensch.n-
vleesch) ga ,t iernanu, die een woning oinnen-
treedt, ter begroeting van lamilieladen, vrienden
en bekenden, op de ktieëp van ieder der aan
wezigen zitten en wordt dan geliefkoosd en
omarmd. Moet deze ceremonie reeds voor den
toeschouwer iets zeei grappigs hebben, nog
grappiger schjjnt het gebrnik by sommige
tijdens haar levin hiar staten aan den H.
Stoel afstond, in welk feit spreker een klaar
"ewijs zag van den wettigen oorsprong van
de tijdelijke macht der Pausen.
len plotte schetste ons de geachte rede
naar de Christelijke moeder der middeleeuwen,
die niet alleen haar zelve, maar ook haar kind
offert vor de gerechtigheid en waarheid als
h logste ideaal de H. Blanca van Castiliö, moe
der van den H. Lodewijk IX, die zich zelve
en haar vier zonen voor de zaak des Chris
tendoms opofferde. Was het wonder, vraagt de
begaafde spreker, die hooge vereeniging van
deugd, sterkte en wetenschap zoowel in de
maagd als ia de echtgenoote ea moeder te zien
in een tijd waarin men gedurig beschouwde
de H. Maria, die, maagd en moeder te samen,
de hoogste verpersoonlijking van de vionw
naast de Godheid is en niet alleen zetel der
wijsheid, maar ook ivoren toren genoemd wordt.
Als wij zien, dat in de middeleeuwen de bloei
van kunst on wetenschap gilijkeu tred hield
met de waardeering van de vronw, dan moe
ten wij ook haar hoogschattengeven wij en
doen wij onze dochters geven eene christelijke
eu zorgvuldige opvoeding; het rationalisme,
door de vrijmetselarij geïnspireerd, tracht ook
de vrouw te bederven, die zjj het laatste bol
werk der bekrompenheid noemt, welnu ver
dedigen wij dat bol wei k van geloof tot het
uiterste en dan zullen onze dochters, op hare
beurt echtgenooten en moeders geworden, reu
zen kweeken, die iu de twintigste eeuw het
witte vaandel der gerechtigheid en waarheid
hoog znllen hondeD, en ae zegepraal van h.t
geloof zullen beweiken.
De heer H. Van Gent, bestuurslid der
Vereenigiug de Grondwet, betuigde den be
gaafden spreker den dank der vergadering
voor zijne schoone lezmg ea besloot met den
wenscb, dat deze vernieuwde kennismaking,
die voor hen zoo aangenaam was, niet de
laatste zijn mocht, maar de Vereeniging hem
nogmaals in haar midden mocht zien, waar
mede de aanwezigen blykbaar instemden.
Van de voorlaatsie Tooneelvoorstelling van
den beer Van Lier in den Offieieientuin, toen
het blijspel »Mijn Leopold" werd opgevoerd,
hebben wij geen melding-gemaakt, en zij die
daarin een veelbeteekenand stilzwijgen zagen,
hadden gelijk. Het lustte ons niet over de
soort van mystificatie, waarvan het publiek
toen de dope werd gemaakt, te spreken.
Anders is het met de voorstelling
»Mane Antoinette,',' welke gisteravond plaau
stammen, dat personen, die elkander willen
groeten, naar elkander toe hinken.
Wanneer bij de Wagnah-negers iemand in
een geze,schap komt, neemt hij ter begroeting
wat zand of aarde met de rechterhand op,
doet een gedeelte er van in de linkerhand en
wrijft dan ;net de vuist van de linkerhand
zijn rechterhand en rechterzijde, terwijl de
rechterhand dezelfde manoeuvre aan de lin
kerzijde van het lichaam verricht; het ge
heel wordt geaccompagneerd door het snel
zingen van een begioetinaslied.
Veel negers in Noord-Afrika blazen elkan
der tot groet in het gelaat, en bij c e Oschnir-
negeis bestaat de gewoonte om elkaudtr, mot
veel plechtigheid, iu het gelaat eump de han
den te S| uwen. Deze laatste cereSaonie zegt
StaLley cok van een neger-koning te Ckerewe
te tebb n gezien, eu de onvergetelijke Livings
tone beschrijft op de volgende wijze hoe de
Batoko-negers e'kander groeten »Zij laten
zich op hun rog op den grond vallen en
slaan, terwijl zjj been en weder rollen, ten
teektn van vreugde, op hun dijen."
L e 1. ibbas htbben voor Dederknielen, vra
gen en antwoorden nagenoeg een uur noo ig, en
de beivro's en audere stammen houden er
begroetingen op na, die even lang vun adem
zijn.
De Bimbara's, in het Noordwesten van
Afrika, schreeuwen bij het groeten zóó hard,
had. Dit bekende en schoone tooneelspel vond
onder de verschillende artisten welke aan de
opvoering medewerkten, eenige goede vertol
kers, die dan ook de eer van den avond op
hielden. Natuurlijk treedt daarbij Marie An
toinette het meest op deu voorgrond, en wij
mogen zeggen dat de dame, die deze rol ver
vulde, zich verdienstelijk kweet; vooral in de
twee laatste lafreelen, welke zeer veel goed
maakten, was haar spel zeer goed. De verpletter
de vronw, die, na van haar troon en van baat
echtgenoot beroofd te zijn, zich ook als moe-
dir Z io wieed vervolgd ziet, werd zeer goed
door haar weergegeven.
L id wijk XVI maakte op ons wel wat veel
den indruk van een man, die vooraf wist wa'
er gebenreu zou, en zich als bij voorbaat
onderwierp aan zijn noodlot; doch 'tis ook
bekeao, dat de goedige Lodewijk XVI niet d«
geestkracht hezat vin zijne echtgenoote, di0
wel ee.st geheel en al als vernietigd moest
worden, vóór zij zwichtte voor hare vervol
gers en als bezweek ouder haar ljjden.
De hertog van Orleans, die de verraderlijk0
rol vervulde, was mede niet onverdienstelijk'
Vaar zijn uiterlijk vonden wij niet zeer def
tig; hij geieek te vtel op de Jaoooijnen waaf-
mede bij zich encanailleerde, terwijl bij toe1*
niettemin hertog van Orleans bleef, de"
man van koninklijken bloode. Maai valsch e"
hal dvochtig was bij, en daarom gonde m0"
hem wel het lot dat hem wedervoer, toeub!)
zeil door zijne vrienden" als een vei rad0'
werd gebrandmerkt en weggevoerd.
Gtaaf van Fersen was mede vrij goed, ma»f
de voorstelling van de rol van Madame E1''
sabeth vonden wij wel wat kond wij meened e<
zelfs aan te mogen twijfelen, of de steö1'
ming van deze dame wel strookte met de"
ernst der Omstandigheden.
Het publiek was ditmaal in grooten get»10
opgekomen, uitgelokt natuurlijk dcor den tit0'
van het stnk. En wij gelooven dat men ever
algemeen vrijwel tevreden was, waartoe, gelfl"
gezegd, het laatste gedeelte dan veel heeft bijge'
dragen. Denheei Van Lier zouden wij echter d0"
raad willen geven, den Schiedammers, die
al eens nauw willen keuren, vooral van
goede, zijne beste artisten te zenden. Op
wijze, en ook door degelijke stukken te d°f
opvoeren, zal hij zijne onderneming onget^'
zien
in.
'tie verzoekt ons de ingezetenen
riuneren aan het volgende aHll£0
mensch het kan hoored»
ij onvermoeid met h»0
"t. Helsch rumoer en u.
u zijn trouwens
't een karavaoü J,
zich om die
m vrengdegeJ f
qen de 1
mede,
da.
en a
draaiiL
orde va
waarts, a
tromgeroffel,
cp feeBtelijke
keerenden doen,
gebeele bende st«i
aan.
De jonge Afrika-rt
het volgeude omtrent
in een regerdorp bereiü 1
wist iets omtrent mijn aank,
had men mij niet in het oog,
werd met bliksemsnelheid vé.
oogwenk was ik door een groote
Ecben omringd, die letterlijk dol van t
schenen zij schreeuwden en dansten als
zinnigen en schudden mij zoo hartelijk d0
dat mijn arm nit het lid dreigde teg»a jj,
gingen aau mijn lijf hangen en kwamen
kanten aanhollen, om geweren aftesch1^
De meer gevoeligen ondtr hen huil00 jj
kinderen, en ik was recht in mrjn scbi
ik dit voorbeeld kon volgen, want i gp
zoo pijnlijk, dat de tranen wij over de
1- -rl'
biggelden."
Sommige Afrikanen groeten op 0
diger wijzebij de Kissandtchi's be
